زیاریان
لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
گویش مازنی
دانشنامه آزاد فارسی
زیاریان (حک: ۳۱۶ـ ۴۴۱/۴۳۵ق)
(یا: آل زیار) از سلسله های ایرانی پس از اسلام که قلمرو حکومتی ایشان گاهی شامل اصفهان و همدان، دینور، ری و دامغان و گیلان و طبرستان و گرگان (جرجان) و گاهی فقط شامل قسمتی از این ولایات و زمانی فقط محدود به خود جرجان بوده است . مؤسس این سلسله، مرداویج بن زیار بود که نسب خود را به پادشاهان قدیم ایران می رساند. مرداویج به ظاهر تحت فرمان خلیفه عباسی بود و برادرش ، قابوس وشمگیر (۳۶۶ ـ ۴۰۳ ق)، از سامانیان اطاعت می کرد. مرداویج خیالات بلند و دعاوی غریب داشت و درصدد بود بغداد را فتح و دولت عباسی را منقرض نماید و ایوان مدائن را عمارت کند و تاج قدیم ایران را بر سر نهد، اما خیالاتش عملی نشد و جانشینانش از خلیفه و حتی از سامانیان و آل بویه فرمانبرداری کردند. از فرمانروایان دیگر آل زیار، عنصر المعالی کیکاوس بن اسکندر صاحب قابوس نامه است. بعد از تأسیس آل بویه در ۳۲۰ق، قدرت آل زیار به همان حدود جرجان و طبرستان محدود شد و مُؤیدالدُّوله دیلمی ، قابوس را به مدت هجده سال (۳۷۱ ـ ۳۸۹ ق) از قلمرو خود خارج نگاه داشت . او پس از مراجعت ، گیلان را نیز تصاحب کرد و فرزندانش در این نواحی به جای او به حکومت نشستند تا آن که در حدود ۴۳۶ ق غزنویان به دورۀ حکومتشان خاتمه دادند. اگرچه برخی این خاندان را شیعه و به خصوص شیعۀ زیدیه خوانده اند، قرائن تاریخی نشان می دهد که آل زیار به شیعه گرایشی نداشتند. مرداویج اصولاً به فکر تجدید دولت ساسانی و برانداختن حکومت خلفا بود. قابوس هم رساله ای در تفضیل عمر و ابوبکر بر عثمان و علی دارد و سلطان محمود هم که سنی متعصبی بود، دخترش را به منوچهر پسر قابوس داد و این دلایل شیعی بودن این خاندان را بعید می نمایاند.
(یا: آل زیار) از سلسله های ایرانی پس از اسلام که قلمرو حکومتی ایشان گاهی شامل اصفهان و همدان، دینور، ری و دامغان و گیلان و طبرستان و گرگان (جرجان) و گاهی فقط شامل قسمتی از این ولایات و زمانی فقط محدود به خود جرجان بوده است . مؤسس این سلسله، مرداویج بن زیار بود که نسب خود را به پادشاهان قدیم ایران می رساند. مرداویج به ظاهر تحت فرمان خلیفه عباسی بود و برادرش ، قابوس وشمگیر (۳۶۶ ـ ۴۰۳ ق)، از سامانیان اطاعت می کرد. مرداویج خیالات بلند و دعاوی غریب داشت و درصدد بود بغداد را فتح و دولت عباسی را منقرض نماید و ایوان مدائن را عمارت کند و تاج قدیم ایران را بر سر نهد، اما خیالاتش عملی نشد و جانشینانش از خلیفه و حتی از سامانیان و آل بویه فرمانبرداری کردند. از فرمانروایان دیگر آل زیار، عنصر المعالی کیکاوس بن اسکندر صاحب قابوس نامه است. بعد از تأسیس آل بویه در ۳۲۰ق، قدرت آل زیار به همان حدود جرجان و طبرستان محدود شد و مُؤیدالدُّوله دیلمی ، قابوس را به مدت هجده سال (۳۷۱ ـ ۳۸۹ ق) از قلمرو خود خارج نگاه داشت . او پس از مراجعت ، گیلان را نیز تصاحب کرد و فرزندانش در این نواحی به جای او به حکومت نشستند تا آن که در حدود ۴۳۶ ق غزنویان به دورۀ حکومتشان خاتمه دادند. اگرچه برخی این خاندان را شیعه و به خصوص شیعۀ زیدیه خوانده اند، قرائن تاریخی نشان می دهد که آل زیار به شیعه گرایشی نداشتند. مرداویج اصولاً به فکر تجدید دولت ساسانی و برانداختن حکومت خلفا بود. قابوس هم رساله ای در تفضیل عمر و ابوبکر بر عثمان و علی دارد و سلطان محمود هم که سنی متعصبی بود، دخترش را به منوچهر پسر قابوس داد و این دلایل شیعی بودن این خاندان را بعید می نمایاند.
wikijoo: زیاریان
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید