طهارت

/tahArat/

مترادف طهارت: پاکدامنی، پاکی، تطهیر، تیمم، طهر، غسل، وضو

متضاد طهارت: نجاست

برابر پارسی: پاکی، پاکیزگی، شستن

معنی انگلیسی:
ceremonious purification after easing nature

لغت نامه دهخدا

طهارت. [ طَ رَ ] ( از ع ، مص ) پاک گردیدن. یقال : طهر طهراً و طهارة. ( منتهی الارب ). پاک شدن. ( آنندراج ) ( دهار ). پاکی. ( آنندراج ) :
تقوای نفس ما بطواف ِ پیاله است
جائی که باده نیست طهارت نمی کنم.
علیقلی بیک ترکمان ( از آنندراج ).
|| نمازی بودن. منقطع شدن حیض زن. یقال : طهرت المراءة. || غسل آوردن به انقطاع خون و جز آن. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) :
برو نخست طهارت کن از جماع الاثم
که کس جنب نگذارند در جناب خدا.
خاقانی.
|| ( اِمص ) وضو. ( آنندراج ) ( غیاث اللغات ). آبدست. رجوع به آبدست شود. استنجاء. ( آنندراج ) ( غیاث اللغات ) : چون وقت طهارت شد، موسی گفت یوشع را در بن این سنگ بنشین. ( قصص الانبیاء ص 124 ). موسی را عادت بود که چون طهارت کردی از خلق دور شدی. ( قصص الانبیاء ص 124 ). روزی تا بشب رفته بودم و شبانگه پای حصاری خفته که دزد بی توفیق ابریق رفیق برداشت که بطهارت میرود و بغارت میرفت. ( گلستان سعدی ). || نظافت و پاکیزگی ، و ضد آن دنس باشد در لغت ، و شرعاً نظافت مخصوصی را گویند که انواع آن عبارتست از وضوء، غسل ، تیمم ، غسل بدن ، و شست وشوی جامه و مانند آن ، کما فی الدُرر. ( کشاف اصطلاحات الفنون ). طهارت در لغت بمعنی پاکیزگی است و در شرع عبارتست از شست وشوی اعضای مخصوص بصفتی مخصوص. ( تعریفات جرجانی ص 95 ). استعمال چیزی که وسیله تطهیر است و تحقق این معنی در خارج متوقف بر نیت باشد. و اقسام طهارت عبارتست از: وضوء، غسل ، تیمم که اولی و دومی را طهارت مائیه ، و سومی را طهارت تُرابیه مینامند. رجوع به طهارت ترابیة و طهارت مائیة شود.
و صاحب نفایس الفنون آرد: بدان که طهارت بدن و جامه و جای نماز، از نجاست به آب واجب است ، و نجاست دو قسم است : یکی عینی و دوم حکمی. و نجاست عینی بمذهب ابوحنیفه دو نوع است : یکی غلیظ همچو خمر و خون و ریم و بول و غایط و هرچیزی که گوشت او را نشاید خورد شرعاً، و از اینجا تا بمقدار ربع درمی بیش در نماز معفو است ، اما زیاده را زایل باید کرد تا نماز درست باشد. دوم نجاست خفیفه همچو بول آنچه گوشت او را شرعاً توان خورد، و از اینجا تا بمقدار ربع جامه رسیدن پیش او معفو است. امابمذهب شافعی و احمد حنبل و مالک اندک و بسیار هر نجاستی مانع نماز است و ازاله آن واجب و مذهب صادق ( ع ) نیز همین است ، الا در پیش او در بول و روث ما یؤکل لحمه دو روایتست. و فقاع و