شاخص

[ویکی فقه] چوب یا چیزی مانند آن که برای تعیین ظهر شرعی به صورت عمودی بر زمین نصب می کنند را شاخص می گویند. از آن در باب صلات نام برده اند.
از راههای شناخت ظهر شرعی نصب شاخص بر زمین است. با نصب شاخص پس از طلوع خورشید سایه آن به سمت مغرب خواهد بود. هر چه خورشید بالاتر رود، سایه شاخص کوتاه تر می گردد.با قرار گرفتن خورشید در وسط آسمان، در صورتی که عمودی بتابد، سایه از بین می رود؛ اما اگر مقداری متمایل بتابد، سایه ای کوتاه در ناحیه شمال یا جنوب باقی می ماند.با تمایل آفتاب به سمت مغرب،سایه زوال یافته شاخص در سمت مشرق پدید می آید و یا اگر چیزی از آن مانده بود، در سمت مشرق افزایش می یابد و هرچه خورشید به سمت مغرب می رود، سایه بلندتر می شود. این افزایش دوباره سایه شاخص پس از کاهش و یا پیدایش سایه پس از برطرف شدن، از راههای شناخت ظهر شرعی است.
وقت فضیلت نماز ظهر
به قول مشهور، وقت فضیلت نماز ظهر و نیز وقت نماز جمعه از اول زوال تا رسیدن سایه شاخص به اندازه آن است.
وقت فضیلت نماز عصر
وقت فضیلت نماز عصر از زمان رسیدن سایه شاخص به اندازه آن تا زمان دو برابر شدن سایه است
وقت نافله ظهر و عصر
...

[ویکی فقه] شاخص (فقه). چوب یا چیزى مانند آن که براى تعیین ظهر شرعی به صورت عمودى بر زمین نصب مى کنند را شاخص می گویند. از آن در باب صلات نام برده اند.
از راههاى شناخت ظهر شرعی نصب شاخص بر زمین است. با نصب شاخص پس از طلوع خورشید سایه آن به سمت مغرب خواهد بود. هر چه خورشید بالاتر رود، سایه شاخص کوتاه تر مى گردد.با قرار گرفتن خورشید در وسط آسمان، در صورتى که عمودى بتابد، سایه از بین مى رود؛ اما اگر مقدارى متمایل بتابد، سایه اى کوتاه در ناحیه شمال یا جنوب باقى مى ماند.با تمایل آفتاب به سمت مغرب،سایه زوال یافته شاخص در سمت مشرق پدید مى آید و یا اگر چیزى از آن مانده بود، در سمت مشرق افزایش مى یابد و هرچه خورشید به سمت مغرب مى رود، سایه بلندتر مى شود. این افزایش دوباره سایه شاخص پس از کاهش و یا پیدایش سایه پس از برطرف شدن، از راههاى شناخت ظهر شرعى است.
جواهر الکلام، ج۷، ص۹۷.
به قول مشهور، وقت فضیلت نماز ظهر
العروة الوثقی ، ج۲، ص۲۵۰-۲۵۱
وقت فضیلت نماز عصر از زمان رسیدن سایه شاخص به اندازه آن تا زمان دو برابر شدن سایه است
العروة الوثقی ، ج۲، ص۲۵۰-۲۵۱.
...

رجوع شود به:نشانه ویژه

شاخص (آمار). شاخص (آمار)(index)
در آمار، مقیاسی عددی برای تلخیص مجموعه ای از تغییرات. با آن سطوح متفاوتی از داده ها را با هم مقایسه می کنند. مثلاً با عددِ شاخصِ هزینۀ زندگی، گروهی از هزینه های فعلی را با همان هزینه ها در سال های قبل مقایسه می کنند.

شاخص (اقتصاد). شاخص (اقتصاد)(index)
در اقتصاد، مقیاسی برای نشان دادن تغییر عمومی دستمزدها و قیمت ها در یک دورۀ زمانیِ معیّن. مثلاً، شاخص قیمت خرده فروشی، تغییر هزینه های زندگی را ثبت می کند. شاخص سهام عادی صنعتی فایننشال تایمز، تغییرات عمومی بازار بورس اوراق بهادار لندن در بریتانیا را نشان می دهد؛ شاخص معادل آن در امریکا، شاخص داو جونز است.

شاخص (دستور زبان). در اصطلاح دستور زبان، اسم یا صفتی که بلافاصله و بدون کسرۀ اضافه، برای مشخص یا محدودکردن یا احترام، قبل یا بعد از اسم یا هستۀ گروه اسمی می آید. مثلِ کلماتِ «دکتر، دایی، آقا، خان» در گروه هایِ «دکتر صادقی، دایی رضا، آقا علی، همایون خان». مهم ترین شاخص ها عبارت اند از «دکتر، مهندس، میرزا، مشهدی، کربلایی، سرهنگ، خواجه، دایی، حاجی، حکیم، ملّا».