دیوان خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] دیوان خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی (زوار). دیوان حافظ، اثر شمس الدین محمد حافظ شیرازی، با اهتمام محمد قزوینی و قاسم غنی و با مقابله رحیم ذو النور (وی آن را با حافظ دکتر پرویز ناتل خانلری، مقابله کرده است) منتشر شده است.
شعر حافظ نقش مهمی در انتقال ارزش ها و جهان بینی و فرهنگ ایرانی - اسلامی دارد. مفاهیم شعر حافظ، جهانی، دینی و انسانی است؛ بدین گونه او مرزها را درمی نوردد و با فرهنگ ها ارتباط برقرار می کند. شعر حافظ، متأثر از شعر سعدی و مولانا است، ولی ویژگی ها و مختصات ویژه خود را دارد.
دیوان حافظ حاوی چند قصیده، حدود 500 غزل (در مقدمه اول کتاب به قلم رحیم ذو النور، به 486 غزل اشاره شده است)، دو مثنوی، چندین قطعه و تعدادی رباعی است که در عرض مدت 50 سال سروده شده است. حافظ، هرآن گاه که حالتی روحانی به او دست می داد، به سرودن شعر می پرداخت و به همین علت گاه در طول یک سال بیشتر از 10 غزل نمی سرود. حافظ خود هیچ گاه به فکر تدوین و جمع آوری اشعار خود نبود. دیوان او برای نخستین بار در سال 789ش، به وسیله محمد گل اندام، 22 سال بعد از وفات حافظ گردآوری شد.
حافظ در کنار خیام و سعدی، مشهورترین شاعر شرق اسلامی در غرب است. حافظ در غزل استاد و سرآمد دیگران بود. ترکیبات و سبک شعری وی چنان عالی و بدیع است که همتایی ندارد. بسیاری از نویسندگان، علما و صوفیان توجه خاصی به حافظ داشتند و شاهد آن وجود تعداد زیاد نسخه های خطی از شرح های حافظ در کتاب خانه هاست. حافظ در شعر خود، علیه علمای متعصب و شیوخ دروغین تصوف است و ازاین رو، مورد حسادت و بدبینی بسیاری، در زمان خود بود.
در یک نگاه ظاهری به نظر می رسد در دیوان حافظ، غزلیات، نامنظم است و نظمی خاص بر آنها حاکم نیست، ولی با نگاهی عمیق درمی یابیم که نظمی درونی بر آنها و نحوه قرار گرفتن ابیات آنها حاکم است و دیوان غزلیات حافظ، سفرنامه معنوی این شاعر است.

پیشنهاد کاربران

بپرس