زجاجی عبدالرحمان بن اسحاق

[ویکی نور] «عبد الرحمان بن اسحاق زجاجی نهاوندی»، ادیب، لغت شناس و فقیه سرشناس و مسلمان قرن چهارم هجری، در اواخر قرن سوم هجری در نهاوند به دنیا آمد.
ظاهراً وی ایرانی الاصل و از اهالی خوزستان می باشد. هرچند تاریخ تولدش روشن نیست.
زجاجی، دوران کودکی خود را در زادگاه خویش گذرانید و سپس در نوجوانی، برای کسب علم به بغداد رفت و نزد اساتید برجسته زمان خود، همچون ابن دُرَید، اخفَش صغیر و محمد یزیدی به تحصیل فقه و لغت پرداخت، تا اینکه خود در این علوم استاد شد و به مناسبت پیوستگی با ابراهیم بن سری زجاج (شیشه گر)، به لقب زجاجی ملقب شد.
تا سال 311ق که استادش درگذشته است، مقیم بغداد بوده و پس از آن به نواحی شام کوچید و تا پایان زندگی در آن سرزمین به سربرده و در 340ق، در همان جا، درگذشته است.
«امالی زجاجی»، نام معروف ترین اثر وی می باشد. این کتاب، مجموعه املاءهای زجاجی بوده و در واقع جنگ و مجموعه ای است که در آن مطالب مختلف نقل شده است. نخستین مبحث این اثر، در مورد آیه 121 سوره نحل: «ان ابراهیم کان امة قانتا لله حنیفا» و آخرین مبحث آن نقد و بررسی احوال بشار بن برد تخارستانی، یکی از افسانه سرایان است. در این کتاب، به نمونه هایی از گفتار بزرگمهر هم برمی خوریم. امالی زجاجی، با مقدمه عبد السلام محمد هارون، در سال 1382ق، در مصر چاپ شده است.
از دیگر تألیفات این عالم فاضل، می توان به کتب زیر اشاره کرد: