صادق چوبک نویسنده ایرانی زاده ( تیر ۱۲۹۵ بوشهر تیر ۱۳۷۷برکلی ) .
وی به همراه صادق هدایت از پیشگامان داستان نویسی مدرن ایران است. از آثار مشهور وی می توان از مجموعه داستان انتری که لوطی اش مرده بود و رمانهای سنگ صبور و تنگسیر نام برد.
... [مشاهده متن کامل]
از روی رمان تنگسیر فیلمی به همین نام با بازی بهروز وثوقی ساخته شده است.
اکثر داستان های وی حکایت تیره روزی مردمی است که اسیر خرافه و نادانی و پایبند به مذهب خویش هستند. چوبک با توجه به خشونت رفتاری ای که در طبقات فرودست دیده می شد سراغ شخصیت ها و ماجراهایی رفت که هرکدام بخشی از این رفتار را بازتاب می دادند و به شدّت ره به تاریکی می بردند. او یک رئالیست تمام عیار بود که با منعکس کردن چرک ها و زخم های طبقه رها شده فرودست نه در جستجوی درمان آنها بود و نه تلاش داشت پیشوای فکری نسلی شود که تاب این همه زشتی را نداشت. به همین دلیل چهره کریه و ناخوشایندی که از انسان بی چیز، گرسنه و فاقد رویا ارائه می دهد، نه تنها مبنای آرمان گرایانه ندارد بلکه نوعی رابطه دیالکتیکی است بین جنبه های مختلف خشونت. او در اکثر داستانهای کوتاهش و رمان سنگ صبور رکود و جمود زیستی ای را به تصویر کشید که اجازه خلق باورهای بزرگ و فکرهای مترقی را نمی دهد. از این منظر طبقهٔ فرودست هرچند به عنوان مظلوم اما به شکل گناهکار ترسیم می شود که هرچه بیشتر در گل و لای فرو می رود. [۱]
جسد وی به درخواست او بعد از مرگ سوزانده شد.
محتویات [نمایش]
زندگی [ویرایش]
صادق چوبک، در سال ۱۲۹۵ هجری خورشیدی در بوشهر به دنیا آمد. پدرش تاجر بود، اما به دنبال شغل پدر نرفت و به کتاب روی آورد. در بوشهر و شیراز درس خواند و دوره کالج آمریکایی تهران را هم گذراند. در سال ۱۳۱۶ به استخدام وزارت فرهنگ درآمد. اولین مجموعه و داستانش را با نام «خیمه شب بازی» در سال ۱۳۲۴ منتشر کرد. در این اثر و «چرا دریا طوفانی شد» ( ۱۳۲۸ ) بیشتر به توصیف مناظر می پردازد، ضمن اینکه شخصیت های داستان و روابط آنها و روحیات آنها نیز به تصویر کشیده می شود. اولین اثرش را هم که حاوی سه داستان و یک نمایشنامه بود، تحت عنوان «انتری که لوطیش مرده بود» به چاپ سپرد. آثار دیگر وی که برایش شهرت فراوان به ارمغان آورد، رمانهای «تنگسیر» و «سنگ صبور» بود. تنگسیر به ۱۸ زبان ترجمه شده و امیر نادری، فیلمساز معروف ایرانی، در سال ۱۳۵۲ بر اساس آن فیلمی به همین نام ساخته است. در «سنگ صبور» جریان سیال ذهنی روایت و بیان داستان از زبان افراد مختلف بکار گرفته شده است، این اثر بحث های یادی را در محافل ادبی آن زمان برانگیخت. دیگر آثار داستانی چوبک عبارت اند از: چراغ آخر ( مجموعه هشت داستان کوتاه ) ، روز اول قبر ( مجموعه ده داستان کوتاه ) . چوبک به زبان انگلیسی مسلط بود و دستی نیز در ترجمه داشت. وی قصه معروف «پینوکیو» را با نام «آدمک چوبی» به فارسی برگرداند. شعر «غُراب» اثر «ادگار آلن پو» نیز به همت وی ترجمه شد. آخرین اثر منتشره اش هم ترجمه حکایت هندی عاشقانه ای به نام «مهپاره» بود که در زمستان ۱۳۷۰ منتشر گردید. چوبک از اولین کوتاه نویسان قصه فارسی است و پس از محمد علی جمالزاده و صادق هدایت، می توان از او به عنوان یکی از پیشروان قصه نویسی جدید ایران نام برد.
در سنگ صبور قصه را از زبان شخصیت های مختلف می خوانیم، نحوه بیانی که در قصه نویسی نوپای ایران کاملاً تازگی داشت. وی برای بیان افکار ذهنی هر یک از شخصیت ها ناگزیر بود به زبان هر یک از آنها بنویسد و این خود به تغییر نثر در طول داستان منتهی شد که باز نسبت به دیگران پیشرفتی جدی محسوب می شد. در آثار چوبک هر شخصیت داستان به زبان خودش، زبان متناسب با فرهنگ و خانواده و سن و سالش سخن می گوید؛ کودک، کودکانه می اندیشد و کودکانه هم حرف می زند، زن زنانه فکر می کند و زنانه هم حرف می زند و بدین ترتیب هر یک از شخصیت ها به بهترین وجه شکل می گیرند و شخصیت پردازی موفقی ایجاد می شود که در بستر حوادث داستان، زیبایی و عمق خوشایندی به داستان می دهد. وی در توصیف واقعیت های زندگی نیز وسواس زیادی داشت و این نیز از ویژگی های آثار وی است. چوبک را به سبب همین دقت نظر در جزئی نگری ها و درون بینی ها، رئالیست افراطی وگاهی حتی ناتورالیست خوانده اند. آثار چوبک از سالها پیش مورد نقد و بررسی جدی قرار گرفته و در کتاب های مختلفی از جمله «قصه نویسی» ( رضا براهنی ) ، «نویسندگان پیشرو ایران» ( محمد علی سپانلو ) ، «صد سال داستان نویسی در ایران» ( حسن عابدینی ) و «نویسندگان پیشگام در قصه نویسی امروز ایران» ( علی اکبر کسمایی ) ، نوشته هایش تحلیل شده اند. چوبک در سال ۷۳ خود را بازنشسته کرده و راهی انگلستان وسپس امریکا شد. صادق چوبک در اواخر عمر بینایی اش را از دست داد و در اوایل تابستان ( ۱۳ تیر ) ۱۳۷۷، در برکلی آمریکا درگذشت و بنا به وصیتش یادداشت های منتشر نشده اش را سوزاندند. همچنین بنا به در خواست خودش جسدش را نیز سوزانیدند.
آثار چوبک [ویرایش]
برخی منتقدان صادق چوبک را در زمره نویسندگان ناتورالیست دانسته اند. سیاهی ها و زشتی های جامعه در آثار او با زبانی ساده، به روشنی ترسیم شده است.
کتاب شناسی [ویرایش]
مجموعه داستان [ویرایش]
خیمه شب بازی ( ۱۳۲۴ )
این مجموعه علیرغم محوبیت بسیاری که درمدت کوتاهی پیدا کرد، بخاطر داستان«اسائه ادب» ازاین مجموعه، تا ده سال بعد اجازه تجدید چاپ نداشت.
نفتی،
گل های گوشتی،
عدل،
زیر چراغ قرمز،
آخرشب،
مردی درقفس،
پیراهن زرشکی،
مسیو الیاس،
اسائه ادب ( تقدیم به صادق هدایت ) ،
بعدازظهر آخر پاییز ( تقدیم به مسعود فرزاد ) ،
یحیی.
. . مجموعه روز اول قبر: ( ۱۳۴۴ )
گورکن، چشم شیشه ای، دسته گل، یک چیز خاکستری، پاچه خیزک، روز اول قبر، همراه، عروسک فروشی، یک شب بیخوابی، همراه ( به شیوه ای دیگر ) ، هفخط ( نمایش ) .
