قاطعه اللجاج فی تحقیق حل الخراج

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] قاطعة اللجاج فی تحقیق حل الخراج (کتاب). قاطعة اللجاج فی تحقیق حل الخراج، مؤلف علی بن حسین بن عبد العالی عاملی کرکی ، معروف به محقق ثانی، محقق کرکی (م ۹۴۰ ق) است.
در طول تاریخ، فقهای بزرگ امامیه با مسائل مستحدثه ای روبه رو بوده اند که با سبک و روش اجتهادی که از معصومین علیه السّلام برای آنان به جای مانده و با استناد به عمومات قرآن و روایات معصومین علیه السّلام به آنها پاسخ داده اند.یکی از مسائل مستحدثه که در زمان حکومت صفویه مطرح بوده مسالۀ خراج در حکومت اسلامی بوده، که محقق کرکی به بررسی و پاسخ گویی به این مهم اهتمام ورزیده که این خود سر منشا یک سلسله کتب فقهی در این زمینه گردیده است.وی از آنچنان جایگاهی در حکومت صفویه برخوردار بوده که شاه طهماسب درباره اش نوشته است: انت احق بالملک لانک النائب عن الامام علیه السّلام و انما اکون من عمالک اقوم باوامرک و نواهیک.صاحب حدائق نیز در مورد ادارۀ حکومت و گرفتن خراج توسط او می نویسد: رایت للشیخ احکاما و رسائل الی الممالک الشاهیة الی عمالها و اهل الاختیار فبها تتضمن العدل و کیفیة سلوک العمال مع الرعیة فی اخذ الخراج و کمیة و مقدار مدته. او با نیازی که در زمان خود به اثری در مورد خراج و مالیات احساس می کرد به تالیف کتاب گرانقدر «قاطعة اللجاج» پرداخت.این کتاب که به صورت فقه استدلالی نوشته شده با دسته بندی منظم و استناد به نظریات بزرگانی همچون شیخ طوسی ، علامه حلی ، شهید اول و استدلال به آیات و روایات و تعیین مصادیق انواع زمین، مورد توجه فقهای عظام واقع شده است.گاهی بعضی از بزرگان همچون فاضل شیبانی آن را مورد حمایت قرار داده و گاهی نیز شیخ ابراهیم قطیفی با تالیف کتاب «سراج الوهاج» آن را مورد انتقاد شدید قرار داده است.کتاب موجود مزین به مقدمۀ باارزش و مفیدی از دکتر بستانی است که به صورت مختصر در مورد حکم اقسام زمین و بخصوص زمین هایی که به واسطۀ جنگ بدست آمده است مباحث مفیدی را مطرح نموده و بر ارزش این کتاب افزوده است.

[ویکی فقه] قاطعه اللجاج فی تحقیق حل الخراج (کتاب). قاطعة اللجاج فی تحقیق حل الخراج، مؤلف علی بن حسین بن عبد العالی عاملی کرکی ، معروف به محقق ثانی، محقق کرکی (م ۹۴۰ ق) است.
در طول تاریخ، فقهای بزرگ امامیه با مسائل مستحدثه ای روبه رو بوده اند که با سبک و روش اجتهادی که از معصومین علیه السّلام برای آنان به جای مانده و با استناد به عمومات قرآن و روایات معصومین علیه السّلام به آنها پاسخ داده اند.یکی از مسائل مستحدثه که در زمان حکومت صفویه مطرح بوده مسالۀ خراج در حکومت اسلامی بوده، که محقق کرکی به بررسی و پاسخ گویی به این مهم اهتمام ورزیده که این خود سر منشا یک سلسله کتب فقهی در این زمینه گردیده است.وی از آنچنان جایگاهی در حکومت صفویه برخوردار بوده که شاه طهماسب درباره اش نوشته است: انت احق بالملک لانک النائب عن الامام علیه السّلام و انما اکون من عمالک اقوم باوامرک و نواهیک.صاحب حدائق نیز در مورد ادارۀ حکومت و گرفتن خراج توسط او می نویسد: رایت للشیخ احکاما و رسائل الی الممالک الشاهیة الی عمالها و اهل الاختیار فبها تتضمن العدل و کیفیة سلوک العمال مع الرعیة فی اخذ الخراج و کمیة و مقدار مدته. او با نیازی که در زمان خود به اثری در مورد خراج و مالیات احساس می کرد به تالیف کتاب گرانقدر «قاطعة اللجاج» پرداخت.این کتاب که به صورت فقه استدلالی نوشته شده با دسته بندی منظم و استناد به نظریات بزرگانی همچون شیخ طوسی ، علامه حلی ، شهید اول و استدلال به آیات و روایات و تعیین مصادیق انواع زمین، مورد توجه فقهای عظام واقع شده است.گاهی بعضی از بزرگان همچون فاضل شیبانی آن را مورد حمایت قرار داده و گاهی نیز شیخ ابراهیم قطیفی با تالیف کتاب «سراج الوهاج» آن را مورد انتقاد شدید قرار داده است.کتاب موجود مزین به مقدمۀ باارزش و مفیدی از دکتر بستانی است که به صورت مختصر در مورد حکم اقسام زمین و بخصوص زمین هایی که به واسطۀ جنگ بدست آمده است مباحث مفیدی را مطرح نموده و بر ارزش این کتاب افزوده است.
انگیزه تالیف
از آن جایی که پس از تشکیل حکومت شیعی صفوی عده ای به مالکیت عامۀ مسلمین بر سرزمین هایی مثل عراق که در جنگ فتح شده اند بی توجهی نموده و حکم در حلال بودن تصرف در این زمین ها می دادند محقق کرکی خود را ملزم دیده است که آنچه نظر اهل بیت علیهم السّلام بوده، مستدل و با استناد به آیات قرآن کریم و روایات و اقوال و نظریات فقها بیان نماید.وی در مورد صحت مطالبی که بیان نموده و اعتماد به آنچه نوشته، می نویسد: و لم اودع- فی هذه الرسالة- من الفتوی الا ما اعتقدت صحته، و اقدمت علی لقاء الله تعالی به، مع علمی بان من خلا قلبه من الهوی... لا یجد بدا من الاعتراف به و الحکم بصحته.
تاریخ تالیف
در ریاض العلماء ، الذریعة تاریخ تالیف کتاب سال ۹۱۶ ق ذکر شده است.در صفحۀ ۹۲ کتاب تاریخ تالیف آن ۹۱۰ ق ذکر شده است و احتمالا این تفاوت مربوط به کلمۀ ستة عشر است که صاحب الذریعة ستة عشر و تسع مائه خوانده و در پایان کتاب سنة عشر و تسع مائه ذکر شده است.
تاریخ انتشار
...

پیشنهاد کاربران

بپرس