منی مطلقاً نجسند. پس مکلف باید که بدن و جامه و جای نماز خود را از هرچه پیش مجتهدی نجس است پاک گرداند تا نماز او باتفاق درست باشد. و نجاست حکمی دو نوع است : یکی مغلظه که بموجب غسلست و دوم غیرمغلظه که موجب وضوء است. اما آنچه موجب غسل است پیش اکثر فقها سه چیز است : جنابت حیض و نفاس. و پنج چیز است در پیش صادق ( ع ) این سه ، و استحاضه مع غمس القطة، و مس میت آدمی پیش از غسل او. و فرض در غسل جنابت پیش ابوحنیفه سه چیز است : یکی مضمضه ، دوم استنشاق ، سوم شستن جمله اعضاء ظاهر بدن و بن مویها. و پیش شافعی دو چیز است : یکی نیت و دوم شستن جمله اعضاء ظاهر بدن با مویها و نهایت آن. و پیش مالک و احمد پنچ چیز است : نیت ، مضمضه ، استنشاق ، رسیدن آب بهمه اعضا و دست مالیدن بر اندامها هنگام غسل. وپیش صادق ( ع ) چهار چیز است : نیت با استدامت آن و رسانیدن آب بظاهر جمیع بدن و بن مویها و تخلیل مواضعی که آب بدون تخلیل بدانجا نرسد، و ترتیب یعنی اول سر بشوید، و بعد از آن جانب راست ، و بعد آن جانب چپ. پس غسل صحیح بهمه مذهب آن باشد که مستجمع نیت بود برسبیل استدامت ، و مضمضه استنشاق و شستن جمیع ظاهر بدن با مویها و منابت آن و مالیدن دست بر جمیع اندام اگرآب بدشواری آنجا رسد و اگر به آسانی ، یا ترتیب و نیت برین وجه کند که : نویت الغسل ، یا اغتسل من الجنابةلرفع الحدث و استباحة الصلوة قربة الی اﷲ. و اگر این معنی در دل بگذرانند جایز بود. اما بهتر آن بود که با عقد قلبی تلفظ نیز کنند. و بحث در غسل های دیگر همین است که در غسل جنابت گفته شد الا آنکه پیش احمد در غسل حیض موی گشادن واجبست و در جنابت نیست. اما نجاست غیر مغلظه که موجب وضوء است بمذهب ابوحنیفه هرچه از میلین ( ؟ ) بیرون آید و از غیر نیز اگر نجس باشد چون خون و ریم و قی ملاءالفم و اغما و جنون و خواب اگر به مضطجع باشد یا متکی یا مستند، نه آنکه ایستاده باشد یا در رکوع باشد یا در سجده ، و قهقهه اگر نماز بود بمذهب شافعی خروج غیر منی از موضع معتاد یا ثقبه که زیر معده باشد اگر موضع معتاد بسته شود. و در زوال عقل به اغما یا جنون یا مستی یا خواب که غیر ممکن المقعد باشد بر زمین و تلاقی بشره مرد و زن که بیکدگر محرم نباشد، و شوهر هم درین صورت غیرمحرم است و مَس فرج اگر قبل باشد یا بر مرد یا بر زن ، صغیره یا کبیره ، مرده یا زنده ، و محل جنب همان حکم دارد. و بمذهب احمد همین است ، مگر آنکه خواب اگرچه ممکن المقعدنباشد ناقض است و بمذهب صادق ( ع ) بول است و غائط و باد از موضع معتاد و هر آنچه از آنجا بیرون آید متلطخ بنجاست همچو کرم و استحاضه قلیله ، بخلاف وذی و مذی ، و کرمی که متلطخ نباشد، و