زمین شیمی

زمین شیمی[ ۱] ( به انگلیسی: Geochemistry ) یا ژئوشیمی از دو واژهٔ Geo به معنی زمین و chemistry به معنی شیمی تشکیل شده است.
در ساده ترین شکل ژئوشیمی را می توان به عنوان علمی تعریف کرد که با شیمی کل زمین و اجزای تشکیل دهنده آن سرو کار دارد. علم ژئوشیمی به تعبیری هم محدودتر و هم گسترده تر از زمین شناسی می باشد. این علم با توزیع و مهاجرت عناصر شیمیایی در درون زمین و در ابعاد زمان و مکان سرو کار دارد. علم رخداد و توزیع عناصر در جهان، به طور کلی شیمی کیهانی نامیده می شود. جهت درک درست شیمی زمین حائز اهمیت است که تا حد امکان از شیمی و تاریخ خورشید و سایر اجسام سیاره ای منظومه شمسی و همچنین شیمی ستارگان و فضای بین سیاره ای و میان ستاره ای مطلع باشیم. به طور کلی وظایف اصلی ژئوشیمی را می توان به صورت زیر خلاصه کرد:
تعیین فراوانی نسبی و مطلق عناصر و انواع اتم ها ( ایزوتوپها ) در زمین. مطالعه توزیع و مهاجرت هر یک از عناصر در بخش های مختلف زمین ( اتمسفر، هیدروسفر، پوسته و غیره ) و همچنین در کانی ها و سنگ ها به منظور کشف اصول اداره کننده این توزیع و مهاجرت.
علم ژئوشیمی عمدتاً در طی قرن اخیر توسعه یافته است. با این وجود، مفهوم نظامی مستقل که با شیمی زمین سر و کار داشته باشد، مفهومی کهن است و واژه ژئوشیمی نیز برای اولین بار توسط شیمیدان سوئیسی به نام شون بین ( کاشف اوزون ) ، در سال ۱۸۳۸ معرفی گردید.
مفهوم جدید یک عنصر را می توان به زمان لاووازیه و کتاب معروف وی در مورد عناصر شیمیایی ( ۱۷۸۹ ) نسبت داد.
در سال ۱۸۶۰ بنزن و کیرشف ) چگونگی کاربرد طیف سنج در تشخیص و شناسایی عناصر را به نمایش گذاشتند، پس از آن عناصر Cs, Rb و Tl به سرعت و پی در پی به وسیله این دستگاه جدید کشف شدند. با بر پا شدن سازمان زمین شناسی آمریکا در سال ۱۸۸۴ و انتخاب کلارک به عنوان شیمیدان اصلی، سازمانی مرکزی برای تحقیقات شیمیایی زمین، در قاره آمریکا بنا نهاده شد.
تأسیس آزمایشگاه ژئوفیزیکی به وسیلهٔ مؤسسه کارنگی واشینگتن در ۱۹۰۴، موجب پیدایش پیشرفت های بزرگی در ژئوشیمی گردید. گلدشمیت که در سال ۱۹۱۱ از دانشگاه آسلو، فارغ التحصیل گردید، رساله دکترای وی کمکی اساسی به ژئوشیمی بود.
سال ۱۹۱۲، از بسیاری جهات می تواند تاریخی حیاتی برای توسعه و پیشرفت علم ژئوشیمی به حساب آید. در این سال فون لو نشان داد که ترتیب قرار گرفتن منظم اتم ها در بلورها می تواند به صورت شبکه انکساری در مقابل اشعه های ایکس عمل کند و بنابراین به اکتشافی دست یافت که می توانست ساختار اتمی اجسام جامد را تعیین کند.

رجوع شود به:ژیوشیمی