شیخ محمد فاضل لنکرانی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی از مراجع بزرگ شیعه در قرن پانزدهم هجری قمری می باشد.
مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی «مد ظله العالی» که امروزه از نام آورترین مردان علم و ایمان و عمل و از مراجع تقلید جهان تشیع می باشد در سال ۱۳۱۰ دیده به جهان گشود. پدر بزرگوارش حضرت آیت الله فاضل لنکرانی نه تنها یک روحانی جلیل القدر، که اساسا از محترم ترین بزرگان و اساتید حوزه علمیه قم به شمار می رفت. آن بزرگ مرد که از مهاجران قفقاز بود و سال ها در مشهد مقدس و حوزه علمیه زنجان به تحصیل و تدریس اشتغال داشت، یک سال بعد از آن که حوزه علمیه قم به دست توانای حضرت آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی رحمة الله علیه تاسیس شد وارد قم و حوزه علمیه مقدسه آن گردید. در همان اوان با یکی از خاندان های اصیل وصلت کرد و از این وصلت، فرزندانی نیکوتبار به وجود آمدند و بدینسان، استاد عزیز ما، حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی «مد ظله العالی»، که چهارمین فرزند آن خاندان و تنها فرزند روحانی پدر به شمار می رود در خانواده علم و تقوی و روحانیت تولد یافت.

[ویکی اهل البیت] شیخ محمد فاضل لنکرانی عالم ربانی و از مرجع بزرگ تقلید شیعیان جهان است.
حضرت آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره) آیت الله العظمی محمد موحدی مشهور به فاضل لنکرانی درسال 1310 هجری شمسی در خانواده ای روحانی در قم به دنیا آمد. پدرش آیت الله عبدالله فاضل لنکرانی از بزرگان و استادان حوزه علمیه قم به شمار می آمد. آن بزرگوار از مهاجران قفقاز بود و سالها در حوزه علمیه مشهد مقدس و حوزه علمیه زنجان به تحصیل و تدریس اشتغال داشت و یک سال پس از تأسیس حوزه علمیه قم به دست آیت الله آقای حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی ، به آنجا آمد و در همان ابتدا با خانواده ای اصیل ، وصلت نمود که حاصل آن ، فرزندانی برومند بود که آیت الله العظمی فاضل ، فرزند چهارمین آن بود. چنان پدری ، از عوامل مهم رو آوردن فرزند خود به سلک روحانیت و علم و تقوی بود.
آیت الله العظمی فاضل تحصیلات کلاسیک خود را تا سال ششم ابتدایی ادامه داد و پس از آن ـ با آنکه در تحصیلات جدید نیز رشد و توفیق بسیاری داشت ـ به جمع طلاب علوم دینی پیوست . حوزة آن روزگار طلاب فراوانی نداشت و اندکی در آن مشغول به تحصیل بودند. او وقتی به حوزه علمیه پای نهاد که 13 سال بیشتر نداشت ؛ اما دلش مالامال از عشق به تحصیل علوم دینی و معارف نبوی بود. این مسأله را رابطة معنوی و عاطفی با فرزند امام خمینی (ره ) مرحوم حاج سید مصطفی خمینی دو چندان می ساخت . وی دورة سطح را در مدت 6 سال به پایان رسانید و در 19 سالگی در کنار اشتغال به درس کفایه در درس آیت الله العظمی بروجردی شرکت می کرد و شاید جوان ترین فرد حاضر در آن کلاس بود؛ او هر درسی را که فرا می گرفت ، همان روز با دقت و تسلط فراوان به زبان عربی می نگاشت و مشاهدة این جزوه ها اعجاب آیت الله العظمی بروجردی را نیز برانگیخته بود. تلاش و استعداد فراوان او باعث شد که در بیست و پنج سالگی که همزمان با انتشار کتاب مهم نهایة التقریر بود، دیگر خود را از تقلید بی نیاز دید و قدم در وادی اجتهاد و عمق بخشیدن به آن نهاد. در طی این سالها، از خواندن حکمت و علوم عقلی نیز باز نماند و در این راه نیز استعداد و تلاش خود را در معرض استادان و دیگر طلاب قرار داد. او مهم ترین عامل توفیق خود در امور عملی را مباحثه منظم ودقیق دروس فرا گرفته می داند و طلاب امروز را نیز به آن سفارش می کند.
