فام

فام ( به انگلیسی: hue ) یکی از سه ویژگی اصلی هر رنگ ( به همراه روشنی و اشباع ) است که طبق تعریف[ ۱] نشان دهندهٔ شباهت یا تفاوت یک رنگ از یکی از عوامل اصلی، آبی، قرمز، زرد و سبز است. فام یا ته رنگ، صفتی از رنگ است که جایگاه آن را در سلسله رنگی ( از قرمز تا بنفش ) ، مشخص می کند. در واقع درجه رنگین بودن خود رنگ هاست.
در نظریه رنگ و هنرهای تجسمی سه رنگ اصلی قرمز، آبی و زرد و دو نارَنگ ( فاقد رنگ دانه ) سیاه و سفید وجود دارد. شباهت یا تفاوت یک رنگ از یکی از عوامل اصلی قرمز، آبی و زرد را فام می گویند. [ ۲] رنگ ها به دو دسته کلی فام دار ( قرمز، آبی، زرد و… ) و بی فام ( سیاه، سفید و خاکستری ) تقسیم می شوند.
در حقیقت منظور از فام همان کیفیت رنگین بودن رنگ هاست. وقتی از یک رنگ صحبت به میان می آید، منظور ته رنگ یا فام خاصی می باشد؛ بنابراین رنگ ها به نام ته رنگ یا فام آن ها، یا در واقع بخشی از طول موج نوری که بازمی تابانند، نامیده می شوند؛ مثل سبز، قرمز یا نارنجی. علی رغم اینکه تعداد بسیار زیادی رنگ وجود دارد، تنها تعداد محدودی از آنها دارای اسم مشخصی هستند که بدون هیچ پیشوند و پسوندی دلالت بر رنگشان دارد؛ مانند قرمز، زرد و آبی. سایر رنگ ها معمولاً با پیشوند و پسوندهایی که به اسمشان اضافه می شود، مشخص می شوند. مانند: سبزآبی، قرمزبنفش، آبی تیره، سبز روشن، ارغوانی، فیروزه ای، سبز زیتونی، زرد لیمویی، قهوه ای و آبی آسمانی.
معمولاً رنگ های هم پرده با استفاده از روشنی از هم تفکیک می شوند، همچون آبی روشن، آبی تیره و سبز پررنگ. رنگهایی همچون قهوه ای، که شکلی از نارنجی تیره است و صورتی را می توان از این تعریف مستثنا کرد.
از ترکیب دو به دوی رنگ ها به ۹ رنگ فرعی می رسیم: «آبی بنفش، بنفش، بنفش قرمز، قرمز نارنجی، نارنجی، نارنجی زرد، زرد سبز، سبز، سبز آبی» و از ترکیب هر سه آن ها با هم رنگ قهوه ای ساخته می شود که در مجموع ۱۳ رنگ حاصل می شود. حال از ترکیب نارنگ های سیاه و سفید با این سیزده رنگ از هر کدام به ده درجه از سایه روشنی ( تونالیته ) می رسیم؛ به طور مثال رنگ قهوه ای دارای ده درجه سایه روشنی از تیره تا روشن می باشد. به عبارتی علاوه بر سیزده رنگ خالص، ۱۳۰ فام رنگی هم داریم. افزون بر آن، از ترکیب دو نارنگ سیاه و سفید، به نارنگ طوسی می رسیم که آن نیز دارای ده درجه سایه روشنی خنثی از تیره تا روشن می باشد. همچنین از ترکیب نارَنگ توسی با سیزده رنگ خالص، ۱۳ رنگ «چِرک» نیز ساخته می شود.