ذکری الشیعه فی احکام الشریعه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] ذکری الشیعة فی احکام الشریعة. ذکری الشیعة فی احکام الشریعة مؤلف محمد بن محمد بن حامد بن مکی جزینی عاملی، مشهور به شهید اول (م ۷۸۶ ق)
در این کتابِ فقهی ـ استدلالی، فقط مباحث طهارت و صلات آمده است. گرچه شهید قصد داشته که تمام کتب و ابواب فقهی را مورد بحث قرار دهد، ولی به دلایلی موفق به اتمام آن نمی شود. استدلال شهید در این کتاب به قوی ترین ادله، یعنی کتاب و روایات و اجماعات، است و بدین جهت استدلالات و اجماعات وی مورد اهتمام و توجه علمای بعد از او قرار گرفته است. ترتیب کتاب، ابتکاری و منحصر به فرد است. مؤلف در مقدمه به این موضوع اشاره داشته و می گوید: «... و تنتظمه مقدمه و اقطاب أربعه. اما المقدمه ففیها اشارات سبع... و اما الأقطاب فأربعه: أولها العبادات... و ثانیها العقود... ثالثها الایقاعات و رابعها السیاسات...». تحول فقهمتون فقهی شیعه مراحل و دوران های متفاوتی را گذرانده است که هر کدام از این مراحل ویژگی ها و خصوصیات مربوط به خود را داشته است. اگر چه فقه استدلالی شیعه در ابتدا به پیروی از فقه تفریعی اهل سنت تدوین گردید اما بزودی راه استقلال خود را یافته و فقهای بزرگی همچون شیخ طوسی «قده»، محقق حلی، علامۀ حلی، و شهید اول آن را گسترش و ادامه دادند. این حرکت را می توان به طور کلی در دو مرحله بررسی نمود: مرحلۀ اول که توسط شیخ طوسی، محقق حلی آغاز گردید و حلقۀ واسطۀ آن با مرحلۀ بعدی علامۀ حلی «قده» بود. مرحلۀ دوم توسط فقهای بعد از علامۀ حلی همچون شهید اول، محقق ثانی و بزرگان پس از وی ادامه یافت. در این مرحله ابتکارات نو و توسعۀ مباحث فقهی و فروعات محققانۀ شهید اول، وی را از جایگاه رفیع و مکان شامخی در بین فقهای عظام برخوردار گردانیده است. نظریات وی که در کتب فقهی گران قدرش مانند الدروس، الذکری، اللمعة الدمشقیة جمع آوری گردیده است و در حدود یکصد و پنجاه سال در آثار و کتب فقهی علمای بعد از وی ذکر شده است گویای تاثیر افکار عمیق و محققانۀ این فقیه کم نظیر است و به همین دلیل در بسیاری از آثار باقی مانده از وی با تعبیر «افقه الفقهاء» از او یاد شده است.

[ویکی اهل البیت] ذکری الشیعة فی احکام الشریعة. شهید اول (م 786 ق).
در این کتابِ فقهی-استدلالی، فقط مباحث طهارت و صلات آمده است. گرچه شهید قصد داشته که تمام کتب و ابواب فقهی را مورد بحث قرار دهد ولی به دلایلی موفق به اتمام آن نمی شود.
استدلال شهید در این کتاب به قوی ترین ادله یعنی کتاب و روایات و اجماعات است و بدین جهت است که استدلالات و اجماعات وی مورد اهتمام و توجه علمای بعد از او قرار گرفته است.
ترتیب کتاب، ابتکاری نو و منحصر به فرد است. مؤلف در مقدمه به این موضوع اشاره دارد و می گوید: «...و تنظمه مقدمة و اقطاب أربعة. اما المقدمة ففیها اشارات سبع... و اما الأقطاب فأربعة: أولها العبادات... و ثانیها العقود... ثالثها الایقاعات و رابعها السیاسات...».
این کتاب به وسیله مؤسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث چاپ و منتشر شده است.
کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی/ نویسنده: محمدرضا ضمیری

