یکی باد برخاست و گرد سیاه
بشد روشنایی ز خورشید و ماه.
فردوسی.
تو از تیرگی روشنایی مجوی که با آتش آب اندر آید بجوی.
فردوسی.
ز شب روشنایی نجوید کسی کجا بهره دارد ز دانش بسی.
فردوسی.
آفتاب بدان روشنایی جهان را روشن گردانید. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 385 ).من از تاریکی کفر به روشنایی آمدم به تاریکی بازنروم. ( تاریخ بیهقی ص 340 ). وی را به روشنایی آوردند یافتندش به تن قوی. ( تاریخ بیهقی ص 341 ).که دانست کافزون شود روشنایی
به چشم اندر از سنگ کوه سپاهان.
ناصرخسرو.
و چون آتشی است که از سنگ و پولاد جهد و تا سوخته نیابد نگیرد وچراغ نشود که از او روشنایی یابند. ( نوروزنامه ). دست در روشنایی مهتاب زدمی. ( کلیله و دمنه ). باز در عواقب کارهای عالم تفکری کردم... تا روشن گشت که نعمتهای این جهانی چون روشنایی برق است. ( کلیله و دمنه ).به بیت عمادی جوابش بگفتم
چه گفتمش گفتمش کای روشنایی.
انوری.
در سیاهی سنگ کعبه روشنایی بین چنانک نورمعنی در سیاهی حرف قرآن آمده.
خاقانی.
روز بشب کرده ای به تیرگی حال شب به سحر کن به روشنایی باده.
خاقانی.
چو آمد زلف شب درعطرسایی به تاریکی فروشد روشنایی.
نظامی.
بما چشمش دگر کرد آشنایی دو به بیند ز چشمی روشنایی.
نظامی.
|| چراغ. مشعل : از پدر شنید که به نزدیک آن حضرموت برلب دریا غاری است... و شداد مرده بدانجا اندر است پس روشنایی برداشتند و بدانجا اندر رفتند روشناییشان بمرد متحیر شدند و لیکن همچنان همی رفتند. ( تاریخ بلعمی ). || امید. گشایش کار. بهبود اوضاع : من [ عبدالرحمن قوال ] و مانند من که خدمتکاران امیر محمد بودیم ماهی را مانستیم از آب بیفتاده و در خشکی مانده... و امید می داشتیم که مگر سلطان مسعود وی را بخواند سوی هرات و روشنایی پدیدار آید. ( تاریخ بیهقی ). || نام جوهری است که آنرا مرقشیشا گویند و به عربی حجرالنور خوانند و در داروهای چشم بکار برند. ( برهان قاطع ). نام دوای چشم. ( آنندراج ). نام سرمه ای که در ضعف بینایی و شب کوری و ستبری پلک و جرب آن بکار برند. سرمه روشنایی. کحل روشنایی. ( یادداشت مؤلف ). رجوع به مرقشیشا و حجرالنور و روشنا و روشنایا شود. || مرکب که بعربی مداد گویند. ( لغت محلی شوشتر، نسخه خطی ). مرکب و سیاهی دوات. ( ناظم الاطباء ). || کنایه از دولت وثروت. ( لغت محلی شوشتر، نسخه خطی ). جاه و جلال. ( ناظم الاطباء ).بیشتر بخوانید ...
