شهرستان مه ولات

شهرستان مه ولات نام یکی از شهرستان های استان خراسان رضوی به مرکزیت شهر فیض آباد است. جمعیت این شهرستان براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ برابر با ۵۱٬۴۰۹ نفر بوده است. [ ۲] شهرستان مه ولات در سال ۱۳۸۴ از شهرستان تربت حیدریه جدا و مستقل شده است. [ ۳] شمال شرقی این شهرستان واقع در رشته کوه کوهسرخ قرار گرفته است. [ ۴]
مه ولات یا محولات[ ۵] در متون قدیم با معنای متفاوتی از جمله آبادی های بهم پیوسته، ماه ولایت یا ولایت ماه و محو نمودن بت و بت پرستی ذکر شده است. برای نخستین بار نام مه ولات در کتاب تاریخ بیهق که به سال ۵۶۳ ه‍. ق توسط علی بن زید بیهقی تألیف شده آمده است. در صفحهٔ ۸۰ آن مکتوب سخن از مکانی موسوم به ولایت ماه رفته است. افزون بر این تاریخ نگاران و جغرافی نویسان معروفی چون فصیح خوافی صاحب مجمل می نویسد. در سال ۸۰۷ ه‍. ق امرای تیمور تعدادی از اهالی محولات را قتل عام نمودند، همچنین حافظ ابرو در سال ۸۲۳ ه‍. ق این منطقه را دارالسلطنه هرات ذکر می کند و در جای دیگر مؤلف روضات الجنات به غارت و تهاجم به محولات در سال ۸۷۴ ه‍. ق اشاره می نماید. [ نیازمند منبع]
شهرستان مه ولات دارای دو بخش مرکزی و شادمهر است:
• بخش مرکزی شهرستان مه ولات
• دهستان مه ولات جنوبی
• دهستان حومه
شهرها: فیض آباد
• بخش شادمهر
• دهستان مه ولات شمالی
• دهستان ازغند