صفویه در عرصه دین فرهنگ و سیاست

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست، تألیف مورخ معاصر رسول جعفریان به زبان فارسی است. با وجود کثرت مطالعات انجام شده در تاریخ سیاسی و اقتصادی عصر صفویه، در عرصه تحولات دینی تقریباً در سال های اخیر و عمدتاً در پژوهش های این نویسنده مورد توجه قرار گرفته که اینک تمام مقالات ایشان در این مجموعه سه جلدی در دسترس است. شاید دلیل اصلی توجه کمتر محققین، به تألیف در این حوزه، عدم آشنایی پژوهش گران عصر صفویه با منابع فقهی و مباحث آن و از این مهم تر، خطی بودن بخش اعظمی از آثار فقهی فقهاء عصر صفویه باشد.
مجلدات سه گانه کتاب مشتمل بر 40 فصل است که 11 فصل آن در جلد اول، 16 فصل آن در جلد دوم و باقی فصول در جلد سوم آمده است. هر یک از فصل ها با یک مقدمه یا درآمد آغاز و مشتمل بر زیرفصل های و عناوین متعددی است.
نویسنده در مقدمه کتاب، به اهمیت دوره صفوی در بازیابی کاربرد «ایران» پس از قرون متمادی اشاره می کند. به اعتقاد وی، پس از ظهور اسلام طی نه قرن نخست هجری، به لحاظ سیاسی، به صورت کشوری مستقل، وجود خارجی نداشته و در واقع، از زمان تسلط امویان و سپس عباسیان و دیگر امرا و دولت های محلی و منطقه ای، گاه تحت سلطه مناطق غربی خود در عراق، و گاه تحت سلطه دولت ها و نژادهای برخاسته از شرق خود بوده است. در درازای این نه صد سال، کلمه ایران، به جز دوره ایلخانان، بسیار محدود بکار رفته و ایران، پاره های از هم گسسته بوده است؛ آنچنان که در هر دوره، سلسله ای مستقل بر بخشی از آن حکمرانی می کرده و به جای نام ایران، نام بخش ها و ایالات آن؛ مانند خراسان، سیستان، آذربایجان، جبال، گیلان و مازندران و فارس، شهرت داشته است. در عوض، اسم و رسم عمومی برای تمامی آن چه که ایران نامیده می شد، وجود نداشته و با نام های مختلفی؛ مانند عجم یا تاجیک و غیره از آن یاد می شده است.
ایران به عنوان یک واحد سیاسی مستقل، در دوره صفوی، صورت پیش از اسلام خویش را باز یافت. انکار نمی توان کرد که در کنار خاندان شیخ صفی الدین اردبیلی، بسیاری از ترکان آناتولی که مریدان دلباخته این خاندان بودند، در تشکیل دولت صفوی و طبعاً ایران مستقل سهیم بودند. این ترکان که در اوائل، در برابر تاجیکان قرار داشتند، به مرور ایرانی شدند و در عمل، از دولت، فرهنگ و ملتی حمایت کردند که به سرعت، به عنوان یک واحد سیاسی مستقل، از لحاظ جغرافیایی، سیاسی و مذهبی در بخش مرکزی و غربی آسیا درخشید.
در این دوره، هویّت ایرانی، طراحی جدیدی یافت که می توان از آن با عنوان «مسلمان شیعه ایرانی فارسی زبان» یاد کرده و آن را بر بیشتر ساکنان ایران زمین تطبیق کرد؛ چه، حتی سنیان ایران نیز، گرایش شیعی داشته و دارند.

[ویکی فقه] صفویه در عرصه دین فرهنگ و سیاست (کتاب). «صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست»، تالیف مورخ معاصر رسول جعفریان به زبان فارسی است.
با وجود کثرت مطالعات انجام شده در تاریخ سیاسی و اقتصادی عصر صفویه ، در عرصه تحولات دینی تقریبا در سال های اخیر و عمدتا در پژوهش های این نویسنده مورد توجه قرار گرفته که اینک تمام مقالات ایشان در این مجموعه سه جلدی در دسترس است. شاید دلیل اصلی توجه کمتر محققین، به تالیف در این حوزه، عدم آشنایی پژوهش گران عصر صفویه با منابع فقهی و مباحث آن و از این مهم تر، خطی بودن بخش اعظمی از آثار فقهی فقهاء عصر صفویه باشد.
ساختار
مجلدات سه گانه کتاب مشتمل بر ۴۰ فصل است که ۱۱ فصل آن در جلد اول، ۱۶ فصل آن در جلد دوم و باقی فصول در جلد سوم آمده است. هر یک از فصل ها با یک مقدمه یا درآمد آغاز و مشتمل بر زیرفصل های و عناوین متعددی است.
گزارش محتوا
نویسنده در مقدمه کتاب، به اهمیت دوره صفوی در بازیابی کاربرد « ایران » پس از قرون متمادی اشاره می کند. به اعتقاد وی، پس از ظهور اسلام طی نه قرن نخست هجری، به لحاظ سیاسی، به صورت کشوری مستقل، وجود خارجی نداشته و در واقع، از زمان تسلط امویان و سپس عباسیان و دیگر امرا و دولت های محلی و منطقه ای، گاه تحت سلطه مناطق غربی خود در عراق ، و گاه تحت سلطه دولت ها و نژادهای برخاسته از شرق خود بوده است. در درازای این نه صد سال ، کلمه ایران، به جز دوره ایلخانان ، بسیار محدود بکار رفته و ایران، پاره های از هم گسسته بوده است؛ آنچنان که در هر دوره، سلسله ای مستقل بر بخشی از آن حکمرانی می کرده و به جای نام ایران، نام بخش ها و ایالات آن؛ مانند خراسان ، سیستان ، آذربایجان ، جبال ، گیلان و مازندران و فارس ، شهرت داشته است. در عوض، اسم و رسم عمومی برای تمامی آن چه که ایران نامیده می شد، وجود نداشته و با نام های مختلفی؛ مانند عجم یا تاجیک و غیره از آن یاد می شده است.ایران به عنوان یک واحد سیاسی مستقل، در دوره صفوی، صورت پیش از اسلام خویش را باز یافت. انکار نمی توان کرد که در کنار خاندان شیخ صفی الدین اردبیلی، بسیاری از ترکان آناتولی که مریدان دلباخته این خاندان بودند، در تشکیل دولت صفوی و طبعا ایران مستقل سهیم بودند. این ترکان که در اوائل، در برابر تاجیکان قرار داشتند، به مرور ایرانی شدند و در عمل، از دولت ، فرهنگ و ملتی حمایت کردند که به سرعت ، به عنوان یک واحد سیاسی مستقل، از لحاظ جغرافیایی، سیاسی و مذهبی در بخش مرکزی و غربی آسیا درخشید.
هویت ایرانی
...

پیشنهاد کاربران

بپرس