[ویکی فقه] اِبْن ِجَوزی، محیی الدین ابومحمد یوسف بن عبدالرحمان (۱۳ ذیقعده ۵۸۰ - مق صفر ۶۵۶ق /۱۵ فوریه ۱۱۸۵ - فوریه ۱۲۵۸م )، فقیه ، اصولی ، واعظ و محتسب حنبلی مذهب بغداد و استاذالدار (رئیس تشریفات دربار) آخرین خلیفه عباسی بود.
وی فرزند کهتر ابوالفرج عبدالرحمان بن جوزی (ه م ) است . در بغداد زاده شد، نزد پدرش و کسانی چون یحیی بن اسعد بن بوش و ابومنصور عبدالله بن محمد بن عبدالسلام و ابن مغطوش و ابوالحسن بن محمد بن یعیش ، ذاکر بن کامل و ابن کلیب حدیث شنید و قرائات را در واسط نزد ابن باقلانی فرا گرفت و از مستعصم خلیفه اجازه روایت یافت . وی همچنین از شیخ ضیاءالدین عبدالوهاب بن سکینه خرقه گرفت .
منصب حسبت
در ۱۷ سالگی پدرش درگذشت و مادر خلیفه الناصر حمایت از او را به عهده گرفت و به اشارت همو، پس از وعظ در برابر فقیهان بغداد اجازه یافت که به جای پدر به وعظ بنشیند و خلیفه او را خلعت داد. اما به گفته ابن ساعی که کهن ترین مأخذ درباره محیی الدین است ، وی در ذیعقده ۶۰۴ق /۱۲۰۸م پس از آنکه قاضی القضاة ابوالقاسم بن دامغانی شهادت او را پذیرفت ، منصب حسبت دو سوی بغداد یافت و اندکی بعد به وعظ نشست و همچنین به نظارت اوقاف عامه و نیز اوقاف جامع سلطان منصوب شد. ابن منصب ها برای فقیه جوانی چون او که ۲۴ سال بیش نداشت ، اسباب شگفتی ها بود و کنایه ها، چنانکه وقتی فخرالدین ابن تیمیه خطیب در ۶۰۵ق وارد بغداد شد و در «باب پدر» وعظ کرد، به تعریض بر محیی الدین خرده گرفت که بر جای فقیهان و واعظان بزرگ تکیه زده است . شاید همین واکنش ها سبب شد که خلیفه در ۶۰۹ق ابتدا وی را از حسبت و سپس از نظارت بر اوقاف عزل کند و وی در خانه به وعظ و افتا و تدریس پرداخت ، اما در ۶۱۵ ق دوباره به شغل حسبت منصوب شد و در آغاز سال بعد فرمانی مبنی بر تشدید مبارزه با منکرات صادر کرد.
رفتن نزد ایوبیان مصر و شام
در ۶۲۳ق از سوی خلیفه الظاهر با خلعت هایی نزد ایوبیان مصر و شام رفت تا آنان را از اتحاد با جلال الدین خوارزمشاه باز دارد. وی در همان سفر به مصر نزد الکامل ایوبی رفت و در این دیدارها هدایایی کلان از ایوبیان دریافت داشت . وی با همین اموال توانست مدرسه جوزیه را در دمشق بنا کند.
رسالت نزد ایوبیان
...
وی فرزند کهتر ابوالفرج عبدالرحمان بن جوزی (ه م ) است . در بغداد زاده شد، نزد پدرش و کسانی چون یحیی بن اسعد بن بوش و ابومنصور عبدالله بن محمد بن عبدالسلام و ابن مغطوش و ابوالحسن بن محمد بن یعیش ، ذاکر بن کامل و ابن کلیب حدیث شنید و قرائات را در واسط نزد ابن باقلانی فرا گرفت و از مستعصم خلیفه اجازه روایت یافت . وی همچنین از شیخ ضیاءالدین عبدالوهاب بن سکینه خرقه گرفت .
منصب حسبت
در ۱۷ سالگی پدرش درگذشت و مادر خلیفه الناصر حمایت از او را به عهده گرفت و به اشارت همو، پس از وعظ در برابر فقیهان بغداد اجازه یافت که به جای پدر به وعظ بنشیند و خلیفه او را خلعت داد. اما به گفته ابن ساعی که کهن ترین مأخذ درباره محیی الدین است ، وی در ذیعقده ۶۰۴ق /۱۲۰۸م پس از آنکه قاضی القضاة ابوالقاسم بن دامغانی شهادت او را پذیرفت ، منصب حسبت دو سوی بغداد یافت و اندکی بعد به وعظ نشست و همچنین به نظارت اوقاف عامه و نیز اوقاف جامع سلطان منصوب شد. ابن منصب ها برای فقیه جوانی چون او که ۲۴ سال بیش نداشت ، اسباب شگفتی ها بود و کنایه ها، چنانکه وقتی فخرالدین ابن تیمیه خطیب در ۶۰۵ق وارد بغداد شد و در «باب پدر» وعظ کرد، به تعریض بر محیی الدین خرده گرفت که بر جای فقیهان و واعظان بزرگ تکیه زده است . شاید همین واکنش ها سبب شد که خلیفه در ۶۰۹ق ابتدا وی را از حسبت و سپس از نظارت بر اوقاف عزل کند و وی در خانه به وعظ و افتا و تدریس پرداخت ، اما در ۶۱۵ ق دوباره به شغل حسبت منصوب شد و در آغاز سال بعد فرمانی مبنی بر تشدید مبارزه با منکرات صادر کرد.
رفتن نزد ایوبیان مصر و شام
در ۶۲۳ق از سوی خلیفه الظاهر با خلعت هایی نزد ایوبیان مصر و شام رفت تا آنان را از اتحاد با جلال الدین خوارزمشاه باز دارد. وی در همان سفر به مصر نزد الکامل ایوبی رفت و در این دیدارها هدایایی کلان از ایوبیان دریافت داشت . وی با همین اموال توانست مدرسه جوزیه را در دمشق بنا کند.
رسالت نزد ایوبیان
...
wikifeqh: محیی_الدین_ابن_جوزی