ذکر محفوظ

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] طبق آیات و روایات، خداوند قرآن را به عنوان نور و ذکر محفوظ معرفی می کند.
خدای سبحان قرآن را به عنوان نور، معرفی کرده است: «قد جاءکم من الله نور و کتاب مبین» (آری، از طرف خدا، نور و کتاب آشکاری به سوی شما آمد) و در جای دیگر می فرماید: کفار و منافقین در تلاشند که نور خدا را با فوت دهانشان خاموش کنند ولی خدا نمی گذارد: « یریدون لیطفئوا نور الله بافواههم والله متم نوره ولو کره الکافرون» از بین بردن قرآن کریم و خاموش کردن این نور الهی به یکی از دو صورت محقق می شود: یا قرآن را از اساس نابود کنند و یا آن را به صورت کتابی تحریف شده در بین مردم باقی گذارند که نتواند هدف و رسالت اصلی خود را برساند، بلکه مردم را به ضلالت و گمراهی بکشاند.
← درخواست تغییر قرآن
از آیاتی که دلالت بر حفظ قرآن از بطلان و تحریف دارد، آیه ی کریمه ی «رصد» است که می فرماید: «فانه یسلک من بین یدیه و من خلفه رصدا• لیعلم ان قد ابلغوا رسالات ربهم و احاط بما لدیهم و احصی کل شی ء عددا» (و مراقبین از پیش رو و پشت سر برای آنها قرار می دهد، تا بداند پیامبرانش رسالت های پروردگارشان را ابلاغ کرده اند؛ و او به آنچه نزد آنهاست احاطه داردو همه چیز را احصا کرده است). رصد یعنی مراقبانی که در کمینند «ان ربک لبالمرصاد» (به یقین پروردگار تو در کمین گاه (ستمگران) است). خدای سبحان طبق این آیه، وجود مبارک رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) را در محافظت فرشتگان قرار داده که برخی پیش ازآن حضرت صلی الله علیه و آله وسلّم هستند تا وحی را از مبدا نزول، تا قلب مطهر آن حضرت (صلی الله علیه و آله وسلّم) همراهی کنند و برخی پس از آن حضرت (صلی الله علیه و آله وسلّم) تا رسول اکرم وحی الهی را صحیح و سالم، نگهداری کرده و به مردم برساند پس این گونه نیست که فرشتگان وحی را به آن حضرت (صلی الله علیه و آله وسلّم) برسانند و کار را رها کنند بلکه در مرحله ی بعدی نیز حافظ آن هستند «فانه یسلک من بین یدیه و من خلفه». (و مراقبینی از پیش رو و پشت رو برای آنها قرار می دهد).خدای سبحان پس از دو آیه ی تتمیم نور در دو سوره ی «توبه» و «صف» این آیه را آورده است: «هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله و لو کره المشرکون» یعنی او خدایی است که رسولش را با کتاب هدایت و دین حق فرستاده تا بر همه ی دینها غالب و ظاهر گردد گرچه این پیروزی برای مشرکان ناخوشایند باشد. اگر رسالت رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) طبق آیه ی «وما ارسلناک الا کافة للناس بشیرا ونذیرا ولکن اکثر الناس لا یعلمون» (و ما تو را جز برای همة مردم نفرستادیم تا (آنها را به پاداش های الهی) بشارت دهی و (از عذاب الهی) بترسانی). جهانی است و قرآن کریم هم «ذکری للبشر» (هشدار و تذکری برای انسانها نیست). و «للعالمین نذیرا» (تا بیم دهندة جهانیان باشد). است، پس این قرآن باید تا قیام قیامت ، محفوظ باشد و به همه ی افراد بشر برسد. قرآن کریم که معجزه ی ختمیه است، وقتی حجت بر مردم خواهد بود که خود از گزند هرگونه تغییری در امان باشد و فرشتگان، که مراقبان الهی اند، این وظیفه ی مهم را بر عهده دارند.
← مقصود از ذکر
مقصود از «حفظ» در این آیه این نیست که قرآن از گزند شبهات علمی حفظ می شود؛ زیرا این معنا باید با توصیف قرآن به وصف «حکیم» فهمیده شود چنانکه در آیات فراوانی «حکیم» بودن قرآن و نزول آن از مبدا حکمت بیان شد. قرآن، کتاب حکیم و استواری است که از درون نمی پوسد و فرو نمی ریزد و در برابر شبهات علمی نیز استوار است.نیز مراد از «حفظ» این نیست که قرآن را در لوح محفوظ نزد فرشتگان یا در مرتبه ی علمی امامت، پیش ولی عصر (ارواحنا فداه) حفظ می کنیم؛ زیرا قرآن کریم پیش از آنکه به این عالم بیاید در لوح محفوظ بود «بل هو قرآن مجید• فی لوح محفوظ» (این آیات، سحر و دروغ نیست؛ بلکه قرآن با عظمت است، که در لوح محفوظ جای دارد). چه اینکه صرف حفظ آن نزد ولی غایب (عجّل الله فرجه الشریف) از جوامع بشری مشکل هدایت بشر را برطرف نمی کند، بلکه مقصود آن است که ما قرآن را به صورت ذکر محفوظ نازل کردیم و در آینده نیز آن را از تصرف و زیاده و نقصان حفظ می کنیم. کارهایی که خدای سبحان به خود نسبت می دهد، ریشه ی صفت مشبهی دارد، گرچه به صورت اسم فاعل بیان می شود و کلمه ی «حافظون» نیز معنای حفظ مستمر را که مناسب با ذات اقدس اله است، می رساند.بنابر آنچه گفته شد، قرآن کریم، آخرین کتاب و معجزه ی ختمیه ای است که برای هدایت همه ی بشریت آمده و حجت بر آنان است و بر اساس همین ضرورت، ذات اقدس اله آن را کتابی عزیز و حکیم نازل فرموده تا هیچ بطلانی از درون و بیرون بر آن چیره نشود و نور هدایتی باشد که برای همیشه پرفروع است و هرگز به خاموشی نمی گراید و ذکر محفوظی برای فطرت الهی انسانها باشد و همیشه آنان را به سوی مبدا و آفریدگار خود سوق دهد «ففروا الی الله انی لکم منه نذیر مبین». (پس به سوی خدا بگریزید، که من از سوی او برای شما بیم دهنده ای آشکارم).
عناوین مرتبط
...

پیشنهاد کاربران

بپرس