غرامت

[ویکی فقه] غرامت (تاوان) از غُرم به معنای دین ، عبارت است از آنچه بابت جبران خسارت داده می شود. به مدیون و بدهکار «غریم» گویند. واژه غریم بر طلبکار نیزاطلاق می شود.
برخی لغویان آنچه را که از ناحیه جنایت یا خیانت بر عهده انسان می آید، از مفهوم غرامت خارج دانسته اند.
احکام مرتبط
لیکن در کلمات فقها غرامت در مطلق جبران خسارت به کار رفته است؛ خواه سبب آن خیانت یا جنایت باشد یا چیزی دیگر.از احکام آن در بسیاری از ابواب فقهی؛ اعم از عبادات ، عقود و احکام سخن گفته اند.
← در غرامت و ضمان
۱. ↑ لسان العرب، واژه «غرم»
...

غَرامت (reparation)
تاوانی که از سوی کشورهای غالب در جنگ بر کشور یا کشورهای مغلوب و آغازگر جنگ تحمیل می شود، تا خسارات واردشده به فاتحان جبران گردد. مطالبۀ غرامت جنگ پیشینه ای تاریخی و کهن دارد. در عصر جدید در دو جنگ جهانی، کشور آلمان دوبار به پرداخت غرامت محکوم شد. معاهدۀ ورسای (۱۹۱۹) پرداخت غرامات هنگفت به متفقین را به آلمان تحمیل کرد و در جنگ دوم اصول گرفتن غرامات جنگی از این کشور در کنفرانس های یالتا و پوتسدام (۱۹۴۵) تعیین شد. ژاپن نیز پس از شکست در جنگ با امریکا مجبور به پرداخت غرامت شد. در جنگ اول خلیج فارس، دولت عراق به پرداخت غرامت به کویت محکوم گردید. پرداخت غرامت به ایران از سوی عراق به عنوان آغازگر جنگ، از سوی سازمان ملل تصویب شد ولی هنوز پرداخت نشده است. در اصطلاح حقوقی ایران، تعهد به جبران خسارت وارده به دیگری، از قبیل پرداخت ناشی از بیمۀ آتش سوزی را نیز غرامت می خوانند. جبران خسارت نوعی از غرامت است، که در مواردی مانند واردآوردن صدمۀ روحی و جسمی و زیان ناشی از فسخ قرارداد، پرداخت می شود. در فقه اسلامی مبحث دیه غرامت ناشی از فوت یا نقص شخص یا اشخاص را مطرح کرده و این مبحث در ماده ۲۹۴ قانون مجازات اسلامی چنین تعریف شده است: «دیه مالی است که به سبب جنایت بر نفس یا عضو به مجنی علیه یا به ولی یا اولیاء دَمِ او داده می شود». مادۀ ۵۱۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی نیز جبران خسارت ناشی از دادرسی یا تأخیر انجام تعهد یا عدم انجام آن را از باب اتلاف و تسبیب و کلیۀ هزینه های مستقیم صاحب حق را به رسمیت شناخته است.