ماهی سیاه کوچولو

نوشتۀ صمد بهرنگی، داستانی به فارسی و شناخته شده ترین اثر ادبی برای نوجوانان ایرانی، در ۱۳۴۷ش. داستانْ، با ساختاری افسانه ای، مبتنی بر سفر است. ماهی سیاه وضعِ موجودش را نمی پذیرد و از برکۀ بسته به سوی دریای رها حرکت می کند. معنای اثر، هرچند در دوره ای با مفاهیمی چون «اقدام برای تغییر جهان» درآمیخته بود، اما آن را می توان تمثیلی از سفر مخاطره آمیز نوجوانان برای کسب تجربه و آگاهی دانست. نقاشی های فرشید مثقالی برای این کتاب، جایزۀ اول جشنوارۀ بولونیا را برد و باعث شهرت اثر شد. این داستان به چند زبان ازجمله انگلیسی (به قلم توماس ریکس در ۱۳۵۵ش) و فرانسوی (توسط انجمن ایرانیِ اروپا در ۱۳۵۶ش)، ترجمه شده است.