[ویکی فقه] معرف مذهب شیعه، مسئله خلافت بلافصل علی (علیه السلام) و فرزندان اوست و ملاک انشعابات اصلی در فِرق شیعه نیز باید همین امر دانسته شود؛ و دیگر اختلافات را نمی توان ملاک انشعاب اصلی فرق شیعه دانست؛ بلکه دیگر اختلافات، اگر تعیین کننده باشند، موجب پیدایش فرق فرعی می شوند. بر این اساس می توان گفت که فرقه های اصلی شیعه، عبارت اند از: زیدیه، کیسانیه، امامیه (شیعه دوازده امامی)، اسماعیلیه، فطحیه و ناووسیه؛ ولی از این فرقه های شش گانه، تنها سه فرقه باقی مانده اند که عبارت اند از: زیدیه، اسماعیلیه و امامیه و سه فرقه دیگر منقرض شده اند. فرقه های دیگری نیز در مسئله امامت در تاریخ پدید آمده اند که چند صباحی بیش نپاییده و خیلی زود منقرض شده اند؛ لذا علمای ملل و نحل هنگام پرداختن به فرق شیعه به آن ها اعتناء نمی کنند.
فرق بین موثق و صحیح ـ بعد از اشتراک هر دو در وثاقت راوی ـ به مذهب است. اگر راوی معتقد به یک مذهب صحیح باشد، روایت صحیحه است؛ و اگر ثقه باشد، و لکن به مذهب غیر صحیحی گردن نهاده باشد، روایت، موثقه است. این مطلب ما را بر آن می دارد که فِرق اسلامیه را در محدوده آن چه در کتب رجالی آمده است، بیاوریم تا محدث بر صاحبان این مذاهب و عقاید آن ها به صورت اجمال واقف گردد. و الا تفصیل دربارة فرق و عقاید آن ها و کتاب هایشان و صاحبان آن ها به کتب ملل و نحل مربوط است.
فرق بین موثق و صحیح ـ بعد از اشتراک هر دو در وثاقت راوی ـ به مذهب است. اگر راوی معتقد به یک مذهب صحیح باشد، روایت صحیحه است؛ و اگر ثقه باشد، و لکن به مذهب غیر صحیحی گردن نهاده باشد، روایت، موثقه است. این مطلب ما را بر آن می دارد که فِرق اسلامیه را در محدوده آن چه در کتب رجالی آمده است، بیاوریم تا محدث بر صاحبان این مذاهب و عقاید آن ها به صورت اجمال واقف گردد. و الا تفصیل دربارة فرق و عقاید آن ها و کتاب هایشان و صاحبان آن ها به کتب ملل و نحل مربوط است.