خوابی که مبطل سمع و بصرباشد، خواه ایستاده و خواه نشسته ممکن المقعد باشد یا غیر آن و هرچه عقل را زایل کند. و مذهب مالک نیز همین است. پس احتیاط آن باشد که چون یکی از اینها که بمذهبی از مذاهب ناقض است حاصل شود بی آنکه وضو سازدو نماز بگذارد. و فرایض وضوء بمذهب ابوحنیفه چهار چیز است : غسل وجه و یدین تا مرفقین و مسح مقدار ربعی از سر و غسل رجلین تا کعبین. و مذهب شافعی شش چیز است : نیت که مقارن اول غسل وجه باشد و یدین تا مرفقین و مسح بعضی از سر اگرچه یک موی باشد، و بقولی دیگر سه موی و غسل رجلین تا کعبین و ترتیب نگاه داشتن. و بمذهب مالک این شش است با زیادتی موالاة. و بمذهب احمداین هفت با زیادتی مضمضه و استنشاق ، الا باید که نیت مقارن اول مضمضه باشد. و پیش مالک و احمد مسح جمیع سر فرض است. و بمذهب صادق ( ع ) هفت چیز است : اول نیت با استدامت آن حکماً تا آخر وضوء، دوم غسل وجه ، سوم غسل یدین ، چهارم مسح سر بما یسمی مسحاً، پنجم مسح هردو پای به بقیه نداوت بی آنکه آب نو بردارد، و غسل پیش از مسح مبطل وضو باشد، و مسح بر موزه بدون ضرورت جایز نباشد، ششم ترتیب ، هفتم موالات. پس وضوی صحیح بجمیع مذاهب آن باشد که مشتمل بود بر مضمضه و استنشاق و نیتی مقارن با اول مضمضه با استدامت آن تا آخر وضوء و غسل یدین تا مرفقین و مسح جمیع بر بقیه نداوت بی آنکه آب نو بر دارد زیرا که چون در غسل یدین تثنیه یا تثلیت واقع شده باشد آب نو برداشتن ازبرای مسح بهیچ مذهب فرض نیست و مسح رجلین همچنین و بعد از آن غسل آن با رعایت ترتیب و موالات در این افعال و ترک مسح بر موزه الاعلی الضرورة. اگر گویند زیادتی مسح بر مقدار معین و غسل رجلین به مذهب صادق ( ع ) بدعت است ، وبدعت موجب خلل در طاعت ، گوئیم اتیان بدان مظنه خلل است در ثواب و ترک آن مظنه بطلان عمل ، پس اتیان بدان اولی بود از ترک ، اگر گویند جمع میان مسح و غسل بفرضیت هر دو یا به احدی برسبیل فرضیت با دیگری برسبیل ندبیت خلاف اجماع است ، گوئیم جمع میان هر دو بنابر تحصیل واجبست بیقین چنانکه به وقت اشتباه تقدم احدی الجمعتین میان جمعه و ظهر جمع کند، و به وقت اشتباه قبله یک نماز را به دو جهت یا زیاده گذارند بنابر عدم غلبه ظن بجهتی معین و در وقت اشتباه منکوحه یا جنبیه از هر دو اجتناب نمایند برسبیل وجوب. پس اگر بعد ازمسح غسل بجای آرند به وجهی که یاد کرده شد تحصیلاً للمأموربه یقیناً وجوب هر دو یا وجوب احدی و ندبیت دیگری لازم نیاید. ( قسم اول نفایس الفنون ص 145 ). و رجوع به شرایع ص 1 و النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی ص 1شود.بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

