فانوس

فانوس ( به یونانی: φᾱνός ) ( به انگلیسی  : Lantern ) چراغ محفظه داری است که بیش تر در قدیم، در آمدورفت به همراه خود می برده اند یا جهت روشن کردن مسافت زیادی بر بالای بلندی مانند منار و جز آن، نصب کنند. فانوس از مواد غیر پوشانندهٔ نور ساخته می شود، خواه آن ماده شیشه و بلور باشد یا کاغذ یا پارچه و در آن چراغ می گذارند تا از باد محفوظ بماند. [ ۱]
این واژه احتمالاً از واژهٔ یونانی «فانس»، به معنای «شفاف» گرفته شده است. همچنین به فانوس، «هموج» نیز گویند. [ ۱]

فانوس (اسطوره). در دین روم باستان و اسطوره های رومی، فانوس یا فائنوس ( Faunus یا fau̯nʊs ) خدای شاخدار جنگل ها، دشت ها و مزارع کشاورزی بود. هنگامی که او به عنوان بارورکننده دام ها ( گاوها ) شناخته شد، اینوس نیز نامیده شد. او در ادبیات با ایزد یونانی، پان معادل و برابر دانسته شده است.
فانوس یکی از قدیمی ترین خدایان رومی بود که با نام دی ایندیگِتِز شهرت داشت. به گفته شاعر حماسه سرای رومی، ویرژیل، او پادشاه افسانه ای در سرزمین های لاتینها بود که با مردم خود، از آرکادیا آمده بود. سایه ای از او، به عنوان ایزد نبوت و پیامبری، تحت نام فاتووس شناخته می شد و با اوراکل یا بر اساس الهامات و پیشگویی ها، وی در بیشه مقدس تیبور، و در حوالی آلبونئای نیک، و همین طور در تپه آونتینوم در روم باستان با خودش همراه بود.
مارکوس ترنتیوس واررو، در همین ارتباط اظهار داشته است که پاسخ های وحیانی ( وابسته به وحی ) در آیات مربوط به ساتورن داده شده است. فانوس آینده را در رؤیاها نشان می داد و با صداهایی با آنان که به حوزه او می آمدند و بر روی پشم بره های مقدس دراز می کشیدند، همراهی و راهنمایی می کرد. دبلیو وارد فولر پیشنهاد کرده است که فانوس با فاوونیوس که یکی از ایزدان باد در روم باستان می باشد، یکسان است ( مقایسه با آنموی ) . [ ۱]
فانوس یا فانئوس در اصل از خدایان ایتالیایی باستان است. نام او از ریشه فاوره به معنای «فرد خوب و مهربان» گرفته شده است. فانوس خدای باروری و ثمربخشی زمین های کشاورزی و حیوانات اهلی بود. او خصوصاً مورد پرستش گله داران و گاوچرانان بود و به جنگل ها تعلق داشت.
او را پسر پیکوس ( که یک خدای درجه دوم بود ) ، و نوه ساتورن می دانستند و گفته می شد که وی از پادشاهان اولیه رم بوده است. او قدرت پیشگویی داشت و آیین پرستش او، با تهذیب و تطهیر همراه بود و حیوانات را برای بزرگداشت او قربانی می کردند.
او با فانا یا فائنا، دختر یا همسرش که منحصراً توسط زنان پرستش می شد، پیوند نزدیکی داشت و همین طور هم با اوپس که یک ایزدبانوی کهن باروری و حاصیخیزی زمین کشاورزی در میان سابین ها بود. [ ۲]
فانوس یا پان، خدایی بسیار کهن از خدایان آرکادیا است. تندیسی از پان یا همان فانوس در بریتیش می وزیوم لندن وجود دارد که او را در حال نواختن سیرینکس نشان می دهد. سیرینکس که به اعتبار نواخته شدن توسط پان یا همان فانوس، گاهی فلوت پان ( فلوت پانوس ) نیز خوانده شده است، نوعی وسیله موسیقایی است که هنوز هم شبانان آرکادیا آن را می نوازند. تندیس مذکور از جنس مفرغ می باشد و مربوط به اتروسک بوده و قدمت آن به حدود ۴۳۰ پیش از میلاد می رسد. [ ۳]