فعل مشتق

[ویکی فقه] فعل مشتق یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای فعل انشقاق یافته از لفظ دیگر است.
لفظ مفرد بر سه قسم است: اسم و فعل و حرف. منطقیان فعل را کلمه خوانند و حرف را ادات. لفظ مفرد به لحاظ دیگر، بر دو قسم است: مشتق و موضوع.
الفاظ مشتق
هرگاه لفظی به لحاظ مشاکلت معنوی و لفظی از لفظ دیگری منشق گردیده باشد آن را "مشتق" می نامند مانند لفظ های نصیر، ناصر و منصور که از لفظ "نَصْر" منشق گردیده اند. اسم، یا موضوع است مانند: "ضَرْب"، و یا مشتق است مانند: "ضارب" و "مضروب"؛ ولی فعل در بیشتر لغات مشتق است، چنان که در لغت عرب مشتق از اسمی است که آن را مصدر می خوانند.
مستلزمات فعل
فعل متضمن یا مستلزم چهار چیز است: معنا، محل برای آن معنا، حدوث معنا در آن محل، و زمان حدوث. چنان که در "ضَرَبَ"، ضَرْب معنا است و محل، چیزی (ضمیر) است که به جای فاعل است، چون فعل مقتضی فاعلی است هر چند در لفظ، نامعین باشد، و حدوث ضرب در ضارب، آن معنایی است که از ضرب فهمیده می شود. و زمان حدوث زمان ماضی است. و "ضَرَبَ" در جمله "ضَرَبَ زیدٌ" دالّ بر سه چیز (معنا، حدوث معنا و زمان حدوث) است و محل فعل به لفظ دیگر یعنی زید تعلق گرفته که در علم نحو آن را "فاعل" گویند. و گاهی معنا نیز به لفظ دیگر تعلق می گیرد و فعل، فقط دالّ بر دو چیز (حدوث معنا و زمان حدوث) است، مانند: کان زیدٌ ضارباً. چنین فعلی را "ناقص" خوانند و منطقیان آن را "کلمه وجودی" می گویند.
مستندات مقاله
...