پاک شدن ، پاکی، پاکیزگی، وضو، غسل، استنجائ
۱ - ( مصدر ) پاک گردیدن پاک شدن . ۲ - منقطع شدن حیض زن . ۳ - غسل کردن بانقطاع خون و جز آن . ۴ - وضو گرفتن . ۵ - پاکی . ۶ - نظافت مخصوصی که انواع آن عبارتست از وضو غسل تیمم و غیره .

فرهنگ معین

(طَ رَ ) [ ع . طهارة ] ۱ - (مص ل . ) پاک گردیدن . ۲ - غسل کردن ، وضو گرفتن . ۳ - (اِ مص . ) پاکی .

فرهنگ عمید

۱. پاک شدن.
۲. پاکی، پاکیزگی.
۳. وضو.
۴. = استنجا

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] از آن جهت که دین اسلام یک برنامه کامل برای زندگی بشر بوده و تمام جنبه های حیات مادی و معنوی او را در نظر دارد و از جهتی بهداشت یکی از ابعاد مهم زندگی بشر است، اسلام عزیز نسبت به مسأله طهارت و بهداشت عنایت شایانی دارد.
قرآن مجید در این باره می فرماید: «رِجالٌ یُحِبُّونَ انْ یَتَطَهَّرُوا وَ اللَّهُ یُحِبُّ المُطَّهِّرین مردانی که دوست دارند، پاکیزه باشند و خداوند پاکیزگان را دوست دارد. از پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلّم: «طهارت نیمی از ایمان است». (الطهور نصف الایمان).از پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلّم: «طهارت کلید نماز است».(مفتاح الصّلاة الطّهور.)از پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلّم: «دین بر پایه نظافت بنا شده است».(بنی الدّین علی النّظافة.)از پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلّم: «چه بد بنده ای است بنده کثیف». (بئس العبد القاذورة.)یکی از عرفا فرموده: لازم است که صاحبان بصیرت هوشیار بوده از این ظواهر بفهمند که اصل ایمان آبادی و عمران قلب و اندرون است و بدانند که منظور حضرت رسول از جمله طهارت نصف ایمان است این است که اصلاح ظاهر با نظافت و طهارت آن بوسیله ریختن آب نصف ایمان است و نصف دیگر آن اصلاح باطن بوسیله اعمال صالح و اخلاق پسندیده است.
طهارت در فقه
پاک شدن، حالتی معنوی که در نتیجه وضو ، غسل یا تیمم ،برای انسان حاصل می شود.
مراتب طهارت
طهارت چهار مرتبه دارد:۱. پاک نمودن و نظافت ظاهر از چرک و نجاست و کثافات.۲. پاک نمودن اعضاء و جوارح بدن از جرائم و گناهان.۳. تطهیر قلب از رذایل اخلاقی.۴. تطهیر اندرون از غیر خدا «یعنی عدم توجه به مخلوق در تمام شئون زندگی».البته این مرتبه آخر مخصوص انبیاء و صدّیقین است.و باید توجه داشت که در هر مرتبه ای طهارت نیمی از عملی است که با آن طهارت انجام می شود. این مراتب که برای طهارت ذکر شد در واقع مراتب و درجات ایمان هستند و هر مرتبه ای در حدی مخصوص به خود قرار دارد و هیچ بنده ای به طبقه بالا نمی رسد مگر طبقات پایین تر از آن را طی کرده باشد.بنابر این هیچ کسی به طهارت اندرون از غیر خدا و اصلاح آن به وسیله شناخت و کشف جلال و عظمت او نمی رسد مگر خود را از اخلاق ناپسند خالی کرده و با اخلاق پسندیده اصلاح نماید و هیچ کسی به این مرتبه نمی رسد مگر از طهارت جوارح و اعضاء از گناهان و اصلاح آنان با اطاعت و عبادات فارغ شده باشد.

[ویکی شیعه] طهارت، اصطلاحی فقهی و عنوانی عمومی است برای حالتی که با برخی افعال شرعی مثل وضو، غسل و تیمم پدید می آید و نیز چیزهایی که باعث از بین رفتن نجاسات می شوند و در فقه شیعه به آنها مُطَهِّرات یا پاک کننده ها می گویند.
طهارت از نجاست جزو شرایط صحیح بودن برخی از عبادات مثل نماز است.
طهارت ظاهری پاک بودن بدن و لباس از نجاسات است، طهارت باطنی پاکی و نورانیتی است که از طریق وضو، غسل یا تیمم حاصل می شود و طهارت اخلاقی به معنای خالی شدن روح از آلودگی های شرک و گناه است.

