[ویکی فقه] ظلم در لغت گزاردن چیزی در غیر موضع و محل خود و اصطلاحاً تعدّی و تجاوز به دیگری است که در مقابل عدل قرار می گیرد. در آموزه های دینی بدترین نوع ظلم و ستم، ظلم کردن در حق کسی را دانسته اند که یاوری ندارد.
ظلم در اصل لغت، به معنی کار بی جا کردن، و تعدّی نمودن از حد وسط است. و ظلم به این معنی، جامع همه رذایل، و مرتکب شدن هر یک از قبایح شرعیه و عقلیه را شامل می شود. و این، ظلم به معنی اعمّ است.و برای ظلم، معنی دیگری نیز هست که عبارت است از: ضرر و اذیّت رسانیدن به غیر، از قبیل: کشتن و یا زدن، یا دشنام و فحش دادن، یا غیبت او را کردن، یا مال او را به غیر حق تصرف کردن و گرفتن، یا غیر این ها از کردار یا گفتاری که باعث اذیّت غیر باشد.و این، ظلم به معنی اخص است.و بیشتر آنچه در آیات و اخبار، و عرف مردم ذکر می شود این معنی مراد است. و باعث این ظلم، اگر عداوت و کینه باشد از نتایج قوه غضبیّه خواهد بود. و اگر موجب آن، حرص و طمع در مال باشد از جمله رذایل قوه شهویّه محسوب خواهد شد.به هر حال، به اجماع همه طوایف عالم، و به اتفاق همه اصناف بشر، ظلم از همه معاصی بزرگتر، و عذاب آن شدید تر، و پشیمانی آن بیشتر، و وبال آن بالاتر است. در جاهای زیادی از قرآن بر ظالمین لعن شدید وارد، و در احادیث متواتره ذمّ عظیم و تهدید بر آن ثابت است. و اگر هیچ تهدیدی بر آن نباشد، همین آیه مبارک برای طایفه ظالمین کافی است که پروردگار جبّار می فرماید:«وَ لا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ غافِلا عَمَّا یَعمَلُ الْظّالِمُونَ انَّما یُؤَخِّرُهُمْ لِیَوْمٍ تَشْخَصُ فیهِ الابْصارُ مُهْطِعینَ مُقْنِعی رُؤُسِهِمْ لا یَرْتَدُّ الَیْهِمْ طَرْفُهُمْ وَ افْتِدَتُهُمْ هُواءٌ؛
ابراهیم/سوره۱۴، آیه۴۱-۴۲.
امام باقر (علیه السّلام) ظلم را بر سه گونه دانسته از:«الظلم ثلاثة:ظلم لا یغفره الله و ظلم یغفره الله و ظلم یدعدالله فاما الظلم الذی لایغفره الله فالشرک بالله و اما الظلم الذی یغفره الله فظلم الرجل نفسه فیما بینه و بین الله و اما الظلم الذی لا یدعدالله فالمداهنة العباد؛
مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۷۸، ص۱۷۳
برخی اندیشمندان علل ظلم را چنین گفته اند:الف) حرص و طمعب) جهالت چرا که ظالم از پایان ظلم خود خبر ندارد.ج) تکبر و خود بزرگ بینید) حسادت به این معنا که ظالم توان بزرگ تر از خود دیدن را ندارد.ه) ترس از اینکه مبادا مظلوم از او انتقام بگیرد.و) شهوت و نفس امّاره که عنان عقل را از دست می گیرد.ز) بدطینتی و خباثت باطنی که موجبات ظلم را فراهم می آورد.
بدترین نوع ظلم
...
ظلم در اصل لغت، به معنی کار بی جا کردن، و تعدّی نمودن از حد وسط است. و ظلم به این معنی، جامع همه رذایل، و مرتکب شدن هر یک از قبایح شرعیه و عقلیه را شامل می شود. و این، ظلم به معنی اعمّ است.و برای ظلم، معنی دیگری نیز هست که عبارت است از: ضرر و اذیّت رسانیدن به غیر، از قبیل: کشتن و یا زدن، یا دشنام و فحش دادن، یا غیبت او را کردن، یا مال او را به غیر حق تصرف کردن و گرفتن، یا غیر این ها از کردار یا گفتاری که باعث اذیّت غیر باشد.و این، ظلم به معنی اخص است.و بیشتر آنچه در آیات و اخبار، و عرف مردم ذکر می شود این معنی مراد است. و باعث این ظلم، اگر عداوت و کینه باشد از نتایج قوه غضبیّه خواهد بود. و اگر موجب آن، حرص و طمع در مال باشد از جمله رذایل قوه شهویّه محسوب خواهد شد.به هر حال، به اجماع همه طوایف عالم، و به اتفاق همه اصناف بشر، ظلم از همه معاصی بزرگتر، و عذاب آن شدید تر، و پشیمانی آن بیشتر، و وبال آن بالاتر است. در جاهای زیادی از قرآن بر ظالمین لعن شدید وارد، و در احادیث متواتره ذمّ عظیم و تهدید بر آن ثابت است. و اگر هیچ تهدیدی بر آن نباشد، همین آیه مبارک برای طایفه ظالمین کافی است که پروردگار جبّار می فرماید:«وَ لا تَحْسَبَنَّ اللَّهَ غافِلا عَمَّا یَعمَلُ الْظّالِمُونَ انَّما یُؤَخِّرُهُمْ لِیَوْمٍ تَشْخَصُ فیهِ الابْصارُ مُهْطِعینَ مُقْنِعی رُؤُسِهِمْ لا یَرْتَدُّ الَیْهِمْ طَرْفُهُمْ وَ افْتِدَتُهُمْ هُواءٌ؛
ابراهیم/سوره۱۴، آیه۴۱-۴۲.
امام باقر (علیه السّلام) ظلم را بر سه گونه دانسته از:«الظلم ثلاثة:ظلم لا یغفره الله و ظلم یغفره الله و ظلم یدعدالله فاما الظلم الذی لایغفره الله فالشرک بالله و اما الظلم الذی یغفره الله فظلم الرجل نفسه فیما بینه و بین الله و اما الظلم الذی لا یدعدالله فالمداهنة العباد؛
مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۷۸، ص۱۷۳
برخی اندیشمندان علل ظلم را چنین گفته اند:الف) حرص و طمعب) جهالت چرا که ظالم از پایان ظلم خود خبر ندارد.ج) تکبر و خود بزرگ بینید) حسادت به این معنا که ظالم توان بزرگ تر از خود دیدن را ندارد.ه) ترس از اینکه مبادا مظلوم از او انتقام بگیرد.و) شهوت و نفس امّاره که عنان عقل را از دست می گیرد.ز) بدطینتی و خباثت باطنی که موجبات ظلم را فراهم می آورد.
بدترین نوع ظلم
...
wikifeqh: ظلم_و_ستم
