مجمع الرجال

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] قهپایی، عنایة الله (ق ۱۱) (زنده در ۱۰۱۱ ق) از علمای بزرگ اسلام و صاحب کتاب رجالی، مجمع الرجال، می باشد.
از خصوصیات این کتاب این است که مؤلف روات را با مشخصات کامل نام برده است؛ یعنی اسم، اسم پدر، لقب، عصر زندگی راوی، اینکه آیا او از صحابه بوده یا از تابعان، از کدام امام نقل حدیث کرده و نیز موثق یا ضعیف بودن او را ذکر کرده است؛ از باب مثال می فرماید: «ابان بن أبی عیاش و اسم أبی عیاش هارون، تابعی روی عن انس بن مالک، و روی عن علی بن الحسین (علیه السّلام) ضعیف، لا یلتفت الیه».
محتوای کتاب
متن کتاب، شامل نقل اقوال کتاب های پنجگانه اصلی در علم رجال است که به دنبال نام هر شخص، متن عبارت هر کتاب در مورد وی آورده شده است.منابع کتاب عبارت اند از: رجال الکشی، رجال الطوسی، رجال النجاشی، الفهرست طوسی و رجال ابن غضائری که هر یک با رمز در ابتدای اسامی مشخص شده اند.همچنین در برابر هر عنوان، نام امامی که این شخص از اصحاب ایشان به حساب می آید، با حروف رمز مشخص شده است. در آخر جزء هفتم کتاب، دوازده فایده رجالی آورده شده است که مشتمل بر مباحث زیر است:۱. تاریخ زندگی و محل دفن معصومان (علیهم السلام)؛ ۲. سفرای امام زمان (عجّل الله فرجه الشریف) در زمان غیبت صغری؛ ۳. اسامی اشخاصی که امام زمان (عجّل الله فرجه الشریف) را مشاهده کرده اند و یا صاحب توقیع بوده اند؛ همچنین اسامی بعضی از وکلای ایشان آورده شده است؛ ۴. بیان کنیه ها و القاب معصومان (علیهم السلام)؛ ۵. اقسام حدیث؛ ۶. حکم راویانی که مخالف با مذهب امامیه اند؛ ۷. مراد از «عدة» در الکافی ؛ ۸. اختلاف مبانی در عدالت؛ ۹-۱۱. تمییر برخی از راویان مشترک؛ ۱۲. بررسی مشیخه التهذیب.
نگارش کتاب
مؤلف کتاب، بر این اثر خود، حاشیه ای با رمز «ع» نوشته است و محقق تهرانی در مصفی المقال آن را با عنوان حاشیة علی مجمع الرجال و در الذریعة ، این کتاب را با عنوان رجال المولی عنایة الله القهپائی و نیز با عنوان مجمع المقال فی علم الرجال فهرست نموده است.
شروح و تعلیقات
...

[ویکی اهل البیت] علامه مولا زکی الدین بن شرف الدین علی بن محمود بن شرف الدین علی قهپائی، (زنده در 1011 ق).
وی معروف ترین دانشمند رجالی شیعه و از جامع ترین عالمان در علوم مختلف بوده است. ایشان نزد اندیشمندان کم نظیر جهان تشیع همچون: مقدسی اردبیلی، ملا عبدالله تستری و مرحوم شیخ بهائی دانش اندوخت.
مرحوم علامه آقا بزرگ تهرانی، صاحب الذریعه بعد از تجلیل از مقام علمی این متفکر اسلامی می فرماید: «مجمع الرجال از وی است. او در این کتاب جمع کرده تمام آنچه را که در اصول پنج گانه رجالی: (رجال نجاشی و رجال کشی و رجال شیخ طوسی و رجال ابن النضائری) و آنچه در فهرست شیخ و نیز که استادش شیخ عبدالله تستری آورده اند، جمع آوری کرده است».
مقدس اردبیلی، شیخ عبدالله تستری، شیخ بهائی.
ترتیب رجال الکشی، ترتیب رجال النجاشی، حاشیه بر منهج المقال، مجمع الرجال و...
از خصوصیات این کتاب این است که مؤلف روات را با مشخصات کامل نام برده است: یعنی اسم، اسم پدر، لقب، عصر زندگی راوی این که آیا او از صحابه بوده یا از تابعان، از کدام امام نقل حدیث کرده و نیز موثق یا ضعیف بودن او را ذکر کرده است؛ از باب مثال می فرماید: «ابان بن أبی عیاش و اسم أبی عیاش هارون، تابعین روی عن انس بن مالک و روی عن علی بن الحسین علیه السلام ضعیفٌ لایلتفت الیه».
محقق و مدقق دانشمند حاج سید صباءالدین معروف به علامه اصفهانی.

[ویکی نور] مجمع الرجال، تألیف «زکی الدین عنایت الله قهپایی»، از علمای قرن یازدهم قمری و از شاگردان محقق اردبیلی و مولی عبدالله شوشتری و شیخ بهائی، به زبان عربی است.
وی در این کتاب مجموعه های رجالی قدما (رجال نجاشی، رجال شیخ طوسی، اختیار معرفة الرجال، الفهرست) را در یک دائرةالمعارف و موسوعه گرد آورد تا از پراکندگی محفوظ بماند؛ بر همین اساس، چهار کتاب معجم رجالی متقدمان را به ضمیمه سخنان ابن غضائری گرد آورده است. کتاب توسط ضیاءالدین علامه مورد تحقیق قرار گرفته است.
کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و سپس وارد متن اصلی می شود.
مرحوم قهپایی در این کتاب هفت جلدی، اسامی راویان را بر اساس حروف الفبا مرتب و فقط به ذکر اسامی اکتفا نموده است. پس از آن، با ملاحظه اینکه برای مراجعه کننده مشکلاتی فراهم نشود، بر آن شده تا در ذیل هریک از اسامی، تمام آنچه را که در پنج کتاب مذکور آمده است، بیاورد؛ ابتدا مطالب کشی را آورده و در مرحله دوم سخنان غضایری را نقل می کند و در مرتبه سوم «رجال شیخ طوسی»، آن گاه کتاب «الفهرست» و در خاتمه نیز مطالب نجاشی را ذکر می کند.
مؤلف، کتاب را با «آدم بن اسحق بن آدم» آغاز کرده است. او در ابتدا بخشی از فهرست شیخ طوسی را که درباره «آدم بن اسحق» است، آورده و در ادامه مطالبی را که در رجال نجاشی درباره اوست، ذکر کرده است .

پیشنهاد کاربران

بپرس