محمد بن حسن حر عاملی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] محمد بن حسن حرّعاملی، محدّث و فقیه نامور امامی قرن یازدهم و از عالمان مهاجر جبل عامل به ایران می باشد. وی به «صاحب وسائل» نیز مشهور است.محدث بزرگ و فقیه دانشمند، صاحب تالیفات ارزشمند و گران بها، شیخ الاسلام و زعیم شیعه، معروف به شیخ حر عاملی، در خانواده ای مذهبی، اهل علم و علاقه مند به خاندان رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم به دنیا آمد.
بیشتر اطلاعات درباره زندگی او، براساس شرح حالی است که خود در کتابش، امل الآمل ، آورده و نیز مطالبی که در شرح حال اقوام خود ذکر کرده و در دیگر منابع، با تفاوت های اندکی، تکرار شده است. در سلافة العصر، که بعد از امل الآمل کهن ترین منبع در شرح حال حرّعاملی است، بیشتر به جنبه های ادبی زندگی او توجه شده است.
ولادت
وی در شب جمعه ۸ رجب سال ۱۰۳۳ در روستای مَشْغَری/ مشغرة از مناطق مشهور و کهن در جبل عامل لبنان، به دنیا آمد.
خاندان
به نوشته قمی نسب خاندان حرّعاملی به حرّ بن یزید ریاحی می رسد. امین گرچه دلیلی بر صحت این نسبت نیافته، به نقل از یکی از افراد خاندان حرّ، که معاصر امین بوده، نسب نامه ای را آورده، ولی در هیچ یک از آثار شیخ حرّ عاملی به چنین مطلبی اشاره نشده است. تعبیر محقق کرکی در اجازه به نیای اعلای شیخ حرّ عاملی، حسین بن شمس الدین محمد حاکی از آن است که این شمس الدین ملقب به حرّ بوده است (الحرّ لقباً).حرّعاملی در خانواده ای اهل علم و ادب و فقاهت بالید. نخستین فرد شناخته شده خاندان او، حسین بن شمس الدین محمد حرّبن شمس الدین محمد بن مکی است که محقق کرکی در ۹۰۳ در دمشق به او اجازه روایت داد. مهاجر بر این اساس، از سکونت حسین بن شمس الدین و اجداد او در دمشق سخن گفته است. حرّعاملی از این نیای اعلای خود نامی نبرده و تنها از فرزند او، محمد بن حسین مشغری، یاد کرده است. احتمالا محمد بن حسین نخستین فرد از خاندان شیخ حرّ بوده، که به دلیل تغییر اوضاع سیاسی دمشق و منضم شدن شام به قلمرو عثمانی، پس از نبرد مَرْج دابِق در ۹۲۲، در مَشغَره سکونت گزیده است. به نوشته مهاجر، محمد بن حسین نزد فقیهان جبل عامل تحصیل نکرد و تنها استاد وی پدرش بود. فرزندان او، محمد بن محمد و عبدالسلام و علی، در مشغره و جُبَع اقامت داشتند. جد پدری شیخ حرّ، علی بن شمس الدین محمد حرّعاملی، عالم و ادیب فاضلی بود که شیخ حرّ او را در امل الآمل ستوده و گفته است که وی در نجف اشرف مسموم و شهید شد. جد مادری شیخ حرّ، عبدالسلام بن شمس الدین محمد حرّعاملی در احکام فقهی بسیار متبحر بود. پدر شیخ حرّ، حسن بن علی، عالم و فقیه و ادیب فاضلی بود که در ۱۰۶۲ در مسیر زیارت مشهد رضوی، در بسطام از دنیا رفت و فرزندش، زین العابدین، جنازه او را به مشهد برد و در پایین پای امام رضا علیه السلام دفن کرد. شیخ حرّعاملی خبر درگذشت او را در سفر حج دوم خود شنید و در رثای او قصیده ای طولانی سرود. عموی او، محمد بن علی بن محمد، سفرنامه ای به نام الرحلة و دیوان شعر بزرگی داشته و شیخ حرّ آثار برخی عالمان عاملی را از طریق او روایت کرده است. محمد بن علی بن محمد در جبل عامل سکونت گزید و امروزه خاندان حرّ عاملی ساکن در لبنان از نسل اویند.
تحصیلات
...

پیشنهاد کاربران

بپرس