[ویکی اهل البیت] کلیدواژه: عبادت، ایمان، طهارت، طهارت ظاهری، طهارت باطنی، طهارت انبیا، طهارت شرعی، آثار طهارت، مطهرات
طهارت زدودن و پاک کردن درون و برون، از آلودگی ها و خبائث است.
از لحاظ فقهی طهارت شرط صحت نماز و برخی دیگر از عبادات است و بر دو قسم می باشد:
اسباب پاک شدن از نجاسات، مطهرات نام دارند و عبارتند از: آب، زمین، آفتاب، استحاله، انتقال، انقلاب، اسلام، تبعیت، برطرف شدن عین نجاست، استبراء حیوان نجاست خوار، غائب شدن مسلمان و خارج شدن خون متعارف از حیوان ذبح شده. صحت نماز و طواف، مشروط به این قسم از طهارت نیز می باشد، هر چند در حصول آن قصد قربت لازم نیست.
مسجد در اسلام، ارزنده ترین و مناسبترین جای عبادت است. قرآن مجید مسجد روندگان را انسان های خوش طینتی دانسته که برای تطهیر و تزکیه خویش وارد مسجد می شوند و مورد عنایت الهی هستند: «فیهِ رِجالٌ یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرینَ»؛ در آن (مسجد) مردانی هستند که دوست دارند پاکیزه و طاهر باشند و خدا پاکیزگان را دوست دارد».
همچنین قرآن پس از دستورهای لازم برای انجام غسل، وضو و تیمم می فرماید: «ما یُریدُاللَّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ وَلکِنْ یُریدُ لِیُطَهِّرَکُمْ»؛ خداوند نمی خواهد دشواری برای شما ایجاد کند، بلکه می خواهد شما را پاکیزه سازد.
رسول خدا صلی الله علیه و آله درباره اهمیت طهارت و پاکیزگی چنین فرموده است: بُنِیَ الدّینُ عَلَی النَّظافَةِ وَ قالَ: مِفْتاحُ الصَّلاةِ الطَّهُورُ؛ دین بر نظافت و پاکی بنا شده و کلید قبولی نماز طهارت است.
در جای دیگر فرمود: الطَّهُورُ شَطْرُ الْایمانِ؛ طهارت نیمی از ایمان است.

[ویکی فقه] طهارت (ابهام زدایی). واژه طهارت ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • طهارت (اخلاق)، یکی از اصطلاحات اخلاقی، به معنای پاکی درون از آلودگی های نفسانی• طهارت (فقه)، یکی از اصطلاحات فقهی، به معنای مقابل نجاست و دارای کاربرد در ابواب فقهی• طهارت (قواعد فقهی)، یکی از قواعد فقهی، به معنای حکم به طهارت اشیا تا زمان علم به نجاست آنها
...

[ویکی فقه] طهارت (اخلاق). از آن جهت که دین اسلام یک برنامه کامل براى زندگی بشر بوده و تمام جنبه هاى حیات مادى و معنوى او را در نظر دارد و از جهتى بهداشت یکى از ابعاد مهم زندگى بشر است، اسلام نسبت به مسأله طهارت و بهداشت عنایت شایانى دارد. مراد از طهارت، خالی شدن و پاک گشتن از هر چیزی است که موجب ناپاکی ها و کثافات ظاهر و باطن آدمی گردد.
اهل طهارت، محبوبان خدایند
بقره/سوره۲، آیه۲۲۲.
پاک شدن، حالتى معنوى که در نتیجه وضو، غسل یا تیمم، براى انسان حاصل مى شود.
آثار و فواید
امیرالمومنین (علیه السّلام) فرمود: دل های پاکیزه، نظرگاه های خدایند، پس هر کس دلش را پاک نمود، خدای سبحان در آن نظر می کند.
تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم، ص۵۰۱.
...

[ویکی فقه] طهارت (فقه). طهارت مقابل نجاست است.
طهارت در لغت به معنای پاکی، پاکیزگی و نظافت آمده است.
المفردات (راغب)، واژه «طهر».
لیکن در عرف شرع معنایی خاص که مناسب با معنای لغوی می باشد پیدا کرده است. گروهی از فقها به ثبوت حقیقت شرعی برای واژه یاد شده تصریح کرده اند؛ لیکن در چیستی معنای شرعی آن از جهات گوناگون اختلاف شده است.
دو قول در معنای عرف شرع طهارت
اختلاف نخست در این است که آیا طهارت در عرف شرع، طهارت از حدث و طهارت از خبث هر دو را در بر می گیرد یا به طهارت از حدث اختصاص دارد؟ مشهور قول دوم است.
غایة المرام، ج۱، ص۴۳.
...

