راه اهن ترکیه

راه آهن ترکیه. راه آهن دولتی جمهوری ترکیه ( به ترکی استانبولی: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları ) و با نام اختصاری TCDD نهادی است که در جمهوری ترکیه ترابری مسافر و بار، مدیریت و کنترل راه های ریلی را در جمهوری ترکیه بر عهده دارد. سازمان راه آهن ترکیه در سال ۱۸۵۶ در دوره عثمانی سابق افتتاح شد و بیشتر به صورت نیمه خصوصی و با مدل سفارش کار به نهادهای خصوصی و مدیریت دولتی آن اداره می شد. این سازمان در ۲۴ می ۱۹۲۴ بر اساس قانون شماره ۵۰۶ مبنی بر دولتی کردن این سازمان، با نام مدیریت عمومی راه های ریلی آناتولی - بغداد کاملًا دولتی شد. [ ۱] سپس این سازمان هم بخش اجرا و هم بخش مدیریت و کنترل را برعهده گرفته و در سال ۱۹۵۳ به صورت شرکت دولتی سهامی عام تغییر اساس نامه داد. این سازمان از نخستین سازمان های ترابری ریلی در منطقه خاورمیانه است که در دوره عثمانی پروژه های بلندپروازانه ای را همچون استابول به حجاز[ ۲] و بغداد به برلین[ ۳] را به مرحله اجرا درآورده بود.
ترابری ریلی که برای نخستین بار در سال ۱۸۲۵ در انگلستان آغاز شده بود در امپراتوری عثمانی که بر گستره وسیعی شامل بخش هایی از سه قاره اروپا، آفریقا و آسیا حکومت می کرد نیز وارد گردید. [ ۴] در سال ۱۸۶۶، ۵۱۹ کیلومتر راه ریلی در خاک عثمانی احداث گردید. یک سوم از طول این راه آهن در خاک آناتولی ( بخش هایی از ترکیه کنونی ) و دو سوم باقی مانده نیز در مسیر کوستانجا ( رومانی ) - رود تونا و وارنا به روسه در خاک بلغارستان کنونی قرار داشت. در سال ۱۸۷۰ تعداد ۱۹۸۰۰۰۰ اوراق سهام توسط دولت عثمانی در قاره آسیا بفروش رسید تا بدین وسیله تأمین بودجه شود. این اوراق ۴۰۰ فرانکی و در دو نوع بوده که یکی از آن ها به شکل کوپن دار بوده که هر شش ماه با پاره کردن یکی از آن کوپن ها سود حاصله به دارنده سهام پرداخت می شد؛و نوع دیگر سهام نیز بدون کوپن بوده و پرداخت اصل و سود آن هم زمان صورت می گرفت. در حال حاضر مقداری از این سهام در دست افرا سرمایه گذار هستند که هنوز وصول نشده اند. لازم است ذکر شود که در آن زمان PARIS CONSTANTINOPLR و VIENNE و AMSTERDAM و FRANFORT پشتیبان این سهام بودند و نسبت به بازپرداخت اصل و سود آن تعهد داشتند. [ ۵] ساخت خط آهن ازمیر - آیدین با طول ۱۳۰ کیلومتر به عنوان اولین خط آهن ترکیه در ۲۳ سپتامبر سال ۱۸۵۶ آغاز گردید. امتیاز این راه ریلی که از سوی انگلیسی ها احداث می شد به نام مصطفی پاشا استاندار استان ازمیر بوده است. این خط ریلی در سال ۱۸۶۶ به بهره برداری رسیده است. [ ۴] در سال ۱۸۶۵ یک شرکت انگلیسی دیگر خط آهن ۹۸ کیلومتری ازمیر - تورگوتلو - افیون را افتتاح نمود.