لهجهٔ شیرازی یکی از لهجه های زبان فارسی است.
• شیرازی میانه
• شیرازی پودنکی
• شیرازی قصردشتی
در شیراز هنوز مردم محله های قدیمی تر بیشتر به لهجهٔ شیرازی سخن می گویند تا بقیهٔ مردم مثلاً لهجهٔ کسبه و اهالی دروازه سعدی، لب آب، دروازه قصاب خانه، دروازه شاه داعی الله و… تفاوت آشکار با لهجهٔ اهالی و کسبهٔ نقاط دیگر شهر دارد. [ ۲]
از زمان آل بویه تا دورهٔ قاجار فقط یک گونه لهجهٔ شیرازی وجود داشته که هم اکنون به نام شیرازی اصیل شناخته می شود. در شیراز لهجه های محله های قدیمی تفاوت اندکی داشته اند که به آنها لهجه شیرازی اصیل گفته می شود؛ در حالی که بین لهجه شیرازی اصیل و روستاهای قدیمی که از دوره پهلوی تا کنون با گسترش شهر جزء شیراز شدند تفاوت بیشتری وجود دار از جمله لهجه سعدی، پودونکی، گلکویی و قصردشتی که از لحاظ آهنگ نیز با لهجه اصیل شیرازی تفاوت هایی دارند.
بااینکه تمامی لهجه های شیرازی از یک لهجه، یعنی لهجهٔ اصیل سرچشمه می گیرند، اما اصطلاحاتی که در لهجه های منشعب وجود دارد گاهی باعث می شود که این تصور حاصل شود که این لهجه ها از ریشه با هم متفاوتند.
علت اصلی این تفاوت برمی گردد به ساختار جمعیتی شیراز. در شیرازی عامیانه به علت اینکه ارتباط با دیگر نقاط بیشتر بوده، خیلی از واژه های انگلیسی یا عربی به آن وارد شده است. ِشود سی به معنا ، اما به شهادت بسیاری از متون ادبی، مثل تعداد زیادی از اشعار سعدی و حافظ در سده های هفتم و هشتم هجری، ریشهٔ عبارت "سی"، عبارت "سیل" یا "سیر" و به معنی "نظر کردن" و "منظره دیدن" و "گشتن و سفر کردن" است و ارتباط بین واژهٔ "سی" با "see" انگلیسی بیشتر دارای تشابه لفظی است و اصالت آن در هیچ جا و هیچ سندی دیده نمی شود. از این گذشته، واژهٔ "سی" به معنای دیدن در لهجهٔ هراتیِ امروزی با تلفظ و معنای یکسان ( "سی کو" و "سیل کو" ) وجود دارد. در لهجهٔ کابلی نیز فعل دیدن به صورت "سیل داشتن" استفاده می شود. هنوز هم بسیاری از سالمندان شیرازی از عبارت "سیل" به جای "سی" استفاده می کنند و مشهودترین آن عبارت " سیل کن، سیل کن" به معنی "نگاه کن نگاه کن" است که عبارتی اخباری همراه با هشدار و تعجب است؛ که در سایر گویش ها به عبارت" سی کن سی کن" یا " س کن س کن" درآمده است.
نقش سعدی و حافظ در لهجهٔ شیرازی پودنکی بسیار مشهود است.
همچنین نقش ملاصدرا در تمامی لهجه های شیرازی بسیار مشهود است. قربان وجودت اصطلاحی است که در تمامی لهجه های شیرازی استفاده می شود، و این بیانگر جاافتادگی فلسفهٔ وجودیِ ملاصدرا در شیراز است. یا در جایی نقش عرفائی مثل عبدالله خفیف یا بسیاری از عرفای شیرازی در لهجهٔ شیرازی میانه مشهود است.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف• شیرازی میانه
• شیرازی پودنکی
• شیرازی قصردشتی
در شیراز هنوز مردم محله های قدیمی تر بیشتر به لهجهٔ شیرازی سخن می گویند تا بقیهٔ مردم مثلاً لهجهٔ کسبه و اهالی دروازه سعدی، لب آب، دروازه قصاب خانه، دروازه شاه داعی الله و… تفاوت آشکار با لهجهٔ اهالی و کسبهٔ نقاط دیگر شهر دارد. [ ۲]
از زمان آل بویه تا دورهٔ قاجار فقط یک گونه لهجهٔ شیرازی وجود داشته که هم اکنون به نام شیرازی اصیل شناخته می شود. در شیراز لهجه های محله های قدیمی تفاوت اندکی داشته اند که به آنها لهجه شیرازی اصیل گفته می شود؛ در حالی که بین لهجه شیرازی اصیل و روستاهای قدیمی که از دوره پهلوی تا کنون با گسترش شهر جزء شیراز شدند تفاوت بیشتری وجود دار از جمله لهجه سعدی، پودونکی، گلکویی و قصردشتی که از لحاظ آهنگ نیز با لهجه اصیل شیرازی تفاوت هایی دارند.
بااینکه تمامی لهجه های شیرازی از یک لهجه، یعنی لهجهٔ اصیل سرچشمه می گیرند، اما اصطلاحاتی که در لهجه های منشعب وجود دارد گاهی باعث می شود که این تصور حاصل شود که این لهجه ها از ریشه با هم متفاوتند.
علت اصلی این تفاوت برمی گردد به ساختار جمعیتی شیراز. در شیرازی عامیانه به علت اینکه ارتباط با دیگر نقاط بیشتر بوده، خیلی از واژه های انگلیسی یا عربی به آن وارد شده است. ِشود سی به معنا ، اما به شهادت بسیاری از متون ادبی، مثل تعداد زیادی از اشعار سعدی و حافظ در سده های هفتم و هشتم هجری، ریشهٔ عبارت "سی"، عبارت "سیل" یا "سیر" و به معنی "نظر کردن" و "منظره دیدن" و "گشتن و سفر کردن" است و ارتباط بین واژهٔ "سی" با "see" انگلیسی بیشتر دارای تشابه لفظی است و اصالت آن در هیچ جا و هیچ سندی دیده نمی شود. از این گذشته، واژهٔ "سی" به معنای دیدن در لهجهٔ هراتیِ امروزی با تلفظ و معنای یکسان ( "سی کو" و "سیل کو" ) وجود دارد. در لهجهٔ کابلی نیز فعل دیدن به صورت "سیل داشتن" استفاده می شود. هنوز هم بسیاری از سالمندان شیرازی از عبارت "سیل" به جای "سی" استفاده می کنند و مشهودترین آن عبارت " سیل کن، سیل کن" به معنی "نگاه کن نگاه کن" است که عبارتی اخباری همراه با هشدار و تعجب است؛ که در سایر گویش ها به عبارت" سی کن سی کن" یا " س کن س کن" درآمده است.
نقش سعدی و حافظ در لهجهٔ شیرازی پودنکی بسیار مشهود است.
همچنین نقش ملاصدرا در تمامی لهجه های شیرازی بسیار مشهود است. قربان وجودت اصطلاحی است که در تمامی لهجه های شیرازی استفاده می شود، و این بیانگر جاافتادگی فلسفهٔ وجودیِ ملاصدرا در شیراز است. یا در جایی نقش عرفائی مثل عبدالله خفیف یا بسیاری از عرفای شیرازی در لهجهٔ شیرازی میانه مشهود است.
wiki: لهجه شیرازی