[ویکی فقه] ذکری الشیعة فی احکام الشریعة مؤلف محمد بن محمد بن حامد بن مکی جزینی عاملی، مشهور به شهید اول (م ۷۸۶ ق)
در این کتابِ فقهی ـ استدلالی، فقط مباحث طهارت و صلات آمده است. گرچه شهید قصد داشته که تمام کتب و ابواب فقهی را مورد بحث قرار دهد، ولی به دلایلی موفق به اتمام آن نمی شود. استدلال شهید در این کتاب به قوی ترین ادله، یعنی کتاب و روایات و اجماعات، است و بدین جهت استدلالات و اجماعات وی مورد اهتمام و توجه علمای بعد از او قرار گرفته است. ترتیب کتاب، ابتکاری و منحصر به فرد است. مؤلف در مقدمه به این موضوع اشاره داشته و می گوید: «... و تنتظمه مقدمه و اقطاب أربعه. اما المقدمه ففیها اشارات سبع... و اما الأقطاب فأربعه: أولها العبادات... و ثانیها العقود... ثالثها الایقاعات و رابعها السیاسات...».
تحول فقه
متون فقهی شیعه مراحل و دوران های متفاوتی را گذرانده است که هر کدام از این مراحل ویژگی ها و خصوصیات مربوط به خود را داشته است. اگر چه فقه استدلالی شیعه در ابتدا به پیروی از فقه تفریعی اهل سنت تدوین گردید اما بزودی راه استقلال خود را یافته و فقهای بزرگی همچون شیخ طوسی «قده»، محقق حلی، علامۀ حلی، و شهید اول آن را گسترش و ادامه دادند. این حرکت را می توان به طور کلی در دو مرحله بررسی نمود: مرحلۀ اول که توسط شیخ طوسی، محقق حلی آغاز گردید و حلقۀ واسطۀ آن با مرحلۀ بعدی علامۀ حلی «قده» بود. مرحلۀ دوم توسط فقهای بعد از علامۀ حلی همچون شهید اول، محقق ثانی و بزرگان پس از وی ادامه یافت. در این مرحله ابتکارات نو و توسعۀ مباحث فقهی و فروعات محققانۀ شهید اول، وی را از جایگاه رفیع و مکان شامخی در بین فقهای عظام برخوردار گردانیده است. نظریات وی که در کتب فقهی گران قدرش مانند الدروس، الذکری، اللمعة الدمشقیة جمع آوری گردیده است و در حدود یکصد و پنجاه سال در آثار و کتب فقهی علمای بعد از وی ذکر شده است گویای تاثیر افکار عمیق و محققانۀ این فقیه کم نظیر است و به همین دلیل در بسیاری از آثار باقی مانده از وی با تعبیر «افقه الفقهاء» از او یاد شده است.
← تهذیب متون فقهی
یکی از گنجینه های با ارزش فقهی بجای مانده از شهید اول همین کتاب «ذکری الشیعة» می باشد این کتاب که به سبک فقه استدلالی نوشته شده صرفا شامل کتاب طهارت و کتاب صلاة می باشد و مؤلف موفق به پایان رساندن آن نشده است. وی در خطبۀ کتاب در مورد آن می نویسد: اما بعد فهذا کتاب ذکری الشیعة فی احکام الشریعة اوردت فیه ما صدر عن سید المرسلین بواسطة خلفائه المعصومین مما دل علیه الکتاب المبین و اجماع المطهرین و الحدیث المشهور و الدلیل الماثور تجدیدا لمعاهد العلوم و تاکیدا لمعاقد الرسوم و تاییدا للمسائل الفقهیة.
تاریخ تالیف
...

[ویکی نور] ذکری الشیعة فی أحکام الشریعة تألیف محمد بن محمد بن حامد بن مکی جزینی عاملی، مشهور به شهید اول (م 786 ق) (بحار الأنوار ج 107، ص 192، الذریعة ج 2، ص 377، ج 3، ص 12).
متون فقهی شیعه مراحل و دوران های متفاوتی را گذرانده است که هر کدام از این مراحل ویژگی ها و خصوصیات مربوط به خود را داشته است.
اگر چه فقه استدلالی شیعه در ابتدا به پیروی از فقه تفریعی اهل سنت تدوین گردید اما بزودی راه استقلال خود را یافته و فقهای بزرگی همچون شیخ طوسی «قده»، محقق حلّی، علامۀ حلی، و شهید اوّل آن را گسترش و ادامه دادند.
این حرکت را می توان به طور کلی در دو مرحله بررسی نمود:
مرحلۀ اول که توسط شیخ طوسی، محقق حلی آغاز گردید و حلقۀ واسطۀ آن با مرحلۀ بعدی علامۀ حلّی «قده» بود.

پیشنهاد کاربران

بپرس