رسوب

رسوب[ ۱] یا ته نشست به هر ذره ای که توسط جریان سیال، منتقل شده و سرانجام نهشته ( deposit ) شود، گفته می شود. رسوب ها در بیش تر مواقع توسط آب ( فرایندهای رودخانه ای[ ۲] ) ، باد ( فرایندهای بادی[ ۳] ) و یخچال های طبیعی منتقل می شوند. نهشته های شن های ساحل و مجرای رودخانه ها نمونه هایی از انتقال و نهشتگی رودخانه ای هستند، هرچند که رسوبات، اغلب بیرون از آب ساکن یا آرام دریاچه ها و اقیانوس ها، ته نشین می شود. تپه های شنی بیابان و لس ها نمونه هایی از انتقال بادی و نهشتگی هستند. نهشته های سنگ های یخچالی و یخرفت، هم نمونه هایی از رسوب های منتقل شدهٔ یخی هستند.
خاک های رسوبی از انواع خاک های موجود در ایران می باشند که مواد تشکیل دهندهٔ این نوع از خاک ها، ته نشست رودخانه ای است. انواع خاک های رسوبی عبارتند از خاک های رسوبی بافت ریز و خاک های رسوبی بافت درشت. [ ۴]
خاک های رسوبی بافت ریز از انواع خاک های رسوبی می باشد که این نوع از خاک ها به صورت لایه لایه هستند و در بعضی موارد برخی از افق های نیمرخ دارای مواد آلی است. وجود این مواد دلیل بر این است که این خاک مواد آلی دار قدیمی در زیر خاک جدیدتری مدفون گشته است. این خاک ها دارای مقدار زیادی کربنات کلسیم است و ممکن است خاک رسوبی، شور نیز باشد.
خاک های رسوبی بافت درشت از دیگر انواع خاک های رسوبی می باشند و این خاک ها دارای کم و بیش سنگریزه های گوشه دار هستند. این نوع خاک معمولاً شور نیست مگر در مواردی که رسوب ها از مارنهای آهکی نمکی و گچی به وجود آمده باشد.
زمانی که از آب به عنوان یک سیال حرارتی استفاده می شود، املاح و سختی موجود در آب بر اثر شوک دما جدا شده و بر روی سطوح نشست می کنند. این رسوبات از مهم ترین عوامل فرسایش و خوردگی در تأسیسات حرارتی و برودتی هستند. در کنار فرسایش و خوردگی تجهیزات، وجود رسوبات مقدار قابل توجهی از انرژی را نیز به دلیل عدم تبادل حرارت به هدر داده و راندمان تأسیسات را می کاهد. اثر رسوب بر اتلاف انرژی موضوعی است که امروزه بیشتر مورد توجه قرار گرفته است به طوری که سالیانه ۴۵ میلیارد دلار هزینه اتلاف انرژی ناشی از رسوب در تمامی کشورها تخمین زده می شود که این رقم معادل ۰٫۲٪ تولید خالص کل جهان است. در روش های سنتی و قدیمی کاهش رسوب گذاری تنها با حذف عامل رسوب گذار به روش سختی گیر رزینی میسر بوده، اما در روشهای جدید مبنی برصرفه جویی انرژی، به کارگیری سیگنال های رادیویی در جهت کنترل ( و نه حذف ) سختی آب در دستور کار قرار می گیرد؛ یعنی امواج رادیویی بی ضرر آب سخت در مقابل رسوب گذاری مهار نموده و از سختی آب در جهت رسوب زدایی رسوبات قدیمی استفاده می شود.

رسوب (sediment)
هر مادۀ سست و فرونشسته، معمولاً نهشته شده بر اثرِ کاهش سرعت باد یا جریان هوا، از تعلیقی در آب، یخ یا هوا. رسوباتِ شناخته شده بر اساس افزایش درشتی عبارت اند از رس، گل، سیلت، ماسه، شن، ریگ، قلوه سنگ، و گرداله سنگ. رسوبات با سنگ های رسوبی، متفاوت اند. در سنگ های رسوبی نهشته ها براثر فرآیند سنگش یا سنگی شدن (انجماد) به هم متصل می شوند و توده های سخت سنگ را به وجود می آورند. ریگ های سیمانی شده جوش سنگ ها، ماسه های ماسه سنگ ها، گِل های گِل سنگ ها یا شِیل ها را پدید می آورند و زغال سنگ نارس (تورپ) نیز به زغال سنگ تبدیل می شوند.