[ویکی فقه] زبان خلجی، را به طور دقیق تر باید گروه زبانی خلج نامید، زیرا این زبان شاخه مستقلی از خانواده زبان های ترکی است، مانند گروه زبانهای جنوب غربی (یا اُغُز) یا گروه چوواش )ترکی.(این گروه زبانی حدود بیست هزار گویشور در ۴۷ روستا دارد که در حدود ۲۴۰ کیلومتری جنوب غربی تهران واقع اند)
خلجستان (در حالی که اختلافات زبانی از روستایی به روستای دیگر بسیار اندک است، اما مجموعه این اختلافها (یعنی از دور افتاده ترین نقاط، تلخ آب در شمال غرب خلجستان و ونارچ در جنوب شرقی آن) در خور توجه یا حتی بیش تر از اختلاف میان ترکی تاتارهای قازان و ترکی باشقیر یا بیش تر از اختلاف میان ترکی عثمانی و آذربایجانی است.
پژوهشگران زبان خلجی
نخستین پژوهشگری که درباره زبان خلجی مطالعه کرد، مینورسکی در ۱۳۱۹ش/ ۱۹۴۰ بود. زمان کوتاهی پس از وی، محمد مقدم محقق ایرانی که گویشهای ایرانی محلی اطراف آشتیان را بررسی می کرد مطالعه مختصری درباره زبان خلجی انجام داد.در ۱۳۴۷ش/ ۱۹۶۸، گرهارد دورفر در مقاله ای که مبتنی بر دو اثر پیشین بود به معرفی ویژگیهای زبان خلجی پرداخت. در ۱۳۴۸ش/ ۱۹۶۸ و ۱۳۴۹ش/ ۱۹۶۹ دو هیئت اعزامی به خلجستان (ایران)، مقادیر درخور توجهی داده زبانی (۵۹ نوار کاست، واژه نامه ای شامل شصت هزار کلمه، متون متعدد و جز آن) برای تحقیق درباره این زبان گرد آوردند.
مشخصه زبان خلجی
مشخصه گروه زبان خلجی، صورت های مهجور زبانیِ بسیار برجسته آن است. برای نمونه این گروه زبان -d- کهن را حفظ کرده است (در ترکی باستان adak به معنای پا است که در ترکی عثمانی معادل آن ayak و در زبان خلجی hadak است)؛ h-ترکی باستانی و کمّیتهای سه گانه واکه ای (کوتاه، بلند، مرکّب) ترکی نخستین و غیر آن را نیز حفظ نموده است. زبان خلجی حتی در حوزه ساخت واژه، تعدادی از ویژگی های کهن، نظیر پسوند -daکه علامت «حالت ازی» است و پسوند اسم مفعول ساز -giliرا حفظ کرده است.
اهمیت زبان خلجی
...
خلجستان (در حالی که اختلافات زبانی از روستایی به روستای دیگر بسیار اندک است، اما مجموعه این اختلافها (یعنی از دور افتاده ترین نقاط، تلخ آب در شمال غرب خلجستان و ونارچ در جنوب شرقی آن) در خور توجه یا حتی بیش تر از اختلاف میان ترکی تاتارهای قازان و ترکی باشقیر یا بیش تر از اختلاف میان ترکی عثمانی و آذربایجانی است.
پژوهشگران زبان خلجی
نخستین پژوهشگری که درباره زبان خلجی مطالعه کرد، مینورسکی در ۱۳۱۹ش/ ۱۹۴۰ بود. زمان کوتاهی پس از وی، محمد مقدم محقق ایرانی که گویشهای ایرانی محلی اطراف آشتیان را بررسی می کرد مطالعه مختصری درباره زبان خلجی انجام داد.در ۱۳۴۷ش/ ۱۹۶۸، گرهارد دورفر در مقاله ای که مبتنی بر دو اثر پیشین بود به معرفی ویژگیهای زبان خلجی پرداخت. در ۱۳۴۸ش/ ۱۹۶۸ و ۱۳۴۹ش/ ۱۹۶۹ دو هیئت اعزامی به خلجستان (ایران)، مقادیر درخور توجهی داده زبانی (۵۹ نوار کاست، واژه نامه ای شامل شصت هزار کلمه، متون متعدد و جز آن) برای تحقیق درباره این زبان گرد آوردند.
مشخصه زبان خلجی
مشخصه گروه زبان خلجی، صورت های مهجور زبانیِ بسیار برجسته آن است. برای نمونه این گروه زبان -d- کهن را حفظ کرده است (در ترکی باستان adak به معنای پا است که در ترکی عثمانی معادل آن ayak و در زبان خلجی hadak است)؛ h-ترکی باستانی و کمّیتهای سه گانه واکه ای (کوتاه، بلند، مرکّب) ترکی نخستین و غیر آن را نیز حفظ نموده است. زبان خلجی حتی در حوزه ساخت واژه، تعدادی از ویژگی های کهن، نظیر پسوند -daکه علامت «حالت ازی» است و پسوند اسم مفعول ساز -giliرا حفظ کرده است.
اهمیت زبان خلجی
...
wikifeqh: زبان_خلجی