آیت الله العظمی فاضل لنکرانی در سالهای تحصیل خود از استادان بسیاری بهره برد. مقداری از رسائل و مکاسب را نزد پدر خود و دیگر بخشهای آن را نزد آیت الله سلطانی ، آیت الله شیخ عبدالجواد جبل عاملی و آیت الله شیخ مرتضی حائری خواند. کفایه را نیز نزد مرحوم آقای شیخ عبدالجواد جبل عاملی فرا گرفت . اینان بخشی از استادان او هستند که دورة سطح را نزد آنان آموخته است . با اتمام دورة سطح ، به درس خارج فقه آیت الله العظمی بروجردی رفت و حدود 11 سال در درس خارج ایشان شرکت می جست که رحلت آیت الله بروجردی ، سد راه ادامة این حضور شد. با آغاز درس خارج اصول امام خمینی (ره ) در درس ایشان نیز شرکت کرد و 9 سال از محضر ایشان بهره برد. در طی این سالها در درس خارج فقه امام (ره ) نیز حاضر بود و تقریرات آن را ـ همچون درس مرحوم بروجردی ـ می نگاشت . او ویژگی درس امام (ره ) را تفهیم دقیق و اعجاب انگیز مطالب و در بخش علم اصول ، ریشه ای مطرح کردن مباحث می داند. غالب مدرسان اصول ، در آن روزگار، آراء مطرح شدة استادان پیش از خود را اصل مسلمی در مسأله تلقی می کردند و سپس به بحث دربارة آن می پرداختند؛ اما امام (ره ) مطلب را از ریشه مطرح می کرد و هیچ دیدگاهی را در آن مسلم نمی دانست . وی در بخش حکمت نیز سالها در درس مرحوم علامه طباطبایی (ره ) شرکت می کرد. آیت الله فاضل در سالهای تحصیل و تدریس خود، با طلاب فاضل فراوانی رابطه دوستی داشت ؛ از جمله آنها؛ مرحوم شهید آیت الله مصطفی خمینی فرزند برومند امام خمینی (ره ) بود که درسهای فراوانی را با او به مباحثه پرداخته بود.
خدمات آیت الله فاضل لنکرانی در ابعاد علمی و فرهنگی بسیار است . او پس از گذشت مدتی از رحلت آیت الله العظمی مرعشی نجفی ، امامت جماعت حرم مطهر حضرت معصومه (س ) را بر عهده گرفت . تأسیس مدرسه علمیه از دیگر فعالیتهای ایشان در این عرصه است . آیت الله فاضل به امر احیای هیئتهای مذهبی و عزاداری برای سید و سالار شهیدان ، اهتمام ویژه ای دارد و خود، از کسانی است که سالها مجالس روضه و ندبه بر پای نموده است که هم اکنون نیز ادامه دارد. وی در احیای ایام فاطمیه و تشویق مردم برای برگزاری مراسم عزای صدیقه طاهره فاطمه زهرا(س ) تلاش فراوان به انجام رساند. آیت الله فاضل از آغازین سالهای تحصیل ، به تدریس نیز اشتغال داشت . نخستین کتابی که ایشان به تدریس پرداختند حاشیه ملا عبدالله و پس از آن ، معالم بود. پس از آن نیز به تدریس شرح لعمه پرداخت . مکاسب را پنج دوره و کفایه را شش دوره تدریس نمود و در این کلاسها حدود 600 نفر شرکت می جستند. دورة آخر تدریس کفایة ایشان با شروع تدریس خارج فقه و اصول همراه بود که سالهای متمادی ادامه داشته است و هم اکنون نیز ادامه دارد. در طی این سالها استاد فاضل لنکرانی ، از آموختن روش تهذیب نفس و سفارشهای اخلاقی به طلاب نیز دریغ نمی ورزید و آنچه خود از استادانی چون امام خمینی (ره )، آیت الله بروجردی (ره ) و علامه طباطبایی (ره ) آموخته بود، سینه به سینه به نسل جدید حوزه های علمیه منتقل می کرد. آیت الله فاضل ، در طول عمر با برکت خود، کتب فراوانی نگاشته و به حوزه علم و تقوا تقدیم داشته است . شگفت اینکه برخی از آنها را ـ مانند نهایة التقریر ـ در دورة جوانی نوشته است . برخی از تألیفات او به شرح زیر است :
1ـ تفصیل الشریعة، شرحی است عربی بر کتاب تحریرالوسیله ی امام خمینی که 25 جلد آن چاپ شده و 5 جلد دیگر آماده چاپ است. پنج جلد اول این شرح در زمان تبعید آیت الله لنکرانی در یزد نوشته شده، است. این کتاب یک دوره ی کامل فقه است و جدیدترین آراء فقهی در آن آمده است.
2ـ نهایة التقریر، تقریرات درس آیت الله بروجردی در سه جلد به زبان عربی منتشر شد.
ائمه اطهار یا پاسداران وحی در قرآن (شامل بحثهایی درباره ی علم ائمه از نظر قرآن است) این کتاب با همکاری شهاب الدین اشراقی و حاج آقا مصطفی خمینی تألیف گردیده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس