سالور

سالور، سالر یا سَلغُر ( تُرکی استانبولی: Salır ) گروهی از تُرکان اغوز و یک زیر شاخه از فدراسیون قبیله ای اوچ اوخ ( Üçok ) بود. اصالت قرامانیان قرون وسطی در آناتولی به شعبه قرامان از سالور بود. [ ۱] اتابکان فارس، یک سلسله از مبدأ تُرکمن سالور بود. [ ۲] قبیله فعلی سالور ترکمن در ترکمنستان، ازبکستان، افغانستان، عراق و ایران، و همچنین ملیت سالار در چین ادامه تبار از سالور هستند. [ ۱]
با افول امپراطوری سلجوقی، و تأسیس دولت اتابکان فارس در فارس و عراق در قرن هفتم هجری سَلغُریان در بازسازی دیگر دولت های ترکمن در آناتولی پشتیبانی کردند. سالور قازان، یکی از قهرمانان در داستان های حماسی «دده قورقود» یک سالور است. برخی سالورها هنوز هم در شرق میانه و آسیای مرکزی زندگی می کنند.

سالور (۱)
از قبایل ترکمن غُز (اوغوز یا اُغُز). یکی از ۲۲ قبیله و احتمالاً اصلی ترین قبیلۀ غزهاست. نخستین بار محمود کاشغری در دیوان لغات ترک از آن نام می برد. رشیدالدین در جامع التواریخ این نام را از ریشۀ سالماک (آمادۀ حمله، جنگجو) می داند و می گوید که آن ها نسب خود را به دَغ خان یکی از شش پسر اوغوزخان می رسانند. در حماسۀ ترکی دده قورقوت از سالور قازان، داماد بایندرخان، سلطان غزها یاد می شود. سالورها تا قرن ۵ق اسماً مسلمان شده بودند. بعد از ورود به ایران بیشتر غزها از خراسان تا آذربایجان را طی کردند و در اواخر قرن ۵ یا اوایل قرن ۶ق به آناتولی رسیدند و در سلطنت سلجوقیان روم نقش نظامی و سیاسی مهمی ایفا کردند. سالورها در زمان سلیمان سلجوقی دوم در جنگ با گُرجیان شرکت داشتند (۵۹۸ق). سالورهای خراسان که عمدتاً در اطراف سرخس و مرو می زیستند، بعضاً به چین مهاجرت کردند و گروهی از ایشان به عراق رفتند. باقی ماندۀ سالورهای خراسان در جنگ با صفویه به ترکمانان ملحق شدند؛ امّا شاه عباس آنان را مطیع کرد. سالورها تا قرن ۱۱ق یکجانشین شدند. فخرالدین محمد بن خواجه حسن (۶۳۱ق ـ؟) ادیب پارسی و ترکی گوی، قاضی برهان الدین (؟ـ۸۰۰ق)، شاعر و رجل سیاسی و مصطفی بن یوسف ارزرومی (؟ـ نیمۀ دوم قرن ۸ق) از نام آوران این طایفه اند.