فجر ۱

فجر - ۱ معروف به مینی کاتیوشا نوعی راکت انداز کششی ۱۲ لوله ای ۱۰۷ میلی متری است که تایپ ۶۳ نام دیگر آن است. [ ۱]
این راکت انداز در اوایل دهه ۱۹۶۰ با نام تایپ ۶۳ در چین طراحی و تولید شد و سپس به کشورهای مختلفی صادر و در نقاط مختلف دنیا تولید شد. ایران از سال ۱۳۶۶ تحت لیسانس سازنده چینی و با نام فجر - ۱ آغاز کرد. [ ۱]
این راکت انداز تا دهه ۱۹۸۰ به طور گسترده ای در ارتش آزادیبخش چین مورد استفاده بود. اکنون اگرچه در واحدهای فعال پیاده نظام استفاده نمی شود اما همچنان در زمره تجهیزات پیاده نظام کوهستانی و دسته های نیروهای ویژه قرار دارد. تایپ ۶۳ با توجه وزن کم و اندازه کوچک حتی بر روی خودروهای سبکی مثل جیپ و وانت نیز قابل نصب است.
برد راکت های فجر ۱ را 8 کیلومتر گفته اند. کالیبر این گلوله، 107 میلیمتر، وزن آن 18 کیلوگرم، ورن سرجنگی آن 7. 9 کیلوگرم و حداکثر سرعت آن 375 متر بر ثانیه است. طول این راکت، 0. 8 متر و کاربرد آن در زمین و دریا است. [ ۲] [ ۳] این لانچر می تواند در بین ۸ تا ۱۰ ثانیه، ۱۲ راکت شلیک کند. [ ۱] از جمله مزایای این راکت، قابلیت حمل در مناطق صعب العبور همچون کوهستان است. [ ۲]
در نسخه چینی این موشک، لانچری ۱۲ لول وجود دارد که بر روی دو چرخ، به صورت مجزا حمل می شود. در ایران اما این لانچرها عموما بر روی خودروهای زرهی نصب می شوند. در چین و برخی کشورهای دیگر همچون ایران مدل تک لوله ای و قابل حمل توسط نفر این سلاح نیز تولید شده است. این سلاح های تک لول، بیشتر کاربرد چریکی دارند و وزن آنها بین ۲۱ تا ۳۰ کیلوگرم است. در ایران نسخه های ۱۱ تا ۱۹ لول را نیز بر روی قایق های تندرو نیز نصب کرده اند. [ ۱]
تایپ ۶۳ در این کشورها با مجوز سازنده چینی تولید شده است:
•   سودان با نام تاکا
•   ایران با نام فجر - ۱ و راکت ها با نام حاسب - ۱
•   آفریقای جنوبی با نام تاکا
•   کره شمالی با نام تایپ ۷۵
•   ترکیه با نام تی - ۱۰۷
•   مصر
•   چین یک مدل صادراتی با تام تایپ ۸۱ بر اساس کامیون نانجینگ ان جی - ۳۲۰
•   کره شمالی مدل های ۱۸ و ۲۴ لوله ای که بر روی خودروهای شنی دار و چرخ دار نصب شده ند.
•   ترکیه شرکت راکتسان ترکیه یک سیستم بهینه شده ۱۰۷ م م را متشکل از یک خودروی هاموی با دو راکت انداز ۱۲ تایی و یک سیستم کنترل آتش تولید کرده که برد آن به ۱۱ کیلومتر افزایش یافته است.