گاماسیاب یکی از بزرگ ترین رودخانه های ایران و شاخهٔ عمده و اصلی کرخه بوده که تا محل تلاقی با رودخانه قره سو به این نام خوانده می شود. [ ۱] حوضهٔ آبریز آن عمدتاً توسط استان های کرمانشاه و همدان پوشش می یابد که وسعت این حوضه ۱۱۳۶۱ کیلومتر مربع است. [ ۲] گاماسیاب با نام های گاماسا[ ۳] [ ۴] [ ۵] کاماسب[ ۶] [ ۷] [ ۸] و گاماسی آو[ ۹] نیز شناخته می شود. در نزدیکی بیستون ( کوه میسو ) رودی به نام گامیسا یا جامیشان که دینور رود نیز نام دارد به آن می ریزد. [ ۱۰] [ ۱۱]
سرچشمه رود، سرآب گاماسیاب در شهرستان نهاوند است. میزان دبی آب چشمهٔ گاماسیاب بین ۵۰۰ ( پاییز ) تا ۳۰۰۰ لیتر در ثانیه ( بهار ) است. [ ۱۲] آب چشمه از یخچال ها و کارست رشته کوه گرین است. گرین در گویش محلی گَروین نامیده می شود و یکی از کانون های آبگیر دائمی در کرمانشاه، همدان و لرستان است که رودهای گاماسیاب، دز و کشکان را تغذیه می کند. [ ۱۳] از پیوستن رود قره سو به گاماسیاب در نزدیکی گره بان رودخانه سیمره تشکیل می گردد. سیمره پس از خروج از استان کرمانشاه به استان ایلام سرازیر شده و در انتهای جنوبی استان ایلام با پیوستن رود کشکان رود کرخه را تشکیل داده که در نهایت به تالاب هورالعظیم منتهی می گردد. [ ۱۴] [ ۱۵]
کُرتویچ ( دینور ) : در کاوش تپهٔ باستانی کُرتویچ توسط راجرس متیوس و سنجش عمر اشیاء کشف شده به روش کربن چهارده در دانشگاه آکسفورد عمر تمدن آن ۱۱ هزار و ۸۰۰ سال مشخص گردید. در تپهٔ کُرتویچ آثاری از نخستین روستانشینی و اهلی کردن دام و آغاز کشاورزی یافت شد. [ ۱۶] راجرس متیوس آثار این تپه را یکی از اولین زیستگاه های بشر در خاورمیانه دانسته و اولین مکانی است که انسان از غارنشینی به یکجانشینی روی آورد.
گنج دره ( هرسین ) : مربوط به هزارهٔ نهم پیش از میلاد، منازل با گوشه های زاویه دار کنار یکدیگر ساخته شده اند. این خانه ها به اوایل دورهٔ نوسنگی تعلق دارند. از گنج دره آثاری پیدا شده که نشان می دهد بز در ۱۰ هزار سال پیش از میلاد در این منطقه اهلی شده بود. [ ۱۷]
تپه خدایی ( سنقر ) :مربوط به دوران نوسنگی، مس سنگی، عصر سنگ و دوره های تاریخی بعد از آن است. [ ۱۸] تپه خدایی در روستای ده خداداد از توابع دهستان آگاهان در سنقر قرار دارد. با قدمت هشت هزار سال به طور پیوسته مسکونی در ارتباط تمدنی بسیار نزدیک با تپه بابا قاسم نهاوند و گوراب ملایر و گودین تپه کنگاور بوده است. با کشف آثار معماری و سفال خاکستری یانیقی مربوط به عصر برنز قدیم ( هزارهٔ سوم پیش از میلاد ) و سفال خاکستری عصر آهن ( هزارهٔ اول و دوم قبل از میلاد ) مورد توجه باستان شناسان قرار گرفت. [ ۱۹]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفسرچشمه رود، سرآب گاماسیاب در شهرستان نهاوند است. میزان دبی آب چشمهٔ گاماسیاب بین ۵۰۰ ( پاییز ) تا ۳۰۰۰ لیتر در ثانیه ( بهار ) است. [ ۱۲] آب چشمه از یخچال ها و کارست رشته کوه گرین است. گرین در گویش محلی گَروین نامیده می شود و یکی از کانون های آبگیر دائمی در کرمانشاه، همدان و لرستان است که رودهای گاماسیاب، دز و کشکان را تغذیه می کند. [ ۱۳] از پیوستن رود قره سو به گاماسیاب در نزدیکی گره بان رودخانه سیمره تشکیل می گردد. سیمره پس از خروج از استان کرمانشاه به استان ایلام سرازیر شده و در انتهای جنوبی استان ایلام با پیوستن رود کشکان رود کرخه را تشکیل داده که در نهایت به تالاب هورالعظیم منتهی می گردد. [ ۱۴] [ ۱۵]
کُرتویچ ( دینور ) : در کاوش تپهٔ باستانی کُرتویچ توسط راجرس متیوس و سنجش عمر اشیاء کشف شده به روش کربن چهارده در دانشگاه آکسفورد عمر تمدن آن ۱۱ هزار و ۸۰۰ سال مشخص گردید. در تپهٔ کُرتویچ آثاری از نخستین روستانشینی و اهلی کردن دام و آغاز کشاورزی یافت شد. [ ۱۶] راجرس متیوس آثار این تپه را یکی از اولین زیستگاه های بشر در خاورمیانه دانسته و اولین مکانی است که انسان از غارنشینی به یکجانشینی روی آورد.
گنج دره ( هرسین ) : مربوط به هزارهٔ نهم پیش از میلاد، منازل با گوشه های زاویه دار کنار یکدیگر ساخته شده اند. این خانه ها به اوایل دورهٔ نوسنگی تعلق دارند. از گنج دره آثاری پیدا شده که نشان می دهد بز در ۱۰ هزار سال پیش از میلاد در این منطقه اهلی شده بود. [ ۱۷]
تپه خدایی ( سنقر ) :مربوط به دوران نوسنگی، مس سنگی، عصر سنگ و دوره های تاریخی بعد از آن است. [ ۱۸] تپه خدایی در روستای ده خداداد از توابع دهستان آگاهان در سنقر قرار دارد. با قدمت هشت هزار سال به طور پیوسته مسکونی در ارتباط تمدنی بسیار نزدیک با تپه بابا قاسم نهاوند و گوراب ملایر و گودین تپه کنگاور بوده است. با کشف آثار معماری و سفال خاکستری یانیقی مربوط به عصر برنز قدیم ( هزارهٔ سوم پیش از میلاد ) و سفال خاکستری عصر آهن ( هزارهٔ اول و دوم قبل از میلاد ) مورد توجه باستان شناسان قرار گرفت. [ ۱۹]
wiki: رود گاماسیاب