دیوانگی

[ویکی فقه] دیوانگی: نوعی بیماری روانی، که فرد مبتلا به آن، قادر به کنترل اعمال خود نیست. از آن در بسیاری از بابها؛ اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام سخن گفته اند.
دیوانگی به دو نوع اطباقی (دائمی) و ادواری (موقّتی) تقسیم می شود. نوع اوّل، همیشگی و دائمی است؛لیکن نوع دوم در بعضی اوقات بر شخص عارض می شود.
احکام دیوانگی
دیوانگی به لحاظ شرائط خاصی که دارد، دارای احکامی در شرع مقدس می باشد که ذیلا اشاره می شود.
← رفع تکلیف
جز احکام یاد شده احکام دیگری بر دیوانگی مترتّب است، از جمله:
← عقل از شرائط مرجع تقلید
...

دیوانِگی یا جُنون به حالتی گفته می شود که شخص نمی تواند از قوه ادراک خویش به نحو احسن استفاده نماید. روان پریشی ها در اصطلاح عامه، «دیوانگی» و در اصطلاح فقهی و حقوقی جزو انواع جنون خوانده می شوند.
به شخص دچار دیوانگی، دیوانه در مقابل فرزانه ( عاقل ) یا مجنون ( به عربی ) گفته می شود.
از نظر واژه شناسی، دیوانه یعنی دیوگونه یا بسان دیو. از آن جایی که در افسانه های ایرانی، دیو نماد نادرستی، زشتی و پلیدی و وارونه کاری است؛ دیوانه هم کسی است که کارهایی خلاف دیگران می کند.
در ادبیّات فارسی لغت عربی «مجنون» هم به عنوان مترادف واژهٔ دیوانه کاربرد دارد. در حقوق کیفری به دلیل عدم درک و آگاهی صحیح فرد دیوانه از رفتار و عدم توانایی در ارزیابی عملکرد خود، جنون از علل رافع مسئولیت کیفری به حساب می آید. دیوانگی یا جنون مصادیق متعددی دارد به همین دلیل در بسیاری از موارد تعیین حدود مسئولیت مجنون با مشکلات زیادی همراه است و نیاز به کارشناسی دقیق متخصصین دارد. از طرفی نمیشود چون کسی خلاف بقیه انسان ها عمل میکند برچسبی وارد کرد آن هم بعلت اینکه اقلیت هست و همچنین این را هم باید در نظر داشت که همه ما انسان ها بر خلاف هم رفتار میکنیم و این استدلال درستی برای برچسب زدن نیست قاطعیتی در این امر وجود ندارد تنها میشود گفت تضاد رفتاری در انسان است نه دیوانگی.

دیوانگی (ترانه میوز). «دیوانگی» ( به انگلیسی: Madness ) یک ترانه از گروه موسیقی آلترنتیو راک انگلیسی میوز است. که دومین و مهمترین تک اهنگ ششمین آلبوم استودیی آنها قانون دوم به شمار می رود. این تک آهنگ ۱۹ هفته در چارت ترانه های آلترنیتو بیلبورد رتبه یک داشت و رکورد را در زمینه شکست.
«دیوانگی» در سریال های «ذهن های مجرم» و «سی اس آی: نیویورک» استفاده شده است.

دیوانگی (رمان). دیوانگی ( انگلیسی: Senselessness ) هفتمین رمان از اوراسیو کاستیانوس مویا، نویسندهٔ ال سالوادوری، است که به زبان اسپانیایی نوشته شده و در سال ۲۰۰۴ منتشر شد.
راوی این رمان به زبان اول شخص از همکاری اش با کلیسای کاتولیک گواتمالا می گوید. قرار شده طی سه ماه گزارشی طول و دراز دربارهٔ جنایت های ارتش گواتمالا و کشتار روستاییان سرخپوست را ویرایش کند. اما رفته رفته اظهارات شفاهی سرخپوستان فکر و ذکرش را فرا می گیرد و سلامت او را به خطر می اندازد. مشکل زمانی جدی تر می شود که مشخص می شود عاملان این کشتارها همچنان در گواتمالا قدرت را در دست دارند. [ ۱]
مائورو خابیر کاردناس، منتقد سان فرانسیسکو کرانیکل، می گوید «این رمان با ملغمه ای حساب شده از تکه اظهارات کلامی و کمبود صحنه های کامل ، به خواننده این حس را القا می کند که به دل تاریکی پا می گذارد و دورتادورش را گورستانی از صداها فرا گرفته که خبر از وحشت می دهند، وحشتی که تا پایان کتاب سروشکلی کامل به خود می گیرد»[ ۲]

