[ویکی فقه] در این نوشتار زندگی نامه تفضیلی سید علی یثربی آورده شده است. این متن، ذیل عنوان سید علی یثربی در کتاب گلشن ابرار آمده است.
حبیب الله سلمانی آرانی یکی از خاندان های معروف به علم و تقوا و از سادات اصیل و نجیب کاشان که سابقه ای دیرینه در این خطه دارند، دودمان یثربی پشت مشهدی هستند. از این سلسله، در دوره های مختلف، همواره راویان، نقیبان و عالمان بزرگی برخاسته اند که از لحاظ علم و تقوا، سرآمد هم عصران به شمار رفته و به عنوان پیشوا و مرجع دینی، نزد مردم از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده اند. آنان، سهم به سزایی در احیای دین و ترویج مذهب شیعه داشته اند. از دوران حاکمیت دولت صفویه به این سو، در منابع تاریخی و کتاب های رجالی و زندگی نامه های نگاشته شده از این خاندان، به نام ستارگان فروزانی همچون، سید ماجد، آقا سید ابراهیم، میر سید محمد تقی، میر عبدالرزاق، آقا سید اسماعیل، آقا سید محمدرضا و در عصر اخیر، آقا میرسیدعلی برمی خوریم که در آسمان علم، معرفت و دین درخشیده، زبانزد عام و خاص بوده و افتخاراتی آفریده اند. در این نوشته، به شرح حال یکی از این ستارگان که به دو حوزه عظیم علمی نجف و قم اعتبار داد و منشا بروز و ظهور نورافشانی های دیگری گردید، می پردازیم.
نیاکان ایشان
یکی از نیاکان آیة الله آقا میرسید علی یثربی، سید ماجد فرزند سید ابراهیم، از عالمان بزرگ دوران صفویه است.مؤلف تاریخ کاشان در باره وی چنین می نویسد:«یکی از طبقات علمای اعلام که نسبت آنان به امام همام، علی بن الحسین علیهم السّلام منتهی می شود و همیشه خلاصه ایام و هادی خاص و عام و مروج شریعت سید انام بوده و هستند، سلسله علیه سادات عالی درجات پشت مشهد (کثرالله امثالهم) می باشند... اصل این سلسله، مرحوم آقا سید ماجد است و آن جناب، معاصر شاه سلیمان صفوی (۱۰۷۷-۱۱۰۶ق) و سرآمد علمای عصر خود، در مراتب زهد و تقوا سلمان زمان بوده است، هنگامی که نادر شاه افشار در عراق عرب قرار مباحثه و محاجه فی مابین علمای سنی و علمای خاصه شیعه اثنی عشر گذارد از ولایات عراق عجم و سایر ممالک محروسه ایران، از هر ولایتی یک نفر عالم اعلم و اتقی انتخاب نموده، به صوب میعاد دعوت فرمود، من جمله از کاشان، جناب سید مزبور روانه شد. چون به کرمانشاهان رسید، به جانب روضه بقا خرامید و چون دفن میت را در موضع ممات معتقد بود و به زبان واقع می گفت:گر در یمنی که با منی پیش منی• • • ور پیش منی که بی منی در یمنیدر همان جا تن در حجاب تراب کشید...».
تاریخ کاشان، سهیل ضرابی، ص۲۸۷.
