صاحب مـدارک

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] دوره زندگی 62 ساله این دانشمند خستگی ناپذیر در دوره ای ممتاز در تاریخ جهان تشیع واقع شده است. چون مصادف با دوره ای است که برای اولین بار مذهب نجات بخش شیعه در بخش وسیعی از جهان اسلام مذهب رسمی حکومتی مقتدر شد.
باید اشاره نمود که اگر کمک علمای شیعه مخصوصا علمای ناحیه جبل عامل لبنان نبود صفویان هرگز به انجام این کار شگرف نائل نمی شدند.
این دوره؛ دوره رونق علم و فرهنگ شیعی است که تلاشهای علمای جبل عامل در این خصوص ستودنی است. برخی از آنها همراه صفویان شده و به تبلیغ و تحکیم مبانی تشیع مشغول شدند و برخی نیز که به همکاری با صفویان روی نیاوردند به پیشبرد فرهنگ و علوم تشیع کمک فراوانی نمودند. سیدمحمد موسوی عاملی جُبَعی از جمله کسانی است که وارد دربار صفوی نشد و به کوشش هر چه بیشتر در پیشبرد فرهنگ غنی و علوم انسان ساز شیعی روی آورد.
شمس الدین سید محمد در سال 946 قمری در خانواده ای با تقوا و عارف به احکام اسلامی متولد شد. پدرش عالم فاضل سید علی موسوی عاملی بود که در زمان خود دانشمندی ممتاز بود. مادرش نیز دختر(شهید ثانی) شیخ زین الدین عاملی بود که از دانشمندان بزرگ و سرآمد شیعه محسوب می شود. کسی که واژه شهید و شهادت زیباترین لقب اوست و بسان شهید اول در میان علمای شیعه همچون خورشیدی می درخشند.
بدین ترتیب سید محمد از ناحیه پدر از تبار سادات و دانشمندان؛ و از ناحیه مادر نیز از نوادگان شهید ثانی محسوب شده و سبط آن دانشمند شهید است؛ لذابه همین دلیل عنوانی بهتر از خانواده آسمانی برای این خاندان پاک نمی توان پیدا نمود.
لازم به ذکر است که سید علی فرزند دیگری به نام سید علی داشته که به نورالدین ثانی معروف؛ و ایشان نیز از دانشمندان و فقهای عصر خود در شام و مکه بوده است.
سیدمحمد تحصیلاتش را در زادگاه خود آغاز نمود درطول تحصیل با دائی خود شیخ حسن (صاحب معالم) فرزند شهید ثانی هم درس بوده و حتی اساتید آنها هم مشترک بوده است.
آنها برای تحصیل در نجف اشرف نیز باهم مهاجرت نمودند. این دو چونان اسبی سرکش بر دشت و دامن دانش می تاختند و در دانش اندوزی چون شیرخواره ای سیری ناپذیربودند.

دانشنامه آزاد فارسی

صاحبِ مَدارک (۹۴۶ـ جُبَّع ۱۰۰۹ق)
(شهرتِ سید شمس الدین محمد بن علی) فقیه و محدث امامی. با دایی خود، صاحب معالم، نزد پدر خویش علوم معقول و منقول و ریاضیات را فراگرفت. آن دو از کلاس های درس شیخ حسین بن عبدالصمد، پدر شیخ بهایی، و شیخ احمد نباطی عاملی نیز در این دوره سود بردند. پس از فوت پدر، آن دو منطق و علوم ادبی را نزد ملا عبدالله یزدی آموختند. سپس دورۀ عالی تحصیلات خود را در نجف نزد مقدس اردبیلی گذراندند. مقدس اردبیلی به توانایی این دو هم درس، اعتقاد عمیق داشت و حتی شرحی را که بر ارشاد الاذهان نوشته بود به نظر آن دو رساند. آنان گویا از ورود به سیاست می گریختند. بدین سبب به ایران نمی آمدند تا با تکلیف شاه عباس اول صفوی برای همکاری با حاکمیت مواجه نشوند. این دو در درس همدیگر شرکت و به نماز همدیگر اقتدا می کردند و کتاب هایی را که می نوشتند به نظر هم می رساندند و دربارۀ آن مشورت می کردند. از موضع هر دو و بیشتر صاحب مدارک در برابر حدیث انتقاداتی شده است؛ گویا بسیاری از احادیث صحیح را مردود می دانست و در تضعیف یا توثیق افراد روایات، موضعی ثابت نداشت. از آثارش: مدارک الاحکام فی شرح شرائع الاسلام؛ حاشیه علی الاستبصار؛ حاشیه علی تهذیب الاحکام؛ حاشیه علی الفیّةالشهید، و نهایة المرام فی شرح مختصر شرایع الاسلام.

پیشنهاد کاربران

بپرس