زلیگ هریس

زلیگ هریس ( به انگلیسی: Zellig Harris ) ( متولد ۲۳ اکتبر ۱۹۰۹ - درگذشته ۲۲ می ۱۹۹۲ ) زبانشناس آمریکایی و متخصص ریاضی بود. او به همراه کنت لی پایک و چارلز هاکت از برجسته ترین زبانشناسان آمریکایی بودند که روش ساخت گرایی را در توصیف زبان گسترش دادند. این زبانشناسان پیرو روش بلومفید همچنان کوشیدند تا حد ممکن بدون استفاده از معنی اصول تجزیه و تحلیل واجی و نحوی را تدوین کنند. کوشش ها و بررس های زلیگ هریس به زبان شناسی ساخت گرا گسترش و دقت بیشتری بخشید، به طوری که کتاب او با نام «زبانشناسی ساختاری» ( ۱۹۵۱ ) اوج زبان شناسی ساخت گرا را نشان می دهد. او اصول و روش های دقیقی را ارئه نمود که به کار بستن آن ها، واجها و تکواژها و چگونگی رابطهٔ آنها با یکدیگر را می توان مشخص کرد. هریس بر پایهٔ بررسی چگونگی توزیع عناصر زبان، یعنی جایگاهی که یک واج یا تکواژ در آن به کار می رور و نیز از راه مقایسه و تشخیص بخش های مشابه و جایگزین سازی، روش تشخیص و تعیین واجها و تکواژها و نیز دسته بندی آنها را به دست داد. او توصیف مجموعه ای از نمونه های گفتاری یعنی پیکرهٔ زبانی را موضوع توصیف زبان شناسی می انگاشت که از راه تجزیه و تحلیل آن بر پایه ویژگی های صوری که در بالا از آنها یاد شد، عناصر زبان و رابطهٔ آنها با یکدیگر مشخص می شود. بر پایهٔ روش یاد شده، هریس روال هایی را به دست داد که با به کار بستن آنها دو سطح متمایز زبان یعنی واجها و تکواژها و نیز روابط آنها با یکدیگر و نظم های موجود در دو سطح یاد شده را می توان تعیین نمود. به عقیده او توصیف ساختاری هر زبان بررسی و توصیف پیکرهٔ زبانی ویژه ای است که مجموعه ای از نمونه های گفتاری را شامل است. با این حال، هریس در بررسی و توصیف زبان، آزمودن نمونه های گفتاری را با سخنگوی بومی ( به انگلیسی: informant ) به منظور تشخیص پذیرفته بودن آنها ضروری می دانست. هریس در کتاب خود به ویژه تکواژها را به طور گسترده و دقیق بررسی و دسته بندی کرده است. او بر پایهٔ روش های صوری، تجزیه و توصیف ساخت واژه را به تکواژهای سازنده آن مشخص نموده است. هریس هم چنین توصیف ساختاری جمله را بر پایهٔ ترتیب و توالی تکواژها در آن و نیز نوع تکواژ در هر جایگاه ارائه کرد. چامسکی بعداً در کتاب «ساخت های نحوی، ۱۹۵۷» از روش هریس برای توصیف دستوری زبان به عنوان «روال های کشف» ( به انگلیسی: discovery procedures ) یاد کرد و آن را مورد انتقاد قرار داد.