از فرزندانش، سید عبد الرحیم (۱۲۹۴ ق.) از شاگردان شیخ انصاری (۱۲۹۸ ق.) و سید مهدی... نام برده اند.سید عبد الرزاق، فرزند میرعبد الحی و برادر آقا سید محمد تقی است.آقا سید اسماعیل (۱۳۰۲ ق.) فرزند سید عبدالرزاق و جد آقا میرسید علی از فقیهان و عالمان عصر خود بود. وی نزد آقا سیدمحمد تقی، شیخ محمد حسن نجفی (۱۲۶۶ ق.) صاحب جواهرالکلام، آقا شیخ مرتضی انصاری (۱۲۹۸ ق.) ، آقا شیخ محسن خنفر و... درس خوانده است. سیداحمد و سیدمحمدرضا از جمله فرزندان وی، از عالمان کاشان بوده اند.آقا سید محمد رضا پشت مشهدی، فرزند سید اسماعیل و پدر آقا میرسیدعلی در سال ۱۳۸۲ ق. در کاشان متولد شد. تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در کاشان و تحصیلات عالی حوزوی را در نجف و کربلا و سامرا نزد آقا سید محمد فشارکی اصفهانی (۱۳۱۶ ق.)، میرزا حسین نوری (۱۳۲۰ ق.)، میرزا محمد حسن شیرازی (۱۳۱۲ ق.) و سید اسماعیل صدر (۱۳۳۹ ق.) تا رسیدن به مرحله اجتهاد گذراند. او پس از واقعه تحریم تنباکو از سوی استادش در سال ۱۳۱۶ ق. به کاشان بازگشت و مورد استقبال مردم قرار گرفت. اقامت وی در زادگاهش، همزمان بود با ضعف حکومت مرکزی، و بروز توطئه های انگلیس به صورت اختلافات داخلی، تنازع بین قدرت های مذهبی و غیرمذهبی، پیدا شدن یاغی ها، از جمله نایب حسین کاشی، فرزندان و یارانش که در همسایگی آقا سید محمد رضا زندگی می کردند. این عوامل موجب شد تا وی زندگی پرتلاطمی را آغاز کند. او در این شرایط، علاوه بر امامت جماعت، به تدریس و پاسخ گویی به مراجعات دینی مردم پرداخت و برکرسی قضاوت نشست و با دقت، درباره مجرمان، احکام الهی را صادر و حدود شرعی را بر آنان جاری کرد. آیة الله حاج سید مهدی یثربی درباره پدرش چنین می گوید:«والد ما (آقا سید محمد رضا) از هم عصران و دوستان آیة الله حاج شیخ عبدالکریم حائری (۱۳۵۵ ق.) بودند و هر دو در درس میرزای شیرازی شرکت می کردند. میرزای شیرازی بنابر مصالحی، حوزه علمیه نجف را به سامرا منتقل نمود و سعی بلیغی در اقامه سنن تشیع در آن روضه مقدسه را داشت به خصوص مقید بود مراسم عزاداری حضرت سیدالشهدا علیه السّلام در انظار مردم آن محل معمول گردد. از این رو، در لیالی و ایام تاسوعا و عاشورا، اساتید و طلاب حوزه سامرا و شیعیان مقیم در آن جا، طبق معمول از بلاد شیعه، دسته عزاداری به راه می انداختند. مرحوم حاج شیخ عبدالکریم در نقش مرثیه خوان و نوحه خوان و مرحوم آقا سیدمحمد رضا یثربی (والدما) در نقش روضه خوان، اظهار اخلاص می نمودند. ایشان در مدت سی سال و اندی در کاشان، در ماه های مبارک رمضان و محرم، در مسجد خود بعد از موعظه و بیان مسائل حلال و حرام به مانند یک روضه خوان فنی به ذکر مصیبت می پرداختند به خصوص در روزهای تاسوعا و عاشورا در خاتمه مجلس، شخصا به منبر رفته و مقتل عاشورا را بالحن عربی و مبکی و تکیه به صوت می خواندند و در موقع ذکر مصیبات طاقت فرسا، بی طاقت شده، سررا برهنه کرده و با دو دست به سر می زدند.... نیز بین مرحوم آقا سید محمد رضا و مرحوم آیة الله شهید حاج شیخ فضل الله نوری (۱۳۲۷ ق.) آشنایی و علاقه و همفکری در مسائل سیاسی روز وجود داشت و بین آنها، نامه ها رد و بدل می شد..