چراغ آخر ( ۱۳۴۴ )
چراغ آخر،
دزد قالپاق،
کفترباز،
بچه گ . . .
وی به همراه صادق هدایت از پیشگامان داستان نویسی مدرن ایران است. از آثار مشهور وی می توان از مجموعه داستان انتری که لوطی اش مرده بود و رمانهای سنگ صبور و تنگسیر نام برد.
... [مشاهده متن کامل]
از روی رمان تنگسیر فیلمی به همین نام با بازی بهروز وثوقی ساخته شده است.
اکثر داستان های وی حکایت تیره روزی مردمی است که اسیر خرافه و نادانی و پایبند به مذهب خویش هستند. چوبک با توجه به خشونت رفتاری ای که در طبقات فرودست دیده می شد سراغ شخصیت ها و ماجراهایی رفت که هرکدام بخشی از این رفتار را بازتاب می دادند و به شدّت ره به تاریکی می بردند. او یک رئالیست تمام عیار بود که با منعکس کردن چرک ها و زخم های طبقه رها شده فرودست نه در جستجوی درمان آنها بود و نه تلاش داشت پیشوای فکری نسلی شود که تاب این همه زشتی را نداشت. به همین دلیل چهره کریه و ناخوشایندی که از انسان بی چیز، گرسنه و فاقد رویا ارائه می دهد، نه تنها مبنای آرمان گرایانه ندارد بلکه نوعی رابطه دیالکتیکی است بین جنبه های مختلف خشونت. او در اکثر داستانهای کوتاهش و رمان سنگ صبور رکود و جمود زیستی ای را به تصویر کشید که اجازه خلق باورهای بزرگ و فکرهای مترقی را نمی دهد. از این منظر طبقهٔ فرودست هرچند به عنوان مظلوم اما به شکل گناهکار ترسیم می شود که هرچه بیشتر در گل و لای فرو می رود. [۱]
جسد وی به درخواست او بعد از مرگ سوزانده شد.
محتویات [نمایش]
زندگی [ویرایش]
صادق چوبک، در سال ۱۲۹۵ هجری خورشیدی در بوشهر به دنیا آمد. پدرش تاجر بود، اما به دنبال شغل پدر نرفت و به کتاب روی آورد. در بوشهر و شیراز درس خواند و دوره کالج آمریکایی تهران را هم گذراند. در سال ۱۳۱۶ به استخدام وزارت فرهنگ درآمد. اولین مجموعه و داستانش را با نام «خیمه شب بازی» در سال ۱۳۲۴ منتشر کرد. در این اثر و «چرا دریا طوفانی شد» ( ۱۳۲۸ ) بیشتر به توصیف مناظر می پردازد، ضمن اینکه شخصیت های داستان و روابط آنها و روحیات آنها نیز به تصویر کشیده می شود. اولین اثرش را هم که حاوی سه داستان و یک نمایشنامه بود، تحت عنوان «انتری که لوطیش مرده بود» به چاپ سپرد. آثار دیگر وی که برایش شهرت فراوان به ارمغان آورد، رمانهای «تنگسیر» و «سنگ صبور» بود. تنگسیر به ۱۸ زبان ترجمه شده و امیر نادری، فیلمساز معروف ایرانی، در سال ۱۳۵۲ بر اساس آن فیلمی به همین نام ساخته است. در «سنگ صبور» جریان سیال ذهنی روایت و بیان داستان از زبان افراد مختلف بکار گرفته شده است، این اثر بحث های یادی را در محافل ادبی آن زمان برانگیخت. دیگر آثار داستانی چوبک عبارت اند از: چراغ آخر ( مجموعه هشت داستان کوتاه ) ، روز اول قبر ( مجموعه ده داستان کوتاه ) . چوبک به زبان انگلیسی مسلط بود و دستی نیز در ترجمه داشت. وی قصه معروف «پینوکیو» را با نام «آدمک چوبی» به فارسی برگرداند. شعر «غُراب» اثر «ادگار آلن پو» نیز به همت وی ترجمه شد. آخرین اثر منتشره اش هم ترجمه حکایت هندی عاشقانه ای به نام «مهپاره» بود که در زمستان ۱۳۷۰ منتشر گردید. چوبک از اولین کوتاه نویسان قصه فارسی است و پس از محمد علی جمالزاده و صادق هدایت، می توان از او به عنوان یکی از پیشروان قصه نویسی جدید ایران نام برد.
