شاهزاده محمدهاشم میرزا ( ۱۴ دی ۱۲۵۸ سبزوار – ۱۸ شهریور ۱۳۱۹ تهران ) ، ملقب به شیخ الرئیس و متخلص به افسر، ادیب، شاعر، و نمایندهٔ ادوار دوم تا نهم مجلس شورای ملی بود. کلمه آموزشگاه را او ابداع و وارد زبان فارسی کرد.
... [مشاهده متن کامل]
پدرش نورالله میرزا پسر محمدهاشم میرزا پسر محمدرضا میرزا پسر فتحعلی شاه قاجار بود. نورالله میرزا معمم، مکبر، دیپلمهٔ دارالفنون و آشنا به زبان فرانسه بود. محمدهاشم میرزا مقدمات علم را نزد او آموخت و تحصیلات قدیم را نزد استادانی چون محمداسماعیل افتخارالحکماء، حاج میرزا حسن حکیم ( داماد حاج ملا هادی سبزواری ) و حاجی میرزا حسین سبزواری فرا گرفت.
محمدهاشم میرزا که از پیشگامان مبارزه با استبداد قاجاریان بود، از بیست سالگی به فعالیت های فرهنگی و بیدارسازی مردم پرداخت. در ۱۲۸۱ به دلیل انتقاد از حاکمان مستبد، ابتدا به مشهد و سپس به نیشابور تبعید شد. در ۱۲۸۳ در آستانهٔ انقلاب مشروطیت از ایران اخراج شد و به ناچار در عشق آباد اقامت گزید. پس از به ثمر رسیدن انقلاب مشروطیت به خراسان ایران بازگشت و برای افزایش آگاهی عمومی تلاش کرد. او مدتی در زمرهٔ آزادی خواهان فرقهٔ دموکرات بود.
در ۱۲۸۸ به نمایندگی از حوزهٔ انتخابیهٔ سبزوار به دورهٔ دوم مجلس شورای ملی راه یافت. پس از خاتمهٔ مجلس دوم و فترتی که پس از آن روی داد، به سمت ریاست معارف و اوقاف خراسان رسید. در دورهٔ سوم از حوزهٔ انتخابیهٔ نیشابور به مجلس رفت و پس از خاتمهٔ مجلس سوم و فترت بعد از آن در عدلیه به کار قضا مشغول شد و سمت مدعی العموم استیناف را احراز کرد. او پس از درگذشت ابوالحسن میرزا شیخ الرئیس، از طرف احمدشاه قاجار، شیخ الرئیس لقب گرفت.
محمدهاشم میرزا از مخالفان کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ و کابینهٔ سید ضیاءالدین طباطبایی بود و پس از سقوط این کابینه از حوزهٔ انتخابیهٔ مشهد به دوره چهارم مجلس شورای ملی رفت. افسر از ابتدا در حلقهٔ دوستان عبدالحسین تیمورتاش قرار داشت. تیمورتاش که از روسیه به خراسان بازگشت، از جانب پدر حاکم جوین شد. افسر در رکاب او در آمد و به او ادبیات فارسی آموخت و او را دلبستهٔ شعر و ادب فارسی کرد. وصلت هر دو با خانوادهٔ نیرالدوله، حاکم خراسان، به دوستی شان عمق بخشید.
در مجلس پنجم، افسر بار دیگر نماینده سبزوار شد. او از امضاکنندگان مادهٔ واحده ای بود که در نهم آبان ۱۳۰۴ سلطنت قاجار را برانداخت. در مجلس مؤسسان اول نیز به نمایندگی از مردم سبزوار حضور یافت و به تغییر قانون اساسی و استقرار پهلوی رأی داد.
... [مشاهده متن کامل]
پدرش نورالله میرزا پسر محمدهاشم میرزا پسر محمدرضا میرزا پسر فتحعلی شاه قاجار بود. نورالله میرزا معمم، مکبر، دیپلمهٔ دارالفنون و آشنا به زبان فرانسه بود. محمدهاشم میرزا مقدمات علم را نزد او آموخت و تحصیلات قدیم را نزد استادانی چون محمداسماعیل افتخارالحکماء، حاج میرزا حسن حکیم ( داماد حاج ملا هادی سبزواری ) و حاجی میرزا حسین سبزواری فرا گرفت.
محمدهاشم میرزا که از پیشگامان مبارزه با استبداد قاجاریان بود، از بیست سالگی به فعالیت های فرهنگی و بیدارسازی مردم پرداخت. در ۱۲۸۱ به دلیل انتقاد از حاکمان مستبد، ابتدا به مشهد و سپس به نیشابور تبعید شد. در ۱۲۸۳ در آستانهٔ انقلاب مشروطیت از ایران اخراج شد و به ناچار در عشق آباد اقامت گزید. پس از به ثمر رسیدن انقلاب مشروطیت به خراسان ایران بازگشت و برای افزایش آگاهی عمومی تلاش کرد. او مدتی در زمرهٔ آزادی خواهان فرقهٔ دموکرات بود.
در ۱۲۸۸ به نمایندگی از حوزهٔ انتخابیهٔ سبزوار به دورهٔ دوم مجلس شورای ملی راه یافت. پس از خاتمهٔ مجلس دوم و فترتی که پس از آن روی داد، به سمت ریاست معارف و اوقاف خراسان رسید. در دورهٔ سوم از حوزهٔ انتخابیهٔ نیشابور به مجلس رفت و پس از خاتمهٔ مجلس سوم و فترت بعد از آن در عدلیه به کار قضا مشغول شد و سمت مدعی العموم استیناف را احراز کرد. او پس از درگذشت ابوالحسن میرزا شیخ الرئیس، از طرف احمدشاه قاجار، شیخ الرئیس لقب گرفت.
محمدهاشم میرزا از مخالفان کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ و کابینهٔ سید ضیاءالدین طباطبایی بود و پس از سقوط این کابینه از حوزهٔ انتخابیهٔ مشهد به دوره چهارم مجلس شورای ملی رفت. افسر از ابتدا در حلقهٔ دوستان عبدالحسین تیمورتاش قرار داشت. تیمورتاش که از روسیه به خراسان بازگشت، از جانب پدر حاکم جوین شد. افسر در رکاب او در آمد و به او ادبیات فارسی آموخت و او را دلبستهٔ شعر و ادب فارسی کرد. وصلت هر دو با خانوادهٔ نیرالدوله، حاکم خراسان، به دوستی شان عمق بخشید.
در مجلس پنجم، افسر بار دیگر نماینده سبزوار شد. او از امضاکنندگان مادهٔ واحده ای بود که در نهم آبان ۱۳۰۴ سلطنت قاجار را برانداخت. در مجلس مؤسسان اول نیز به نمایندگی از مردم سبزوار حضور یافت و به تغییر قانون اساسی و استقرار پهلوی رأی داد.
