مسالک الممالک

فرهنگ فارسی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] مسالک الممالک (کتاب). مسالک الممالک، اثر ابراهیم بن محمد اصطخری، معروف به کرخی از دانشمندان سده ۴ ق است. این کتاب به زبان عربی و پیرامون جغرافیای جهان اسلام و در ۲۰ اقلیم نوشته شده است.
اصطخری در تقسیمات جغرافیایی خویش به مناطق واقع در طول و عرض های شناخته شده چندان عنایتی مبذول نداشته، بلکه به مناطق جغرافیایی وسیع و سرزمین های بزرگ توجه نموده است و پس از ذکر اطلاعاتی عمومی پیرامون «ربع مسکون» و مساحت سرزمین ها، وضع دریاها را به شرح آورده و به صورتی مشروح به ذکر مختصات مناطق اسلامی عصر خویش- از جمله جزیرة العرب، دریای پارس، مغرب، اندلس، سیسیل، مصر، شام، دریای روم (مدیترانه)، جزیره، عراق، جنوب ایران (خوزستان، فارس و کرمان)، سند و هند، مرکز و شمال ایران، ارمنستان، اران و آذربایجان، جبال، دیلم، خزر، دریای خزر و سرانجام ماوراء النهر - پرداخته است. اصطخری در وصف هر یک از کشورها و سرزمین ها، اطلاعاتی از حدود و نیز شهرک های آنها با ذکر مسافت ها به دست می دهدو با تفصیل به شرح محصولات بازرگانی، صنعت و اوضاع و احوال قومی و نژادی آنها می پردازد.وسیع ترین بخش کتاب اصطخری مربوط به سرزمین پارس است. در واقع بیشتر مطالب این کتاب به سرزمین ایران اختصاص دارد. وی در شرح مربوط به سرزمین پارس نه تنها به ذکر مسافتها و شهرهای بزرگ و بناهای معروف پرداخته، بلکه به دژها، شهرهای حصین، آتشکده ها و رودها نیز اشاره کرده است. وی سپس به شرح دریاچه ها پرداخته و از خلیج فارس یاد کرده است.
ساختار کتاب
ترتیب مطالب این کتاب، بر خلاف اثر ابوزید بر اساس اقالیم سبعه از جنوب به شمال نیست، بلکه در آن، اقالیم بر تقسیماتی جغرافیایی پایه گذاری شده است که شمار اقلیم ها به ۲۰ می رسد. اصطخری خود به تفاوت میان تقسیمات جغرافیایی خویش و دیگران اشاره کرده، و نوشته است که این کتاب نه بر وضع هفت اقلیم نهادیم... و اگر کسی خواهد که کیفیت هفت اقلیم بداند، در کتاب های دیگر... معلوم توان کردن.
گزارش محتوا
...

پیشنهاد کاربران

هو
نام عمومی کتبی که در خصوص جغرافی در گذشته به عربی یا فارسی نگاشته شده است ، مانند مسالک ممالک
اصطخری.

بپرس