رسائل اخوان الصفا

دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] رسائل اخوان الصفا یا رسائل اخوان الصفا و خلان الوفا مجموعه ای است دائرة المعارف گونه شامل ۵۲ رساله. این رسائل، مطالب گسترده ای در گسترۀ علوم منطقی، ریاضی، طبیعی، الهی و حکمت عملی در خود دارد. در پی این رسائل، رسالة الجامعة آمده است که مشتمل است بر خلاصۀ موضوعات مطرح شده در رسائل و جدا از این رسائل منتشر شد. اخوان الصفا در این رسائل کوشیده اند که خوانندگان خود را «با هدف راهنمایی گمراهان و هدایت سرگشتگان و بیدار کردن غافلان» با همۀ بخشهای دانش ها و هنرهای نظری و عملی دوران خود آشنا سازند.
یکی از مسائل مهم دربارۀ رسائل، هویت نویسندگان آن است. آیا این نوشته ها محصول کار یک یا چند تن بوده است؟ آیا اخوان از قرمطیان، یا از اسماعیلیان بوده اند یا گروهی از اندیشمندان و روشنفکرانی بوده اند که به دنبال آن بوده اند که زمینۀ ایجاد تغییرات بنیادی را در میان گروه های مشخصی فراهم آورند؟ این پرسش ها تاکنون بسیاری از پژوهشگران را به خود مشغول داشته است. گزارش های منابع تاریخی نیز در این باره دچار آشفتگی و ابهام است.
توجه به اخوان الصفا و پژوهش دربارۀ آنان و رسائل ایشان از سدۀ ۱۹م آغاز شد. در کنار برخی بررسی های ناقص، به علت نداشتن دسترسی به مجموعۀ رسائل اخوان و منابع تاریخی دست اول دربارۀ آنان، گوستار فلوگل خاورشناس آلمانی، برای نخستین بار در ۱۸۵۹م در مقاله ای با عنوان « دربارۀ محتوا و مؤلف دائرةالمعارف عربی، رسائل اخوان الصفا و خلان الوفا » به پژوهشی همه سویه در این زمینه پرداخت که تا آن زمان کامل ترین پژوهش به شمار می رفت. وی پس از ذکر عناوین ۵۱ رساله، به بحث دربارۀ محتوای آنها و نیز خود اخوان و سازمان گروه ایشان می پردازد و به منابع فلسفۀ آنان اشاره می کند.

پیشنهاد کاربران

بپرس