[ویکی فقه] قبر در قرآن. «برزخ» به معنی چیزی است که در میان دو شیء حایل شود، سپس این معنی توسعه یافته و به هر امری که در میان دو چیز یا دو مرحله قرار گیرد، اطلاق شده است.
در سوره رحمان، آیه ۲۰ درباره دریای آب شیرین و شور که در کنار هم قرار دارند می فرماید: بینهما برزخ لا یبغیان. «در میان آن دو، برزخی است که مانع از غلبه یکی بر دیگری است». در اینجا منظور از «برزخ»، جهانی است که میان دنیا و عالم آخرت قرار دارد، یعنی هنگامی که روح از بدن جدا می شود، پیش از آنکه بار دیگر در قیامت به بدن اصلی باز گردد، در عالمی که میان این دو عالم است و برزخ نامیده می شود قرار خواهد داشت.برای اثبات عالم برزخ، دلیل عمده ما دلائلی نقلی و آیات و روایات است، هر چند این مسئله از طرق عقلی، یا حسی (از طریق تماس و ارتباط با ارواح) نیز امکان پذیر است.قرآن مجید گرچه بحث زیادی در مورد برزخ ندارد، و نسبتا از کنار این مساله، ساده گذشته است، ولی با این حال، تعبیرات صریح و روشنی در آیات متعدد در این زمینه دارد که می تواند اصول کلی مربوط به جهان برزخ را برای ما روشن سازد.
آیات مربوطه
با این اشاره به قرآن باز می گردیم و به آیات زیر گوش جان فرا می دهیم:۱ـ حتی اذا جاء احدهم الموت قال رب ارجعون ـ لعلی اعمل صالحا فیما ترکت کلا انها کلمة هو قائلها و من ورائهم برزخ الی یوم یبعثون. تا زمانی که مرگ یکی از آنان فرا رسد می گوید: پروردگار من! مرا باز گردان شاید در آنچه ترک کردم (و کوتاهی نمودم) عمل صالحی انجام دهم (به او می گویند) چنین نیست، این سخنی است که او به زبان می گوید (و اگر باز گردد برنامه اش همچون سابق است) و پشت سر آن ها برزخی است تا روزی که برانگیخته می شوند.۲ـ و لا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیاء عند ربهم یرزقون ـ فرحین بما آتاهم الله من فضله و یستبشرون بالذین لم یلحقوا بهم من خلفهم الا خوف علیهم و لا هم یحزنون. (ای پیامبر) هرگز گمان مبر آن ها که در راه خدا کشته شده اند مردگانند، بلکه آن ها زنده اند و نزد پروردگارشان روزی داده می شوند ـ آن ها به خاطر نعمت های فراوانی که خداوند از فضل خود به آن ها بخشیده است خوشحالند و به خاطر کسانی که (مجاهداتی که) بعد از آنان ملحق نشدند (نیز) خوشوقتند (زیرا مقامات برجسته آن ها را در آن جهان می بینند و می دانند) که نه ترسی بر آن ها است و نه غمی خواهند داشت.۳ـ و لا تقولوا لمن یقتل فی سبیل الله اموات بل احیاء و لکن لا تشعرون. و به آن ها که در راه خدا کشته می شوند مرده مگوئید، بلکه آن ها زندگانند ولی شما نمی فهمید.۴ـ النار یعرضون علیها غدوا و عشیا و یوم تقوم الساعة ادخلوا آل فرعون اشد العذاب ـ و اذ یتحاجون فی النار فیقول الضعفاء للذین استکبروا انا کنا لکم تبعا فهل انتم مغنون عنا نصیبا من النار. عذاب آن ها آتش است که هر صبح و شام بر آن عرضه می شود و روزی که قیامت برپا می شود دستور می دهد آل فرعون را در سخت ترین عذاب ها وارد کنید ـ به خاطر بیاور هنگامی را که در آتش دوزخ با هم محاجه می کنند، ضعفاء به مستکبران می گویند: ما پیرو شما بودیم آیا (امروز) سهمی از آتش به جای ما پذیرا می شوید؟!۵ـ مما خطیئاتهم اغرقوا فادخلوا نارا فلم یجدوا لهم من دون الله انصارا. (آری سرانجام) همگی به خاطر گناهانشان غرق شدند و در آتش دوزخ وارد شدند و جز خدا یاورانی برای خود نیافتند!