رگ شناسی

/ragSenAsi/

معنی انگلیسی:
angiology

لغت نامه دهخدا

رگ شناسی. [ رَ ش ِ ] ( حامص مرکب ) معرفةالعروق. مبحثی است که از کار رگها و انواع آنها و از طرز جریان خون در بدن موجودات زنده گفتگو می کند. ( فرهنگ طبی انگلیسی ).

فرهنگ فارسی

عمل و شغل رگ شناس معرفه العروق .

فرهنگ عمید

شناختن رگ های بدن، علمی که دربارۀ انواع رگ های بدن و طرز کار آن ها و جریان خون در بدن جانداران بحث میکند، معرفة العروق.

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] رگ شناسی یا معرفة النبض، از مباحث مهم در دانش پزشکی است که در حقیقت، آن یکی از راه های شناخت حالات درونی بدن و تشخیص بیماری ها است. کهن ترین متن موجود درباره نبض، به پزشک بزرگ یونان جالینوس منسوب است؛ هر چند مسلم است که جالینوس یا دیگر یونانیان، مبدأ پیدایش علم نبض نبوده اند.
به هر حال اهمیت نبض بر پژوهش گران ومحققین طب سنتی پوشیده نیست؛ از این رو بسیاری از محققین و پزشکان به تحریر و نگارش مباحث نبض پرداخته اند. کهن ترین نگاشته موجود در زمینه نبض - چنان که گفتیم - نگاشته ای از جالینوس با نام تعلیم النبض است که توسط حنین بن اسحاق، به عربی ترجمه شده است. پس از این دوران، اطبای مسلمان به این مبحث پرداخته اند که از جمله آنان می توان به مبحث نبض در کتاب کامل الصناعة، نگاشته علی بن عباس اهوازی اشاره کرد. از جمله اطبای بزرگ ایران، ابن سینا است که به مبحث نبض در کتاب ارزش مند قانون پرداخته است؛ علاوه بر این، وی رساله ای مستقل نیز در این علم به زبان فارسی به رشته تحریر درآورده است.
وی در ابتدای رساله، پس ازحمد خداوند و صلوات و درود بر پیامبر و خاندان او - صلوات الله علیهم اجمعین، انگیزه اش را از نگارش رساله چنین بازگو می کند: فرمان خداوند ملک عادل سید منظور مظفر عضدالدین علاء الدوله و قاهر الامة و تاج الملة ابوجعفر حسام المؤمنین - کرم الله مثواه و برد مضجعه - به من آمد که اندر باب دانش رگ کتابی بکن جامع که همه اصل ها اندر وی بود به تفصیل. پس فرمان را پیش گرفتم و به اندازه طاقت و دانش خویش این کتاب را تصنیف کردم و به زبان پارسی، چنان که فرمان بود و به توفیق ایزد - جل جلاله - معونت کردم و از وی یاری خواستم. امیدوارم که به دولت چنین خداوند توفیق و یاری یابم. (رگ شناسی، ص2- 3).
تاریخ تألیف این رساله به درستی معلوم نیست، ولی از آن جا که این رساله هم مانند سایر رسائل فارسی ابن سینا به خواهش علاء الدوله کاکویه تصنیف شده و چون شیخ بعد از فوت شمس الدوله حدود سال 412ق به اصفهان رفته و به علاء الدوله پیوسته است، مسلم است که تصنیف این رساله نیز بعد از مسافرت او به اصفهان؛ یعنی سال 412ق، بوده است.
ابن سینا رساله رگ شناسی را در نه فصل به رشته تحریر درآورده است. عناوین این فصول به قرار زیر است:
فصل اول: اندر همه اصل های او.

