شان نزول

[ویکی فقه] شأن نزول آیات قرآن، یعنی دانستن موجبات نزول آیات قرآنی است.
همچنانکه می دانیم و تاریخ نیز گواهی می دهد قرآن کریم برای هدایت مردم در مدت بیست و سه سال توسط وحی بر قلب پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) نزول یافته که این نزول قرآن بر خلاف نزول سایر کتب آسمانی که یکجا نازل شده است، به صورت یک آیه، یا دو آیه، یا بیشتر و کمتر بر اساس شرایط و اوضاع نازل می گردیده است.
تعریف شان نزول
شان نزول، دانستن موجبات نزول آیات قرآنی است. به تعبیر ساده تر همانگونه که می دانیم قرآن بر اساس مرحله نزول تدریجی؛ به صورت تدریجی و در مناسبت های گوناگون نازل گردیده است، بر این مبنا که اگر حادثه ای پیش می آمد یا مسلمانان دچار مشکلی می شدند یک یا چند آیه و احیانا یک سوره برای رفع مشکل نازل می گردیده، البته گاهی به شان نزول، اسباب النزول نیز گفته می شود که اینها فرق چندانی با هم از لحاظ تعبیر ندارند، بلکه گاها شان نزول را اعم از سبب نزول می دانند یعنی سبب اخص است شان اعم.
اهمیت شان نزول
در اهمیت شناخت اسباب نزول یا شان نزول باید گفت: همان گونه که می دانیم قرآن، تدریجی و در مـنـاسـبت های مختلف نازل شده است بر حسب اقتضا اگر حادثه ای پیش می آمد یا مسلمانان دچار مشکلی می شدند، یک یا چند آیه و احیانا یک سوره برای رفع مشکل نازل می گردید. آشکار است که آیات نازل شده در هر مناسبتی به همان حادثه نظر دارد. پس اگر اشکال در لفظ یا معنای آیه پدید آید، باید با شناخت آن حادثه رفع اشکال کرد، در نتیجه برای دانستن معنی و تفسیر کامل هر آیه باید شان نزول آن مراجعه کرد علاوه بر این، فائده های دیگری دارد که به شرح زیر است:۱- شناخت حکمت و فلسفه احکام و قوانین که در قرآن آمده.۲- بنابر گفته کسانی که مورد نزول را مخصص می دانند حکم را به همان مورد نزول آیه تطبیق دادن.۳- گاهی لفظ عام است ولی دلیل بر تخصیص آن اقامه می شود که اگر سبب نزول را بدانیم در غیر آن مورد آیه را تطبیق می کنیم.۴- واقف شدن بر معنی آیه و از میان رفتن شک و تردید، چرا که واحدی گفته شناسایی تفسیر آیه ای جز با قصه و بیان نزولش ممکن نیست.۵- رفع توهم حصر از آیه.۶- شناختن نام کسی که آیه درباره او نازل شده.
آیات در شان نزول
...