مجله نور علم، دوره دوم، شماره ۷، ص۹۴.
...
حبیب الله سلمانی آرانی یکی از خاندان های معروف به علم و تقوا و از سادات اصیل و نجیب کاشان که سابقه ای دیرینه در این خطه دارند، دودمان یثربی پشت مشهدی هستند. از این سلسله، در دوره های مختلف، همواره راویان، نقیبان و عالمان بزرگی برخاسته اند که از لحاظ علم و تقوا، سرآمد هم عصران به شمار رفته و به عنوان پیشوا و مرجع دینی، نزد مردم از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده اند. آنان، سهم به سزایی در احیای دین و ترویج مذهب شیعه داشته اند. از دوران حاکمیت دولت صفویه به این سو، در منابع تاریخی و کتاب های رجالی و زندگی نامه های نگاشته شده از این خاندان، به نام ستارگان فروزانی همچون، سید ماجد، آقا سید ابراهیم، میر سید محمد تقی، میر عبدالرزاق، آقا سید اسماعیل، آقا سید محمدرضا و در عصر اخیر، آقا میرسیدعلی برمی خوریم که در آسمان علم، معرفت و دین درخشیده، زبانزد عام و خاص بوده و افتخاراتی آفریده اند. در این نوشته، به شرح حال یکی از این ستارگان که به دو حوزه عظیم علمی نجف و قم اعتبار داد و منشا بروز و ظهور نورافشانی های دیگری گردید، می پردازیم.
نیاکان ایشان
یکی از نیاکان آیة الله آقا میرسید علی یثربی، سید ماجد فرزند سید ابراهیم، از عالمان بزرگ دوران صفویه است.مؤلف تاریخ کاشان در باره وی چنین می نویسد:«یکی از طبقات علمای اعلام که نسبت آنان به امام همام، علی بن الحسین علیهم السّلام منتهی می شود و همیشه خلاصه ایام و هادی خاص و عام و مروج شریعت سید انام بوده و هستند، سلسله علیه سادات عالی درجات پشت مشهد (کثرالله امثالهم) می باشند... اصل این سلسله، مرحوم آقا سید ماجد است و آن جناب، معاصر شاه سلیمان صفوی (۱۰۷۷-۱۱۰۶ق) و سرآمد علمای عصر خود، در مراتب زهد و تقوا سلمان زمان بوده است، هنگامی که نادر شاه افشار در عراق عرب قرار مباحثه و محاجه فی مابین علمای سنی و علمای خاصه شیعه اثنی عشر گذارد از ولایات عراق عجم و سایر ممالک محروسه ایران، از هر ولایتی یک نفر عالم اعلم و اتقی انتخاب نموده، به صوب میعاد دعوت فرمود، من جمله از کاشان، جناب سید مزبور روانه شد. چون به کرمانشاهان رسید، به جانب روضه بقا خرامید و چون دفن میت را در موضع ممات معتقد بود و به زبان واقع می گفت:گر در یمنی که با منی پیش منی• • • ور پیش منی که بی منی در یمنیدر همان جا تن در حجاب تراب کشید...».
تاریخ کاشان، سهیل ضرابی، ص۲۸۷.
