سقر

[ویکی فقه] یکی از نامهای دوزخ، «سَقَر» است.
واژه «سقر» در اصل به معناى سوختن و دگرگون شدن به وسیله آتش است. ابن فارِس مى گوید: السین والقاف والراء أصل یدلّ على إحراق أو تلویح بنار، یقال: سقرتْهُ الشمس، إذا لوّحته.
معجم مقاییس اللغة:ج۳، ص۸۶
در قرآن چهار بار کلمه «سقر» بکار رفته
مدثر/سوره ۷۴،آیه ۲۶
۱. ↑ معجم مقاییس اللغة:ج۳، ص۸۶
...

[ویکی اهل البیت] یکی از نامهای دوزخ، «سَقَر» است.
واژه «سقر» در اصل به معنای سوختن و دگرگون شدن به وسیله آتش است. ابن فارِس می گوید: السین والقاف والراء أصل یدلّ علی إحراق أو تلویح بنار، یقال: سقرتْهُ الشمس، إذا لوّحته.
س ق ر، ریشه ای است که بر سوزاندن یا داغ کردن با آتش دلالت دارد. گفته می شود «سقرته الشمس» یعنی آفتاب، او را داغ کرد. بعضی این واژه را عربی می دانند و بر این باورند که وجه تسمیه آتش دوزخ به «سقر»، این است که جسم را ذوب می نماید؛ ولی برخی دیگر معتقدند که این نام، عجمی است.
در قرآن چهار بار کلمه «سقر» بکار رفته و در همه موارد مقصود از آن آتش دوزخ است.
در یکی از این موارد «سقر» چنین تعریف شده است: «وَ مَآ أَدْرَاکَ مَا سَقَرُ × لَا تُبْقِی وَ لَا تَذَرُ × لَوَّاحَةٌ لِّلْبَشَرِ»؛ و تو نمی دانی «سقر» چیست؟ نه چیزی را باقی می گذارد و نه چیزی را رها می سازد.
این تعریف نشان می دهد که در نامگذاری دوزخ به «سقر»، ریشه لغوی آن مورد توجه بوده است با عنایت به این که آیات یاد شده بیانگر جایگاه یکی از سران شرک و کفر یعنی ولید بن مغیره است، می توان گفت: «سقر» در دوزخ، نام جایگاهی است که عذاب آن بیش از سایر مکانهای دوزخ است. به این معنا در شماری از احادیث، تصریح شده است.

[ویکی الکتاب] معنی سَقَر: از نامها یا طبقات جهنم (به روایتی طبقه چهارم)
ریشه کلمه:
سقر (۴ بار)

«سَقَر» (بر وزن سفر) در اصل به معنای تغییر رنگ بدن و متأذی شدن از تابش آفتاب و مانند آن است، و از آنجا که جهنم این دگرگونی و آزار را به نحو شدید دارد، یکی از نام های آن «سقر» است، و مراد از «مَسّ»، همان تماس گرفتن و لمس کردن است.
بنابراین، به دوزخیان گفته می شود: بچشید! حرارت سوزانی را که از لمس آتش دوزخ حاصل می شود، بچشید، و نگویید اینها دروغ، خرافه و اسطوره است. بعضی معتقدند: «سَقَر» نام تمام دوزخ نیست، بلکه بخش خاصی از دوزخ است که سوزندگی فوق العاده عجیبی دارد، چنان که در روایتی از «امام صادق»(علیه السلام)نقل شده: «دره ای است به نام «سقر» که جایگاه متکبران است، و هر گاه نفس بکشد دوزخ را می سوزاند»!
و در اصل، از مادّه «سَقْر» (بر وزن فقر) به معنای دگرگون شدن و ذوب شدن بر اثر تابش آفتاب نیز آمده، سپس به عنوان یکی از نام های جهنم انتخاب شده است; و کراراً در آیات قرآن آمده و انتخاب این نام، اشاره به عذاب های هولناک دوزخ است که دامان اهل خود را می گیرد، و نیز آن را نام یکی از طبقات ودرکات هول انگیز دوزخ دانسته اند.
. گویند «سَقَرَتْهُ الشَّمْسُ» یعنی خورشید او را ذئب کرد و رنگش را تغییر داد چنانکه راغب گفته. طبرسی گوید:اصل آن تغییر رنگ است و عدم صرف آن برای تعریف و تأنیث است. ابن اثیر گوید: آن اسم عجمی است و علت عدم صرفش عجمه و تعریف می‏باشد سپس قول مجمع را نقل می‏کند. . گوئی از مسّ عذاب اراده شده که مسّ ان با عذاب یکی است یعنی روزی در آتش بر رو کشیده شوند بچشید عذاب سقر را این کلمه چهار بار در قرآن آمده است و چهارمی در آیه 42 مدثّر است و آن از نامهای جهنّم است و علت این تسمیه ظاهراً آن است که جهنّم می‏سوزاند و رنگ پوست را تغییر می‏دهد. نعوذ باللّه منها.