[ویکی فقه] رگ شناسی (کتاب). «رگ شناسی یا معرفة النبض»، از مباحث مهم در دانش پزشکی است که در حقیقت، یکی از راه های شناخت حالات درونی بدن و تشخیص بیماری ها است. ابن سینا از جمله اطبای بزرگ ایران ، است که به مبحث نبض در کتاب ارزش مند قانون پرداخته است؛ علاوه بر این، وی در رساله مستقل رگ شناسی را نیز درباره این علم به زبان فارسی به رشته تحریر درآورده است.
کهن ترین متن موجود در باره نبض ، به پزشک بزرگ یونان جالینوس منسوب است؛ هر چند مسلم است که جالینوس یا دیگر یونانیان ، مبدا پیدایش علم نبض نبوده اند. به هر حال اهمیت نبض بر پژوهش گران ومحققین طب سنتی پوشیده نیست؛ از این رو بسیاری از محققین و پزشکان به تحریر و نگارش مباحث نبض پرداخته اند. کهن ترین نگاشته موجود در زمینه نبض- چنان که گفتیم- نگاشته ای از جالینوس با نام تعلیم النبض است که توسط حنین بن اسحاق ، به عربی ترجمه شده است. پس از این دوران، اطبای مسلمان به این مبحث پرداخته اند که از جمله آنان می توان به مبحث نبض در کتاب کامل الصناعة ، نگاشته علی بن عباس اهوازی اشاره کرد. از جمله اطبای بزرگ ایران، ابن سینا است که به مبحث نبض در کتاب ارزش مند قانون پرداخته است؛ علاوه بر این، وی رساله ای مستقل نیز در این علم به زبان فارسی به رشته تحریر درآورده است. وی در ابتدای رساله، پس از حمد خداوند و صلوات و درود بر پیامبر و خاندان او- صلوات الله علیهم اجمعین، انگیزه اش را از نگارش رساله چنین بازگو می کند: فرمان خداوند ملک عادل سید منظور مظفر عضد الدین علاء الدوله و قاهر الامة و تاج الملة ابو جعفر حسام المؤمنین- کرم الله مثواه و برد مضجعه- به من آمد که اندر باب دانش رگ کتابی بکن جامع که همه اصل ها اندر وی بود به تفصیل. پس فرمان را پیش گرفتم و به اندازه طاقت و دانش خویش این کتاب را تصنیف کردم و به زبان پارسی، چنان که فرمان بود و به توفیق ایزد- جل جلاله- معونت کردم و از وی یاری خواستم. امیدوارم که به دولت چنین خداوند توفیق و یاری یابم. تاریخ تالیف این رساله به درستی معلوم نیست، ولی از آن جا که این رساله هم مانند سایر رسائل فارسی ابن سینا به خواهش علاء الدوله کاکویه تصنیف شده و چون شیخ بعد از فوت شمس الدوله حدود سال ۴۱۲ ق به اصفهان رفته و به علاء الدوله پیوسته است، مسلم است که تصنیف این رساله نیز بعد از مسافرت او به اصفهان؛ یعنی سال ۴۱۲ ق، بوده است.
ساختار کتاب
ابن سینا رساله رگ شناسی را در نه فصل به رشته تحریر درآورده است. عناوین این فصول به قرار زیر است:فصل اول: اندر همه اصل های او. در این فصل از اخلاط اربعه، قوا و معرفی علم نبض سخن گفته شده است.فصل دوم: در بیان تحلل بدن و سبب حیات برخی حیوانات در حالی که مدتی تغذیه نمی کنند. فصل سوم: در بیان اینکه دل به منزله شریان همه تن است و شریان هر عضو به منزله دل آن عضو است. فصل چهارم: در بیان انقباض و انبساط .فصل پنجم: در اندازه حرکت و تعریف نبض و اقسامی که از آن پدید می آید.فصل ششم: بحث در استواء و اختلاف نبض، نظام و عدم نظام، جنس، وزن و زمان حرکت.فصل هفتم: گفتار در نبض مستوی و مختلف.فصل هشتم: اقسام نبض مرکب.فصل نهم: در سبب های نبض.
گزارش محتوا
رساله رگ شناسی ابو علی سینا از کهن ترین رسالات موجود در زمینه نبض است؛ از این رو ارزش تاریخی این اثر- گذشته از ارج علمی آن- قابل توجه است. ارزش دیگر این اثر نثر فارسی آن است. سبک شناسی این اثر، به عنوان یک اثر فارسی و یک متن علمی بر جای مانده از قرن پنجم هجری برای کسانی که به ادبیات فارسی و سبک های نثر علاقه مندند، مفید و سودمند است. ارزش اصلی این اثر مباحث مطرح شده در آن پیرامون موضوع و نحوه دخول و خروج در مباحث آن است. ابن سینا خود طبیبی نام دار و صاحب تجربه است. از سوی دیگر وی کتابی همانند « القانون فی الطب » را به رشته تحریر درآورده است؛ از این رو مطالعه آنچه او در باب نبض نگاشته برای محققین طب سنتی مسلما سودمند خواهد بود. با این حال باید اذعان داشت که مطالعه این کتاب، طالبان این علم را از مطالعه سایر کتب طبیه مرتبط با نبض بی نیاز نمی کند و علاقه مندان باید برای درک بهتر و بیشتر مطلب و عظمت مسائل مربوط به نبض، به آنها مراجعه کنند.
وضعیت کتاب
...

مترادف ها

angiology (اسم)
رگ شناسی، مطالعه عروق خونی و لنفی

پیشنهاد کاربران

نگاه کنید به: «متن رساله نبض» در همین لغتنامه
نام کتابی از ابوعلی سینا به فارسی. برای دیدن متن آن نگاه کنید به رساله ی نبض در همین لغتنامه.

بپرس