قره قویونلو

قراقویونلو واژه ای زبان های ترکی ( مرکب از: قره + قویون + لو ) و به معنی «صاحبان گوسفندهای سیاه» است. این واژه بسته به لهجهٔ محلی گوینده، قره قویونلو یا قاراقویونلو هم تلفظ و نوشته می شود.
نام قراقویونلوها نخستین بار در تاریخ در دورهٔ پیش از دودمان صفویان مطرح گردیده است. قراقویونلوها که ترکمان بودند ابتدا تحت فرمان دودمان مغولی جلایری ها در تبریز و بغداد بودند. اما در سال ۱۳۷۵ قرا یوسف رهبر قراقویونلوها در پی شورشی علیه جلایری ها استقلال خود را از جلایری ها اعلام کرد و کنترل آذربایجان، موصل و بغداد را به دست گرفت. تیموریان در حوالی ۱۴۰۰ قرا یوسف را شکست داده و قرایوسف به مصر متواری شد. او پس از مدتی و در ۱۴۰۶ با کمک حاکمان وقت مصر ( مملوک ها ) ، دوباره کنترل تبریز را به دست آورد. دولت قراقویونلو در بخش مهمی از سرزمین ایران شامل خوزستان، کرمان، فارس و هرات حضور داشت. واپسین فرمانروای قره قویونلو جهانشاه قراقویونلو نام داشت که اوزون حسن از دودمان آق قویونلو او را شکست داد و او را به همراه پسرش کشت.
این طایفه شیعه مذهب بوده اند و کلاه سیاه بر سر می گذاشتند و با طایفه دیگری که سنی و کلاه سفید بر سر می گذاشتند عموماً در رقابت و همجوار بوده اند. مسجد کبود در تبریز از بناهای ساخته شده در دوران قراقویونلوها است.
این استدلال که بین سنی گری آق قویونلو و تشیع قراقویونلو و صفویه تضاد واضحی وجود داشت، عمدتاً بر منابع متأخر صفوی استوار است و باید مشکوک تلقی شود.
در مورد تعلقات مذهبی قره قویونلوها، اگرچه برخی از اعضای متأخر خانواده اسامی شیعی داشتند و گه گاه نوشته های سکه های شیعی نیز وجود داشت، به نظر می رسد هیچ مدرک محکمی برای وابستگی قطعی شیعی در میان بسیاری از ترکمن ها در آن زمان وجود ندارد.

ترکمن بودند که جامه وکلاه سیاه می پوشیدنددکه معادل فارسی" قاراقویونلار" ، " سیاه جامگان" است. دربرخی متون معنای قویون رابا معنای قوین اشتباه کرده اند بجای کلاه وجامه به اشتباه گوسفند معنی کرده اند .

قویان لو ( مرکب از:قره قویان لو ) به معنی کسانی که کلاه سیاه بر سر می گذارند است. تاریخ دانان و مترجمان ناآشنا به زبان ترکی اشتباهاً قره قویونلو ترجمه کرده اند. در مقابل طایفهٔ سنی مذهب رقیب کلاه سفید بر سر می گذاشته اند که به [آق قویانلو] شناخته می شدند و این ترجمه اشتباه دربارهٔ آن ها هم صورت گرفته است. کلاه یا دستار سیاه در مذهب تشیع معنی و مفهوم خاصی دارد و در حال حاضر هم در ایران هنوز روحانیون سید دستار سیاه بر سر می گذارند و در محرم در شمال غرب ایران در مناطق آذربایجان بخصوص استان اردبیل شیعیان کلاه سیاه بر سر می گذارند. قزلباش ها هم به خاطر کلاه سرخی که بر سر می گذاشتند نامگذاری شده اند. در میان ترکمانان هم آق پاپاق به معنی کلاه سفید معروف است.