از فرزندانش، سید عبد الرحیم (۱۲۹۴ ق.) از شاگردان شیخ انصاری (۱۲۹۸ ق.) و سید مهدی... نام برده اند.سید عبد الرزاق، فرزند میرعبد الحی و برادر آقا سید محمد تقی است.آقا سید اسماعیل (۱۳۰۲ ق.) فرزند سید عبدالرزاق و جد آقا میرسید علی از فقیهان و عالمان عصر خود بود. وی نزد آقا سیدمحمد تقی، شیخ محمد حسن نجفی (۱۲۶۶ ق.) صاحب جواهرالکلام، آقا شیخ مرتضی انصاری (۱۲۹۸ ق.) ، آقا شیخ محسن خنفر و... درس خوانده است. سیداحمد و سیدمحمدرضا از جمله فرزندان وی، از عالمان کاشان بوده اند.آقا سید محمد رضا پشت مشهدی، فرزند سید اسماعیل و پدر آقا میرسیدعلی در سال ۱۳۸۲ ق. در کاشان متولد شد. تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در کاشان و تحصیلات عالی حوزوی را در نجف و کربلا و سامرا نزد آقا سید محمد فشارکی اصفهانی (۱۳۱۶ ق.)، میرزا حسین نوری (۱۳۲۰ ق.)، میرزا محمد حسن شیرازی (۱۳۱۲ ق.) و سید اسماعیل صدر (۱۳۳۹ ق.) تا رسیدن به مرحله اجتهاد گذراند. او پس از واقعه تحریم تنباکو از سوی استادش در سال ۱۳۱۶ ق. به کاشان بازگشت و مورد استقبال مردم قرار گرفت. اقامت وی در زادگاهش، همزمان بود با ضعف حکومت مرکزی، و بروز توطئه های انگلیس به صورت اختلافات داخلی، تنازع بین قدرت های مذهبی و غیرمذهبی، پیدا شدن یاغی ها، از جمله نایب حسین کاشی، فرزندان و یارانش که در همسایگی آقا سید محمد رضا زندگی می کردند. این عوامل موجب شد تا وی زندگی پرتلاطمی را آغاز کند. او در این شرایط، علاوه بر امامت جماعت، به تدریس و پاسخ گویی به مراجعات دینی مردم پرداخت و برکرسی قضاوت نشست و با دقت، درباره مجرمان، احکام الهی را صادر و حدود شرعی را بر آنان جاری کرد. آیة الله حاج سید مهدی یثربی درباره پدرش چنین می گوید:«والد ما (آقا سید محمد رضا) از هم عصران و دوستان آیة الله حاج شیخ عبدالکریم حائری (۱۳۵۵ ق.) بودند و هر دو در درس میرزای شیرازی شرکت می کردند. میرزای شیرازی بنابر مصالحی، حوزه علمیه نجف را به سامرا منتقل نمود و سعی بلیغی در اقامه سنن تشیع در آن روضه مقدسه را داشت به خصوص مقید بود مراسم عزاداری حضرت سیدالشهدا علیه السّلام در انظار مردم آن محل معمول گردد. از این رو، در لیالی و ایام تاسوعا و عاشورا، اساتید و طلاب حوزه سامرا و شیعیان مقیم در آن جا، طبق معمول از بلاد شیعه، دسته عزاداری به راه می انداختند. مرحوم حاج شیخ عبدالکریم در نقش مرثیه خوان و نوحه خوان و مرحوم آقا سیدمحمد رضا یثربی (والدما) در نقش روضه خوان، اظهار اخلاص می نمودند. ایشان در مدت سی سال و اندی در کاشان، در ماه های مبارک رمضان و محرم، در مسجد خود بعد از موعظه و بیان مسائل حلال و حرام به مانند یک روضه خوان فنی به ذکر مصیبت می پرداختند به خصوص در روزهای تاسوعا و عاشورا در خاتمه مجلس، شخصا به منبر رفته و مقتل عاشورا را بالحن عربی و مبکی و تکیه به صوت می خواندند و در موقع ذکر مصیبات طاقت فرسا، بی طاقت شده، سررا برهنه کرده و با دو دست به سر می زدند.... نیز بین مرحوم آقا سید محمد رضا و مرحوم آیة الله شهید حاج شیخ فضل الله نوری (۱۳۲۷ ق.) آشنایی و علاقه و همفکری در مسائل سیاسی روز وجود داشت و بین آنها، نامه ها رد و بدل می شد..
مجله نور علم، دوره دوم، شماره ۷، ص۹۴.
...
wikifeqh: آیت الله_سیدعلی_یثربی_کاشانی