شرح زندگانی من

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شرح زندگانی من (کتاب). این کتاب، شرحی از زندگی اجتماعی مردم ایران به ویژه تهران در روزگار قاجاریان و اوایل دوره پهلوی (رضا خان میر پنج) است که در قالب زندگی نامه خودنوشته عرضه می شود. نویسنده مردی اداری و خدمت گزار دولت و ملت (دیوانی) بود که در ۱۲۹۴ ش زاده شد و در ۱۳۲۹ درگذشت.
این کتاب که به حق ، «تاریخ اجتماعی دوران قاجار» نیز نام گرفته است، نثری شیرین و ساده دارد و نویسنده در آن با دیدی تیزبینانه به شرح آیین ها و سنت ها و ویژگی های شخصی خویش می پردازد و از رویدادهای هم روزگارش نیز به همین سبک سخن می گوید. شرح زندگانی من، از «بی طرفی» فراوان و طنزی شیرین به ویژه درباره خاستگاه و تولد نویسنده و اوضاع خانواده و مادرش برخوردار و از مثل ها و کنایات برساخته نویسنده پر است. روایت های داستانی این کتاب که به قصه بلند خوش خوانی می مانند، گاه موجب خنده می شوند و گاهی دل سوزی برای وطن . داستان زندگانی من، از شیرینی و تلخی و گزارش ستم گری های دودمان قاجار در ایران پر است. روایت مستوفی از تاریخ اجتماعی دوره قاجار، بیش از اینکه روایتی شخصی در باره خودش باشد، از احوال و اوضاع ملک و مملکت آن عصر گزارش می دهد. نثر وی در این کتاب، همان نثر دوره قاجار و پهلوی است، اما مخاطب امروز نیز آن را شیرین و روان می یابد و و با خواندنش با واژگان تازه ای آشنا می شود. نویسنده می کوشد که در روایت هایش سوگیری نکند و بی گمان، تلاش های او را در این باره نمی توان بی ثمر دانست.
گزارش محتوا
عبدالله مستوفی که در روزگار ناصر الدین شاه به دنیا آمد، در بخش نخستین کتاب خود به گزارشی در باره چندی و چونی دودمانش از آغاز دوره قاجار تا زادروز خودش می پردازد. کتاب او، تصویر گسترده (پانورامیک) عصری بلند به شمار می رود، که امروز یادگارهای اندکی از آن وجود دارد. شاید کتاب مستوفی را پربارترین یادگار آن روزگاران بتوان دانست.
← جلد اول
بر پایه سخن باقر مستوفی ، فرزند نویسنده شرح زندگانی من، عمر پدرش پس از چاپ دومین جلد از این کتاب به پایان رسید، اما پیش از آن، چیزهایی در کنار یا زیر نوشته های خود افزود یا به صیقل و دست کاری آنها پرداخت. بنا بر این، پانوشت های کتاب را خود نویسنده بر آن افزوده و به حک و اصلاح برخی از آنها پرداخته است. نمایه کسان، جای ها، کتاب ها، روزنامه ها و قبیله ها و عکس هایی از رجال و شخصیت ها و دولت مردان هم روزگار نویسنده در پایان هر یک از جلدهای کتاب و فهرست آنها در آغاز هر جلد دیده می شود.

دانشنامه آزاد فارسی

(یا: تاریخ اجتماعی و اداری دورۀ قاجاریه) کتابی به فارسی در خاطرات و تاریخ اجتماعی معاصر ایران، در ۳ جلد، تألیف عبدالله مستوفی (۱۲۵۵ـ۱۳۲۹ش ). خاندان مؤلف از مستوفیان صاحب نام دورۀ قاجار است. در این کتاب، تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران از آغاز سلطنت آقامحمدخان قاجار تا انتقال سلطنت از قاجار به پهلوی در ۱۳۰۴ش در سه جلد بررسی شده است . مؤلف در تدوین این کتاب و شرح روابط و مناسبات اجتماعی علاوه بر منابع مکتوب تاریخی، از دیده ها و شنیده های خود سود جسته است . این اثر از منابع مهم و معتبر تاریخ اجتماعی و مردم شناسی دورۀ قاجار به شمار می رود. نثر و شیوۀ روایی کتاب سبب شده که این کتاب یکی از شاهکارهای نثر معاصر فارسی محسوب شود. شرح زندگانی من ، نخست در اواخر حیات مؤلف انتشار یافت و سپس با افزودگی های وی بارها به چاپ رسیده است .

پیشنهاد کاربران

بپرس