فتوت نامه

[ویکی فقه] فتوت نامه عنوان آثاری منظوم و منثور با صبغه عرفانی و باطنی ، در تعلیم و شرح آداب و رسوم و اعتقادات و اخلاقیات در آیین فتوّت یا جوانمردی است.
عنوان عربی این گونه آثار «کتابُ الفتوّة» یا «رسالةالفتوة» است.فتوّت نامه ها به سه زبان فارسی ، عربی و ترکی نوشته شده و شمار آن ها بسیار است، چنان که شماری از آن ها هنوز چاپ نشده و به صورت خطی نزد برخی از خانواده های مسلمان در سراسر جهان یا در گنجینۀ نسخه های خطی کتابخانه های دنیاست.
قدیمی ترین فتوت نامه
کهن ترین فتوّت نامه ای که تاکنون شناخته شده، کتاب الفتوّة نوشتۀ ابوعبدالرحمان سُلَمی (متوفی ۴۱۲) است که در واقع، به مفهوم خاصی که در این مقاله به آن پرداخته می شود، فتوّت نامه نیست، زیرا کتاب کوچک سلمی شامل پنج جزء دربارۀ آداب و قوانین اخلاقی صوفیان است، نظیر آنچه در باب فتوّت در رسالۀ قشیریۀ ابوالقاسم قشیری (متوفی ۴۶۵) آمده است.
فتوت در آثار صوفیان
در آثار صوفیان در واقع فتوت چیزی جز آداب اخلاقی نیست و البته اهل فتوّت به بسیاری از آدابی که صوفیان یاد کرده اند، پایبند بوده اند.آنچه در فتوّت نامۀ سلمی، در مقایسه با فتوّت نامه های پس از او، جالب توجه است انتساب فتوّت به آدم - علیه السلام، نخستین انسان و نخستین پیامبر، و به پیامبران دیگر از جمله ابراهیم و یوسف علیهماالسلام است و نیز ذکر آیه هایی از قرآن که در آن ها از «فتی» سخن گفته شده است. این مباحث سلمی در آغاز بسیاری از فتوّت نامه های قرن های بعد نیز تکرار شده است.
رساله خواجه عبدالله انصاری
...

فُتُوَّت نامه
از شهاب الدین عمر سهروردی، رساله ای در آیین فَتَیان، به زبان فارسی. سهروردی دو فتوت نامه نگاشته است، یکی بسیار خُرد در حدود پنج برگ، و دیگری، که موضوعِ این مقاله است، در کمتر از ۳۰ برگ. سهروردی در این رساله در طیّ پنج بابِ کوتاه، از تربیت و شرایط و چگونگیِ آن به عنوانِ مهم ترین مفهومِ فتوت سخن گفته، هرچند به پاره ای آداب جزئی، نظیر ادبِ طعام خوردن فتیان، نیز پرداخته است. این دو فتوت نامۀ سهروردی به همراه شماری دیگر از فتّوت نامه ها به چاپ رسیده اند.