زمین گردشگری

زمین گردشگری[ ۱] یا ژئوتوریسم ( به انگلیسی: Geotourism ) از دو بخش ژئو و توریسم تشکیل شده است بخش ژئو جاذبه های زمین شناسی، ژئومورفولوژی و میراث معدن کاری را شامل می شود و بخش توریسم آن به عنوان موضوعی چند رشته ای، تمامی زیرساختهای صنعت گردشگری از جمله تفسیر، مدیریت، اقامت، تورها و… شامل می شود و برخلاف اکوتوریسم ( به غلط معادل طبیعت گردی ) که جاذبه های طبیعت جاندار را در مرکز توجه قرار داده است، این صنعت به طورکلی با جاذبه های طبیعت بی جان سروکار دارد. [ ۲]
مخاطبان زمین گردشگری فقط متخصصان و کارشناسان زمین شناسی و ژئومورفولوژی نیستند، بلکه گردشگران عادی و علاقه مندان طبیعت هستند. در جریان فعالیت های زمین گردشگری، بازدیدکنندگان ضمن بازدید از پدیده های زیبا و ویژه زمین شناسی و ژئومورفولوژی، با مبانی پیدایش آن ها آشنا شده اهمیت وجودی آن ها را درمی یابند. [ ۳]
زمین گردشگری در جهان به صورت اولیه توسط آدام سدویک در انگلستان آغاز شد و تاریخ این اقدامات اولیه به قرن ۱۷ و ۱۸ انگلستان بازمی گرددو به صورت آکادمیک در جهان امروزی به سال ۱۹۹۵ میلادی یعنی تاریخ ارائه نخستین تعریف زمین گردشگری درجهان توسط توماس هوز از انگلستان بازمی گردد. [ ۴] «موضوع گردشگری زمین شناختی و حفظ میراث زمین رسماً از زمانی مطرح شد که یونسکو با معرفی یک عنوان جدید در علوم زمین تحت عنوان ژئوپارک از سازمان ها و مراکز زمین شناسی کشورهای مختلف دعوت به همکاری در این زمینه نموده است». [ ۵]
در جهان مدرن امروزی تام هوز از انگلستان نخستین تعریف علمی خود را از زمین گردشگری در سال ۱۹۹۵ به صورت ذیل ارائه کرد: «ژئوتوریسم ارائه امکانات خدماتی و تفسیری به منظور قادر ساختن گردشگران به کسب دانش و درک زمین شناسی و ژئومورفولوژی ( با مشارکت آن ها در توسعهٔ علوم زمین ) ، فراتر از درک صرفاً زیبایی های محض یک مکان است». [ ۶]
تعاریف معدودی برای زمین گردشگری در ایران ارائه شده که به ترتیب اهمیت، از مهم ترین آن ها می توان به تعاریف: نکوئی صدری ( ۱۳۸۸ ) و امری کاظمی ( ۱۳۸۸ ) و شایان ( ۱۳۸۵ ) اشاره کرد:
گردشگری دانش محوری است که از تلفیق میان رشته ای صنعت گردشگری با حفظ و تفسیر جاذبه های طبیعت بی جان - همراه با مسایل فرهنگی مرتبط با آن ها - در قالب ژئوسایت به عموم مردم به وجود می آید. [ ۷]