ماکس وبر

[ویکی فقه] ماکس وبر، جامعه شناس، استاد اقتصاد سیاسی، تاریخ دان، حقوق دان و سیاست مدار بود و به گونه ای ژرف نظریه اجتماعی و جامعه شناسی را زیر نفوذ و تأثیر خود قرار داد.
ماکس وبر در ۲۱ آوریل ۱۸۶۴ در شهر ارفورت آلمان در خانواده ای پروتستانی به دنیا آمد. وی در یک خاندان بورژوای با فرهنگ پرورش یافته و پدرش یکی از مهم ترین اعضای حزب لیبرال ملی بود. وبر جوان به حرفه پدری اش روی آورد و رشته پدرش را که حقوق بود، به عنوان رشته اصلی اش برگزید. وبر پس از خدمت سربازی، در سال ۱۸۸۴ برای تحصیل در دانشگاه برلین، به خانه پدری اش باز گشت. وی در سال های اقامت در برلین، بسیار پرکار بود. پایان نامه دکترای وبر با درجه عالی پذیرفته شد و به دنبال آن، در سال ۱۸۹۱، اثر مهمش درباره "تاریخ ارضی رم" معادل رساله فوق دکترا شناخته شد.وبر در ۱۸۹۳ ازدواج کرد و به استادی کرسی اقتصاد دانشگاه فرایبورگ منصوب شد. آوازه وبر باعث شد که در سال ۱۸۹۶، به استادی کرسی اقتصاد در دانشگاه هایدلبرگ منصوب شود و دیری نگذشت که وبر جوان، شمع محفل شبکه وسیع روشنفکران و هم فکرانش گشت. وبر گذشته از علایق پژوهشی، علایق سیاسی اش را نیز دنبال می کرد و در محافل سیاسی سوسیال مسیحی، نقش فعالی داشت و یادداشت ها و مقالات گوناگونی را درباره مسائل روز منتشر می نمود. او می کوشید تا در هر دو عرصه علمی و سیاسی شرکت فعالانه و خلاقانه ای داشته باشد و به نظر می رسید که در زندگی روشنفکری آلمان شخصیت برجسته ای خواهد شد.دیری نگذشت که وبر از نظر روانی یکسره فرو ریخت و تا پنج سال بعد بهبود نیافت. بالاخره بعد از شش و نیم سال دوری و عزلت اجباری، در ۱۹۰۴، برای سخنرانی به انجمن هنرها و علوم در سنت لوییس آمریکا دعوت شد و سه ماه در آنجا ماند.وبر پس از بازگشت به هایدلبرگ، توانایی کامل خویش را در نوشتن آثار تحقیقی بازیافت؛ ولی تنها در چند سال پایانی عمرش توانست به کار تدریس برگردد. در این زمان، بازده فکری وبر دوباره شگفت افزا شده بود. نوشته های روش شناختی او که مهم ترین مباحث آن تحت عنوان "ماکس وبر و روش شناسی علوم اجتماعی" به انگلیسی برگردانده شده است، به همین سال ها باز می گردد.وبر در سال های آخر عمرش ۱۹۲۰-۱۹۱۸، به گونه بی سابقه ای به فعالیت سیاسی روی آورد تا اینکه سرانجام در چهارم ژوئن ۱۹۲۰ بر اثر سل درگذشت.
زمینه فکری
اندیشه وبر به میزان زیادی از سنت های فلسفی و تاریخی آلمان متاثر است. او هم به تعالیم کانت وفادار است، هم از فلاسفه تاریخ آلمان تاثیر گرفته است.
← تأثیرگذاران بر تفکر وبر
از وبر مقالات و رساله های فراوانی منتشر شده اما در این بین چهار کتاب اصلی او اهمیت فراوان دارد؛ که در ذیل می آید:۱. اخلاق پروتستانی و روح سرمایه داری؛ این کتاب یکی از مهم ترین متن های کلاسیک جامعه شناسی است و می توان گفت هیچ اثر جامعه شناختی بیش از این کتاب ردّ و تفسیر نشده و موضوع بحث قرار نگرفته است. هدف او در این کتاب، نشان دادن "پیوند های ویژه" موجود میان اخلاق پروتستانی (از سنت کالون) و روحیه سرمایه داری است. این اثر در دو قسمت (قسمت اول در سال ۱۹۰۴ و بخش دوم در ۱۹۰۵) در نشریه "آرشیو علوم اجتماعی و سیاست اجتماعی" منتشر شد و بلافاصله بحث های زیادی را در محافل آکادمیک برانگیخت. انجمن بین المللی جامعه شناختی این کتاب را مهم ترین اثر قرن بیستم دانسته است. شکل کنونی کتاب، حاصل مجموعه ای است که پارسونز در ۱۹۳۰ به چاپ رساند. وی با اجازه ی ماریان وبر _همسر ماکس وبر_ مجموع دو مقاله را به همراه مقدمه ی ۱۹۲۰ وبر بر جلد اول جامعه شناسی دین در قالب کتابی به انگلیسی ترجمه و چاپ کرد.۲. تاریخ کشاورزی روم و معنای آن از نظر حقوق عمومی و خصوصی؛ این کتاب رساله دکتری وبر در دانشگاه برلین بود؛ که به عنوان معادل رساله فوق دکتری پذیرفته شد و در سال ۱۸۹۱ منشر شد.۳. جامعه شناسی دین؛ وبر در طی سال های ۱۹۱۵ تا ۱۹۱۷ در سه مقاله، اخلاق اقتصادی مذاهب جهان را واکاوی کرد؛ ابتدا به بررسی هندوایسم و بودیسم پرداخت، سپس به کنفسیوس و تائوایسم و پس از آن اخلاق اقتصادی یهودیت باستان را کنکاش کرد.۴. اقتصاد و جامعه؛ پروسه این کتاب حدود ۱۰ سال (از ۱۹۰۹ تا ۱۹۱۹) طول کشید؛ با این حال ناقص ماند؛ زیرا وبر دیگر در قید حیات نبود. همسر وبر در سال ۱۹۲۲ این کتاب را منتشر کرد.کتاب های دیگری که به نام وبر منتشر شده اند؛ مقالات و یا سخنرانی ها و یا قسمتی از کتاب های چهارگانه او می باشند.
رهیافت کلی جامعه شناسی وبر
...