۶ـ قیل ادخل الجنة قال یا لیت قومی یعلمون ـ بما غفر لی ربی و جعلنی من المکرمین. (سر انجام او را شهید کردند و) به او گفته شد وارد بهشت شو گفت: ای کاش قوم من می دانستند ـ که پروردگارم مرا آمرزیده و از گرامی داشتگان قرار داده است.۷ـ و یوم تقوم الساعة یقسم المجرمون ما لبثوا غیر ساعة کذلک کانوا یؤفکون و روزی که قیامت برپا شود گنه کاران سوگند یاد می کنند که جز ساعتی (در عالم برزخ) درنگ نکردند! این چنین آن ها از درک حقیقت محروم می شدند.۸ـ قالوا ربنا امتنا اثنتین و احییتنا اثنتین فاعترفنا بذنوبنا فهل الی خروج من سبیل. آن ها می گویند پروردگارا! ما را دوباره میراندی و دو بار زنده کردی اکنون به گناهان خود معترفیم، آیا راهی برای خارج شدن (از دوزخ) وجود دارد!؟
برزخ و ویژگی هایش
نخستین آیه، بحث را از چگونگی وضع کفار و ظالمان و مجرمان آغاز کرده، می فرماید: آن ها همچنان به راه نادرست خویش ادامه می دهند «تا زمانی که مرگ یکی از آنان فرا رسد، در این حال می گوید: پروردگارا! مرا برگردانید شاید عمل صالحی انجام دهم در آنچه ترک کردم» (و گذشته تاریک خودم را جبران نمایم) (حتی اذا جاء احدهم الموت قال رب ارجعون ـ لعلی اعمل صالحا فیما ترکت)اما به زودی با جواب منفی آمیخته با دلیل و برهان روبرو می شود، به او می گویند: «چنین نیست، این سخنی است که او به زبان می گوید» (و اگر باز گردد همان برنامه های سابق را تکرار می کنند) (کلا انها کلمة هو قائلها)سپس می افزاید: «و پیش روی آن ها برزخی است تا روزی که مبعوث می شوند» (و من ورائهم برزخ الی یوم یبعثون). آغاز این آیه اشاره به منزلگاه اول یعنی منزلگاه «مرگ» است، و پایان آن اشاره به منزلگاه دوم یعنی «برزخ» است.گرچه بعضی اصرار دارند که برزخ را در اینجا به معنی حائلی که در میان انسان و درجات عالی بهشت قرار دارد تفسیر کنند، ولی جمله «الی یوم یبعثون» (تا روز رستاخیز) قرینه روشنی است بر اینکه عالم برزخ مرحله ای قبل از روز رستاخیز و بعد از مرگ است.بعضی نیز برزخ را به معنی مانعی برای بازگشت به این دنیا، تفسیر کرده اند، این معنی نیز با ذیل آیه که می گوید این برزخ تا روز قیامت ادامه دارد سازگار نیست. (دقت کنید).
← برزخ بین دنیا و آخرت
...
در سوره رحمان، آیه ۲۰ درباره دریای آب شیرین و شور که در کنار هم قرار دارند می فرماید: بینهما برزخ لا یبغیان. «در میان آن دو، برزخی است که مانع از غلبه یکی بر دیگری است». در اینجا منظور از «برزخ»، جهانی است که میان دنیا و عالم آخرت قرار دارد، یعنی هنگامی که روح از بدن جدا می شود، پیش از آنکه بار دیگر در قیامت به بدن اصلی باز گردد، در عالمی که میان این دو عالم است و برزخ نامیده می شود قرار خواهد داشت.برای اثبات عالم برزخ، دلیل عمده ما دلائلی نقلی و آیات و روایات است، هر چند این مسئله از طرق عقلی، یا حسی (از طریق تماس و ارتباط با ارواح) نیز امکان پذیر است.قرآن مجید گرچه بحث زیادی در مورد برزخ ندارد، و نسبتا از کنار این مساله، ساده گذشته است، ولی با این حال، تعبیرات صریح و روشنی در آیات متعدد در این زمینه دارد که می تواند اصول کلی مربوط به جهان برزخ را برای ما روشن سازد.