در سنگ صبور قصه را از زبان شخصیت های مختلف می خوانیم، نحوه بیانی که در قصه نویسی نوپای ایران کاملاً تازگی داشت. وی برای بیان افکار ذهنی هر یک از شخصیت ها ناگزیر بود به زبان هر یک از آنها بنویسد و این خود به تغییر نثر در طول داستان منتهی شد که باز نسبت به دیگران پیشرفتی جدی محسوب می شد. در آثار چوبک هر شخصیت داستان به زبان خودش، زبان متناسب با فرهنگ و خانواده و سن و سالش سخن می گوید؛ کودک، کودکانه می اندیشد و کودکانه هم حرف می زند، زن زنانه فکر می کند و زنانه هم حرف می زند و بدین ترتیب هر یک از شخصیت ها به بهترین وجه شکل می گیرند و شخصیت پردازی موفقی ایجاد می شود که در بستر حوادث داستان، زیبایی و عمق خوشایندی به داستان می دهد. وی در توصیف واقعیت های زندگی نیز وسواس زیادی داشت و این نیز از ویژگی های آثار وی است. چوبک را به سبب همین دقت نظر در جزئی نگری ها و درون بینی ها، رئالیست افراطی وگاهی حتی ناتورالیست خوانده اند. آثار چوبک از سالها پیش مورد نقد و بررسی جدی قرار گرفته و در کتاب های مختلفی از جمله «قصه نویسی» ( رضا براهنی ) ، «نویسندگان پیشرو ایران» ( محمد علی سپانلو ) ، «صد سال داستان نویسی در ایران» ( حسن عابدینی ) و «نویسندگان پیشگام در قصه نویسی امروز ایران» ( علی اکبر کسمایی ) ، نوشته هایش تحلیل شده اند. چوبک در سال ۷۳ خود را بازنشسته کرده و راهی انگلستان وسپس امریکا شد. صادق چوبک در اواخر عمر بینایی اش را از دست داد و در اوایل تابستان ( ۱۳ تیر ) ۱۳۷۷، در برکلی آمریکا درگذشت و بنا به وصیتش یادداشت های منتشر نشده اش را سوزاندند. همچنین بنا به در خواست خودش جسدش را نیز سوزانیدند.
آثار چوبک [ویرایش]
برخی منتقدان صادق چوبک را در زمره نویسندگان ناتورالیست دانسته اند. سیاهی ها و زشتی های جامعه در آثار او با زبانی ساده، به روشنی ترسیم شده است.
کتاب شناسی [ویرایش]
مجموعه داستان [ویرایش]
خیمه شب بازی ( ۱۳۲۴ )
این مجموعه علیرغم محوبیت بسیاری که درمدت کوتاهی پیدا کرد، بخاطر داستان«اسائه ادب» ازاین مجموعه، تا ده سال بعد اجازه تجدید چاپ نداشت.
نفتی،
گل های گوشتی،
عدل،
زیر چراغ قرمز،
آخرشب،
مردی درقفس،
پیراهن زرشکی،
مسیو الیاس،
اسائه ادب ( تقدیم به صادق هدایت ) ،
بعدازظهر آخر پاییز ( تقدیم به مسعود فرزاد ) ،
یحیی.
. . مجموعه روز اول قبر: ( ۱۳۴۴ )
گورکن، چشم شیشه ای، دسته گل، یک چیز خاکستری، پاچه خیزک، روز اول قبر، همراه، عروسک فروشی، یک شب بیخوابی، همراه ( به شیوه ای دیگر ) ، هفخط ( نمایش ) .
چراغ آخر ( ۱۳۴۴ )
چراغ آخر،
دزد قالپاق،
کفترباز،
بچه گ . . .