لکوموتیو

لُکوموتیو (locomotive)
لکوموتیو راکت، 1829
موتوری برای کشیدن قطارهای راه آهن. مهندس ریچارد ترویتیک، اهل کورنوال انگلستان، در ۱۸۱۴ نخستین موتور بخاری را ساخت که روی ریل حرکت می کرد. طرح لکوموتیو چندان تغییر نکرد تا جورج استیونسون، مهندس انگلیسی، لکوموتیو راکت را در ۱۸۲۹ ساخت. این نوع موتور محفظۀ جوشِ چندلوله و سوپاپ تخلیۀ فشار داشت که پس از آن در همۀ لکوموتیوهای بخار متداول شد. امروزه اغلب لکوموتیوها دیزلی یا برقی اند. لکوموتیوهای دیزل موتور دیزل قوی دارند و لکوموتیوهای برقی نیروی خود را از کابل هوایی یا ریل سومی در کنار خط ریل آهن معمولی تأمین می کنند. در لکوموتیو بخار، سوخت، که معمولاً زغال و گاهی هیزم است، در کوره ای می سوزد. گازهای داغ و شعله های حاصل از لوله هایی در درون دیگ پر از آب عظیمی، عبور می کنند تا آب را گرم و به بخار تبدیل کنند. سپس، بخار حاصل به سیلندرها فرستاده و باعث حرکت پیستون ها به جلو و عقب می شود. حرکت پیستون ها ازطریق میل لنگ ها و میله های رابط به چرخ ها انتقال می یابد. لکوموتیوهای دیزلی، موتور دیزلی پرقدرتی دارند که سوخت آن گازوئیل است. موتور ممکن است محرک ژنراتوری باشد که برق لازم برای موتورهای برقی چرخانندۀ چرخ ها را تأمین می کند یا ممکن است موتور چرخ ها به صورت مکانیکی یا با اتصالات هیدرولیکی به حرکت درآیند. چند نوع لکوموتیو توربین گازی نیز متداول اند که در آن ها، توربینی که با گازهای داغ به گردش درمی آید، نیروی محرکۀ چرخ ها را تأمین می کند.