محقق مهدی

[ویکی نور] مهدی محقق در بهمن 1308ش در مشهد، در خانواده ای روحانی به دنیا آمد و تا نه سالگی در آن شهر بود و سپس در سال 1317ش به تهران منتقل گردید و تحصیلات خود را در سطح ابتدایی و متوسطه دنبال کرد. از سال 1323ش شروع به تحصیلات حوزوی کرد و برای استفاده از محضر استادان بزرگ، در سال های 1326 و 1327ش به مشهد آمد و در مدرسه نواب اقامت گزید و علوم حوزوی را در حوزه های علمیه مشهد و تهران تا مرحله اجتهاد فراگرفت و موفق به اخذ درجه اجتهاد از آیت الله کاشف الغطاء و سید محمد تقی خوانساری گردید.
در سال 1327ش وارد دانشگاه تهران شد و دوره دکتری الهیات را در سال 1337ش به پایان رسانید و در سال 1338ش موفق به اخذ درجه دکتری در زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران گردید و در سال 1339ش پس از شرکت در آزمون دانشیاری، به عضویت هیئت آموزش گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران درآمد و پیش از آن، به مدت نه سال، در دبیرستان های تهران تدریس کرده بود که مدت سه سال از آن، مدیر بخش کتب خطی کتابخانه ملی فرهنگ هم بود. در سال 1340ش از طرف دانشگاه لندن، برای تدریس در دانشکده زبان های شرقی دعوت شد و به مدت دو سال در آن دیار به سر برد. در سال 1345ش به مقام استادی دانشگاه نائل آمد و تا سال 1361ش که بازنشسته گردید، به همان سمت در گروه های زبان و ادبیات فارسی و عربی، فلسفه و علوم اجتماعی دانشگاه اجتماعی دانشگاه تهران، به تدریس درس های مختلف پرداخت و طی سال های 1344 تا 1347 و 1355 تا 1357 و 1360 تا 1361ش در دانشگاه مک گیل کانادا به تدریس فلسفه، کلام و عرفان اسلامی پرداخت و در سال 1347ش شعبه موسسه مطالعات اسلامی آن دانشگاه را در تهران تاسیس کرد و نتیجه آن نشر متجاوز از شصت اثر نفیس در زمینه های مختلف علوم اسلامی است که با همکاری متجاوز از سی تن از استادان داخل و سی تن از استادان خارجی در دو مجموعه «سلسله دانش ایرانی» و «تاریخ علوم در اسلام» فراهم آورد و به جامعه علمی تقدیم داشت.
در سال 1353ش به عنوان رئیس انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی برگزیده شد و با استفاده از امکانات موسسه مطالعات اسلامی، ده اثر به استادان آن رشته تقدیم داشت و نیز در همین سال به عنوان عضو هئیت امنا با انجمن فلسفه همکاری کرد و در نشر آثار علمی دانشمندان شیعی ایرانی به وسیله آن انجمن در این توفیق علمی سهیم گردید. پس از بازنشستگی سالی سه ماه در کانادا به مدت پنج سال تدریس کرد و پس از آن پنج سال در موسسه بین المللی اندیشه و تمدن اسلامی مالزی به عنوان «استاد ممتاز فلسفه اسلامی» به تدریس و تحقیق اشتغال ورزید و نشر مجموعه ای از متون و تحقیقات در زمینه علوم اسلامی را بنیان نهاد که تا کنون دوازده مجلد از آن به وسیله آن موسسه در تهران و کوالالامپور در مجموعه «اندیشه اسلامی» منتشر شده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ریاست دانشکده دماوند منصوب شد و پس از آن در سال 1361ش سازمان دائرة المعارف تشیع را پایه ریزی کرد و همچنین پس از انتصاب به عضویت هیئت امنای بنیاد دائرة المعارف اسلامی در سال 1362ش، مدت دو سال به عنوان مدیر عامل آن نهاد را سازمان داد و اداره کرد. بعد از بازنشستگی، در دوره های فوق لیسانس و دکتری دانشگاه های مشهد، اصفهان، امام صادق(ع)، شهید مطهری، الزهراء، تربیت مدرس، تربیت معلم و آزاد کرج تدریس کرد.
وی که در مجامع بین المللی نیز عضویت دارد از جمله: فرهنگستان زبان عرب مصر، فرهنگستان زبان عرب دمشق، فرهنگستان علوم و تمدن اسلامی اردن، فرهنگستان علمی هند، انجمن بین المللی تاریخ پزشکی، انجمن بین المللی فلسفه و قرون وسطی و...
رساله در حقیقت و کیفیت سلسله موجودات و تسلسل اسباب و مسببات