آیات مربوطه
با این اشاره به قرآن باز می گردیم و به آیات زیر گوش جان فرا می دهیم:۱ـ حتی اذا جاء احدهم الموت قال رب ارجعون ـ لعلی اعمل صالحا فیما ترکت کلا انها کلمة هو قائلها و من ورائهم برزخ الی یوم یبعثون. تا زمانی که مرگ یکی از آنان فرا رسد می گوید: پروردگار من! مرا باز گردان شاید در آنچه ترک کردم (و کوتاهی نمودم) عمل صالحی انجام دهم (به او می گویند) چنین نیست، این سخنی است که او به زبان می گوید (و اگر باز گردد برنامه اش همچون سابق است) و پشت سر آن ها برزخی است تا روزی که برانگیخته می شوند.۲ـ و لا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیاء عند ربهم یرزقون ـ فرحین بما آتاهم الله من فضله و یستبشرون بالذین لم یلحقوا بهم من خلفهم الا خوف علیهم و لا هم یحزنون. (ای پیامبر) هرگز گمان مبر آن ها که در راه خدا کشته شده اند مردگانند، بلکه آن ها زنده اند و نزد پروردگارشان روزی داده می شوند ـ آن ها به خاطر نعمت های فراوانی که خداوند از فضل خود به آن ها بخشیده است خوشحالند و به خاطر کسانی که (مجاهداتی که) بعد از آنان ملحق نشدند (نیز) خوشوقتند (زیرا مقامات برجسته آن ها را در آن جهان می بینند و می دانند) که نه ترسی بر آن ها است و نه غمی خواهند داشت.۳ـ و لا تقولوا لمن یقتل فی سبیل الله اموات بل احیاء و لکن لا تشعرون. و به آن ها که در راه خدا کشته می شوند مرده مگوئید، بلکه آن ها زندگانند ولی شما نمی فهمید.۴ـ النار یعرضون علیها غدوا و عشیا و یوم تقوم الساعة ادخلوا آل فرعون اشد العذاب ـ و اذ یتحاجون فی النار فیقول الضعفاء للذین استکبروا انا کنا لکم تبعا فهل انتم مغنون عنا نصیبا من النار. عذاب آن ها آتش است که هر صبح و شام بر آن عرضه می شود و روزی که قیامت برپا می شود دستور می دهد آل فرعون را در سخت ترین عذاب ها وارد کنید ـ به خاطر بیاور هنگامی را که در آتش دوزخ با هم محاجه می کنند، ضعفاء به مستکبران می گویند: ما پیرو شما بودیم آیا (امروز) سهمی از آتش به جای ما پذیرا می شوید؟!۵ـ مما خطیئاتهم اغرقوا فادخلوا نارا فلم یجدوا لهم من دون الله انصارا. (آری سرانجام) همگی به خاطر گناهانشان غرق شدند و در آتش دوزخ وارد شدند و جز خدا یاورانی برای خود نیافتند!۶ـ قیل ادخل الجنة قال یا لیت قومی یعلمون ـ بما غفر لی ربی و جعلنی من المکرمین. (سر انجام او را شهید کردند و) به او گفته شد وارد بهشت شو گفت: ای کاش قوم من می دانستند ـ که پروردگارم مرا آمرزیده و از گرامی داشتگان قرار داده است.۷ـ و یوم تقوم الساعة یقسم المجرمون ما لبثوا غیر ساعة کذلک کانوا یؤفکون و روزی که قیامت برپا شود گنه کاران سوگند یاد می کنند که جز ساعتی (در عالم برزخ) درنگ نکردند! این چنین آن ها از درک حقیقت محروم می شدند.۸ـ قالوا ربنا امتنا اثنتین و احییتنا اثنتین فاعترفنا بذنوبنا فهل الی خروج من سبیل. آن ها می گویند پروردگارا! ما را دوباره میراندی و دو بار زنده کردی اکنون به گناهان خود معترفیم، آیا راهی برای خارج شدن (از دوزخ) وجود دارد!؟
برزخ و ویژگی هایش
نخستین آیه، بحث را از چگونگی وضع کفار و ظالمان و مجرمان آغاز کرده، می فرماید: آن ها همچنان به راه نادرست خویش ادامه می دهند «تا زمانی که مرگ یکی از آنان فرا رسد، در این حال می گوید: پروردگارا! مرا برگردانید شاید عمل صالحی انجام دهم در آنچه ترک کردم» (و گذشته تاریک خودم را جبران نمایم) (حتی اذا جاء احدهم الموت قال رب ارجعون ـ لعلی اعمل صالحا فیما ترکت)اما به زودی با جواب منفی آمیخته با دلیل و برهان روبرو می شود، به او می گویند: «چنین نیست، این سخنی است که او به زبان می گوید» (و اگر باز گردد همان برنامه های سابق را تکرار می کنند) (کلا انها کلمة هو قائلها)سپس می افزاید: «و پیش روی آن ها برزخی است تا روزی که مبعوث می شوند» (و من ورائهم برزخ الی یوم یبعثون). آغاز این آیه اشاره به منزلگاه اول یعنی منزلگاه «مرگ» است، و پایان آن اشاره به منزلگاه دوم یعنی «برزخ» است.گرچه بعضی اصرار دارند که برزخ را در اینجا به معنی حائلی که در میان انسان و درجات عالی بهشت قرار دارد تفسیر کنند، ولی جمله «الی یوم یبعثون» (تا روز رستاخیز) قرینه روشنی است بر اینکه عالم برزخ مرحله ای قبل از روز رستاخیز و بعد از مرگ است.بعضی نیز برزخ را به معنی مانعی برای بازگشت به این دنیا، تفسیر کرده اند، این معنی نیز با ذیل آیه که می گوید این برزخ تا روز قیامت ادامه دارد سازگار نیست. (دقت کنید).
← برزخ بین دنیا و آخرت
...
wikifeqh: قبر_در_قرآن