مروج الذهب و معادن الجوهر

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] مروج الذهب و معادن الجوهر اثر علی بن حسین مسعودی
مسعودی ابتدا کتابی با عنوان «اخبار الزمان و من اباده الحدثان» در 30 جلد نگاشت، سپس آن را مختصر کرد و «الکتاب الاوسط» نامید، اختصاری از این کتاب را نیز برگزید و «مروج الذهب» نامید. او بهترین و عالیترین مطالب دیگر کتابهایش را برگزید و در این کتاب آورد. از این رو کتاب را مروج الذهب (مرغزار طلا) نامید.
مروج الذهب دارای دو بخش است. در بخش نخست تاریخ خلقت و انبیاء و ملل مختلف تا قبل از بعثت پیامبر(ص) بررسی شده است. بخش دوم کتاب با بعثت پیامبر آغاز و با ذکر حوادث تا سال 336 پایان می یابد.
مروج الذهب تاریخیست عمومی که علاوه بر تاریخ مسلمانان، به تاریخ جهان و احوال دیگر ملل نیز پرداخته است. روش مسعودی در تاریخنگاری، شیوه موضوعی است، هر چند او بین روش موضوعی و سالشمار جمع کرده و هنگام پرداختن به یک موضوع ترتیب زمانی را رعایت کرده است.
مسعودی در ارائه مطالب تاریخی از جغرافیا بهره برده است. او در عین آشنایی با علوم مختلف بویژه جغرافیا به تاریخ پرداخته است. امتیاز او بر «یعقوبی» در این است که تاریخ و جغرافیا را با هم درآمیخته و در یک متن دیده است. احاطه او بر علوم مختلف و آشنایی وی با چندین زبان از جمله زبان فارسی، موجب شده نگاه او به حوادث فراتر از نگاهی صرفا تاریخی باشد. او با سفرهای بسیار، از «مشاهده و معاینه» در تدوین کتابش بهره کافی برده است. آثار این سفرها که همراه با برداشت جامعه شناسانه و روانشناسانه وی از زندگی اجتماعی مردمان مختلف بوده در مروج الذهب آشکار است.
او با وارد کردن عنصر استدلال عقلائی به قلمرو مباحث تاریخی از مرز «دیدن حادثه و نقل آن» گذشته و در ورای حوادث به دنبال علل و اسباب وقوع گشته است. طرح مباحث تمدن و فرهنگ و اهتمام به تاریخ و تفکر اقلیتها و مذاهب در مروج الذهب چشمگیر است.

[ویکی شیعه] مروج الذهب و معادن الجوهر (کتاب). مُروجُ الذَّهَب و مَعادنُ الجَوهَر (ترجمه: دشتی از طلا و معادن سنگ های گران بها) کتابی است تاریخی و به زبان عربی نوشته علی بن حسین مسعودی مورخ شیعی در قرن چهارم هجری قمری. مروج الذهب تاریخی است عمومی که علاوه بر تاریخ مسلمانان، به تاریخ جهان و احوال دیگر ملل نیز پرداخته است. روش مسعودی در تاریخ نگاری، شیوه-موضوعی است، هر چند او بین روش موضوعی و سال شمار جمع کرده و هنگام پرداختن به یک موضوع ترتیب زمانی را رعایت کرده است.
علی بن حسین مسعودی تاریخ نگار و جغرافی دان مسلمان سده چهارم هجری قمری که از او کتاب های مروج الذهب و التنبیه و الاشراف به یادگار مانده است. به دلیل گزارش های بی طرفانه وی از وقایع تاریخی، مذهبش به روشنی معلوم نیست با این حال از دیرباز در منابع زندگی نامه و رجال شیعه، وی را دانشمندی شیعه مذهب شناخته اند. امروزه نیز بسیاری از پژوهشگران وی را شیعه به شمار آورده و آثار باقی مانده از وی را حاوی شواهد کافی برای اثبات این مدعا می دانند.
مسعودی ابتدا کتابی با عنوان «اخبار الزمان و من اباده الحدثان» در ۳۰ جلد نگاشت، سپس آن را مختصر کرد و «الکتاب الاوسط» نامید، اختصاری از این کتاب را نیز برگزید و «مروج الذهب» نام نهاد. او بهترین و عالی ترین مطالب دیگر کتاب هایش را برگزید و در این کتاب آورد. از این رو کتاب را مروج الذهب نامید. وی در این باره می نویسد:

دانشنامه آزاد فارسی

مُروُجُ الذَّهَب وَ معادِنُ الْجوهر
کتابی در تاریخ و جغرافیای عمومی و زندگی نامه انبیا و شاهان و خلفا و بعضی مشاهیر عرب و عجم از ابوالحسن علی بن حسین مسعودی ( ـ۳۴۶ق). در شرح زندگی انبیای الهی از حضرت آدم (ع) تا خاتم پیامبران، کشورها، اقوام، مذاهب و بزرگان کشورها و تاریخ عرب و اسلام و خلفای اسلام تا خلافت المطیع لله (۳۳۴ـ۳۶۳ق) عباسی است. مروج الذهب از منابع مهم اسلامی است و مشتمل بر ۱۳۲ باب است و به گفته مؤلف، خلاصۀ اخبارالزمان و کتاب الاوسط اوست. قسمت هایی از مروج الذهب به انگلیسی ترجمه شده و باربیه دو منار و پاوه دو کورتی آن را در ۹ جلد به زبان فرانسه ترجمه کرده اند. میرزا حیدرعلی فخر الادبا هم آن را در ۱۳۱۶ق به فارسی ترجمه کرده است. یوسف اسعد داغر، دو جلد از این کتاب را در ۱ مجلد (بیروت، ۱۹۷۳) و مفید محمد قمیحه آن را با شرح و مقدمه در ۴ جلد (بیروت، ۱۹۸۶) انتشار داد و ابوالقاسم پاینده نیز این کتاب را در ۲ جلد به فارسی ترجمه کرد (تهران، ۱۳۴۴ و ۱۳۴۷).

پیشنهاد کاربران

بپرس