[ویکی فقه] طهارت (قواعد فقهی). حکم به طهارت اشیا تا زمان علم به نجاست آنها، قاعده طهارت نام دارد.
ــ قاعده طهارت، از قواعد مشهور فقهی است که به طهارت همه اشیا، تا زمانی که نجاست آن ها ثابت نشده، حکم می کند. بنابراین، هرگاه در طهارت و نجاست چیزی شک گردد، به کمک این قاعده، به طهارت آن حکم می شود. ــ این قاعده به این معنی است که هرگاه در طهارت و نجاست چیزی شک پیدا شود بدون اینکه از وضعیت سابق آن در مورد طهارت ونجاستش آگاهی وجود داشته باشد در این صورت قانون وقاعده شرعی حکم به پاکی آن چیز است.حال فرقی نمی کند که شک وشبهه در این باشد که آیا این شیء ذاتاً نجس یا نه مثلاً رنگ سرخی که بر روی لباس هست آیا خون هست که ذاتاً نجس می باشد یا چیز دیگری هست؟ ویا اینکه شبهه وتردید در این باشد که چیزی که ذاتاً پاک است ایا به سبب برخورد با شیء نجسی طهارت خود را از دست داده است یا نه مثلاً لباس پاکی که جایی از آن خیس شده است آیا آن قسمت خیس با جایی از بدن که خون خشک شده بر آن آن هست تماس یافته یا نه؟در هر دو مورد قاعده طهارت جاری شده حکم به پاکی می شود. در نتیجه هم چیزی را که ندانیم از نجاسات هست پاک می دانیم مانند مثال اوّل و هم چیزی را که ندانیم نجس شده است پاک می دانیم مانند مثال دوّم.
روایات مربوط به قاعده
برای اثبات این قاعده، به چند روایت استدلال شده است؛ از جمله روایت امام صادق علیه السّلام که می فرماید: «کل شیء نظیف حتی تعلم انه قذر، فاذا علمت فقد قذر و ما لم تعلم فلیس علیک؛ هر چیزی پاک است تا این که بدانی آن چیز نجس است، پس هنگامی که دریافتی نجس است، آن چیز نجس می شود و تا زمانی که علم به آن پیدا نکردی پاک است».
القواعد الفقهیة، مکارم شیرازی، ناصر، ج۲، ص۴۲۰-۴۱۷.
بی شک قاعده طهارت در شبهات موضوعی به کار می رود، مانند این که شک شود آیا عصاره انگور ، شراب شده یا نه؛
عوائد الایام، نراقی، محمد بن احمد، ص۲۱۱.
...

دانشنامه آزاد فارسی

در فقه اصطلاحی است برای وضو، غسل و تیمم. هر یک از این سه به دو قسم واجب و مستحب تقسیم می شوند. وضوی واجب مانند وضو برای نماز یا طواف واجب؛ غسل واجب مانند غسل جنابت برای خواندن نماز؛ تیمم واجب مانند تیمم برای نماز واجب، در ضیق وقت که فرصت برای وضو یا غسل نیست. در غیر مواردی که برای مثال ذکر شد و نظایر آن که این سه، شرط برای امری واجب قرار می گیرند، در سایر موارد، مستحب هستند.

جدول کلمات

پاکی

مترادف ها

purity (اسم)
خلوص، صفاء، عفت، پاکدامنی، تمیزی، طهارت، صافی، پاکی

cleanliness (اسم)
طهارت

پیشنهاد کاربران

کربلاء عاشوراء مظهر تجلی پاکی وطهارت است؛
پس، من، تو ودیگران در آن محضر طاهر چی میکنیم؟!
"لا یَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ"
طهارت ، ( مطهر ) اسم فاعل از باب تفعیل آن است ، به معنای پاکی است ، بر خلاف قذارت که در معنای ناپاکی استعمال می گردد.
پاکدامنی، پاکی، تطهیر، تیمم، طهر، غسل، وضو، قداست، پاکیزگی، نزیه
در پهلوی" پاتیابی"

بپرس