دیوانگی (فیلم). دیوانگی ( انگلیسی: Madness ) ( به هندی: Ved ) فیلم عاشقانه هندی مراتی - زبان، تولید سال ۲۰۲۲ است که کارگردانی آن را ریتیش دشموک در اولین تجربه خود در امر کارگردانی بر عهده داشت و تهیه کننده آن جنلیا دی سوزا است که این دو نفر از بازیگران اصلی فیلم هم می باشند. آشوک صراف و جی یا شانکار نقش های مکمل را بازی کرده اند. [ ۳] این فیلم بازساخته ای از فیلم عاشقانه تلوگو - زبان همسفر ( به هندی: Majili ) ( ۲۰۱۹ ) است. [ ۴]

دیوانگی (فیلم ۲۰۰۲). دیوانگی ( به هندی: Deewangee ) فیلمی محصول سال ۲۰۰۲ و به کارگردانی آنیس بازمی است. در این فیلم بازیگرانی همچون آکشای کانا، اجی دیوگن، اورمیلا ماتوندکار، فریده جلال، تیکو تالسانیا، سیما بیسواس، سورش اوبروی، نیلم کوتهاری ایفای نقش کرده اند.

دیوانگی (نقاشی). دیوانگی ( لهستانی: Szał uniesień ) که اغلب با نام دیگر یعنی سرخوش از فتح و ظفر[ یادداشت ۱] در منابع انگلیسی مشهور است، یک تابلوی نقاشی رنگ روغن از هنرمند لهستانی ولادیسلاو پودکووینسکی است که به سال ۱۸۹۳ طرح گردید، نام اصلی این تابلو برگرفته از نامی است که نقاش بر آن نهاده و تنها به نام دیوانگی خوانده می شود، این اثر از جمله معدود آثار مشهور هنرمند است که به عنوان اولین اثر نمادگرایی در هنر لهستان هم از آن نام برده می شود. [ ۱] آن هم در زمانی که لهستان بین همسایگان خودش یعنی کشورهای روسیه، آلمان و اتریش تقسیم شده بود.
نقاشی نشانگر یک زن برهنهٔ مو قرمز است در حالتی که نشسته بر یک اسب سیاه شوریده و سرکش می باشد، دندان های اسب به شکل واضح پیدا است و زبان حیوان آویزان است، سوراخ های بینی او از هیجان و نفس زدن باز است و گشاد شده، زن در حالی که آویزان بر گردن اسب است، با چشمان بسته حیوان را می راند، گیسوی او در حالی که به دست باد سپرده شده همراه با یال اسب به سمت بالا در اهتزاز است، این تابلو بیش از ۳ متر ارتفاع دارد و در نتیجه نمایانگر ابعاد حقیقی فیگورها است.
محدوده رنگ استفاده شده در این اثر بسیار کم و ناچیز است که متشکل از رنگ سیاه، قهوه ای و خاکستری متضاد با سفید و زرد می باشد، تصویر به بخش های نور و تاریکی مُنقسم ( تقسیم ) شده است. گوشه بالا در سمت چپ، روشن است که باعث ایجاد جلب توجه به شکلی کاملاً واضح از پیکر زن و سر و کله ( به ویژه دهان ) اسب می گردد، بخش تاریک نقاشی در قسمت راست می باشد که پشت اسب و دم او را شامل می شود. پودکووینسکی نقاشی را بین سال های ۱۸۹۳ تا ۱۸۹۴ در ورشو آغاز کرد. روند خلق این اثر حداقل ۳ ماه به طول انجامید و به گفته یکی از دوستانش، پودکووینسکی که دچار بیماری لاعلاجی بود، تقریباً به صورت درازکش و از روی تخت خواب نقاشی می کرد.
نقاشی در ۱۸ مارس ۱۸۹۴ به نمایش گذاشته شد. [ ۲] نمایش این اثر در نمایشگاه، فضایی آکنده از جنجال و رسوایی خلق کرد[ ۲] هر چند، تقریباً ۱۲۰۰۰ نفر این پرتره را مشاهده کردند و نزدیک به ۳۵۰ روبل برای گالری نمایش دهنده، درآمد کسب کرد. [ ۳] برخلاف موفقیت و شهرت این نقاشی، پودکووینسکی در یافتن خریداری مناسب برای آن ناکام ماند. مبلغی حدود ۳۰۰۰ روبل پیشنهاد شد اما مورد پذیرش واقع نشد چرا که خالق این اثر هنری، پیشنهاد فروش ۱۰۰۰۰ روبل را مد نظر داشت. [ ۴]

رجوع شود به:جنون